Duurzaam én budgetproof: slimme tips, lifehacks en wissels

Je koopt het liefst een biologische komkommer, toch laat je de reguliere variant in je winkelmandje glijden. De goedkoopste optie wint. Heb je het gevoel dat duurzame keuzes altíjd duurder uitvallen? Dan ben je niet de enige. Zestig procent van de Nederlanders wil wel meer doen voor een beter klimaat, maar ziet hogere kosten van levensonderhoud als blokkade daarvoor. Dat blijkt uit onderzoek naar de veranderende houding van consumenten ten opzichte van duurzaamheid.

Het is zonde om te denken dat een duurzame leefstijl per definitie duur is. Het klopt wel dat duurzame opties, zoals sommige biologische groente en fruit, duurder kunnen uitvallen. Maar er zijn óók veel voorbeelden van een geslaagd huwelijk tussen besparen en kiezen voor een beter milieu. Wie vaker de fiets dan de auto pakt, hoeft hier geen rekensom op los te laten. Koop je zo min mogelijk spullen of scoor je vaak tweedehands items op Vinted of Marktplaats? Dan spaar je niet alleen geld uit, maar zorg je ook voor minder milieubelasting.

Wij speurden naar slimme tips voor een duurzamere en budgetvriendelijke leefstijl. Én rekenden het prijsvoordeel ten opzichte van reguliere producten uit.

Ken je deze duurzame lifehacks en wissels al?

• Líters voordeel: maak je eigen ice tea

Zin in een verfrissende dorstlesser die je helemaal zelf op smaak mixt? Maak dan je eigen ice tea. Dat is makkelijker dan je misschien denkt; je hebt er in de basis alleen water, (losse) thee en ijsklontjes voor nodig. Bovendien koop je het drankje in een verpakking van (deels) plastic en heeft het product al een aantal CO2-uitstotende tripjes achter de rug voordat het in het schap belandt. En dat terwijl je in vijf minuten je eigen smaakvolle brouwsel maakt dat je direct vanuit een herbruikbare karaf inschenkt. Hoor je de ijsblokjes al tingelen?

Er zijn drie methoden om ice tea te maken: de warme, koude en snelle methode. Welke methode je ook kiest, de basis is je favoriete thee die je extra op smaak maakt met fruit en verse kruiden. Zoals citroen en munt. Kies voor duurzame theeblaadjes van goede kwaliteit, bijvoorbeeld groene of zwarte thee. Losse thee is voordeliger omdat je het in bulk kunt kopen en er lang mee doet.

Een rekenvoorbeeld: een A-merk ice tea in pak koop je voor €2,49 per 1,5 liter. Losse biologische thee koop je voor zo’n €4,79 euro per 100 gram. Voor 1,5 liter ice tea heb je 10 gram thee nodig, dat is €0,48 (exclusief smaakmakers zoals vers fruit en kruiden).

Naast ice tea kun je nog veel meer dingen zelf maken: van granola tot deodorant.

• Zelf gedroogde peulvruchten weken

Op zoek naar een voedzame vleesvervanger? Peulvruchten zitten boordevol vezels, eiwitten en vitaminen en geven snel een verzadigd gevoel. Vergeleken met vlees en vis zijn peulvruchten een stuk goedkoper. Maar wist je dat je met gedroogde bonen, linzen en (kikker)erwten nóg voordeliger uit bent dan wanneer je kiest voor een pot, blik of zak? In die verpakkingen zitten bovendien vaak suiker en zout toegevoegd.

Voor het wellen van gedroogde peulvruchten hoef jij weinig te doen: het water doet het werk. Stap één is goed wassen in koud water. Dan leg je de droge bonen, linzen of erwten in koud water, zodat ze zich vol kunnen zuigen met vocht. Het weken scheelt al gauw zo’n 10 tot 20 minuten kooktijd. Kikkererwten badderen het liefst 24 uur in koud water, bonen en erwten 8-12 uur, groene linzen 1 uurtje en rode linzen duiken meteen in het diepe (kookwater), zonder te wellen. Let op dat je de peulvruchten goed kookt: in gedroogde en verse peulvruchten zit de natuurlijke gifstof lectine. Lectine wordt door verhitting onschadelijk gemaakt. 

Het is een beetje vooruit denken, maar dat geeft je de tijd om uitgebreid weg te dromen bij je favoriete gerecht. Wat maak jij, Indiase Dahl met rode linzen, chili sin carne of een eigen bonenbedenksel?

Een rekenvoorbeeld: Bij de Albert Heijn kost een zakje met 500 gram gedroogde biologische kikkererwten €2,59. Een pot met 350 gram gewelde biologische kikkererwten (uitlekgewicht 220 gram) kost €1,55 (€3,52 voor 500 gram). Maar: gedroogde peulvruchten verdubbelen in gewicht na het wellen, je hebt er de helft minder van nodig. Per maaltijd bespaar je met gedroogde peulvruchten zo’n €0,90 cent (€0,52 voor 100 gram gedroogde t.o.v. €1,40 voor 200 gram gewelde peulvruchten die je nodig hebt). Bij twee keer kikkererwten eten per week bespaar je met zelf wellen €93,60 per jaar.

• Vermeerder je planten

Eerder lieten we je zien hoe je aan gratis zaden en planten voor je moestuin komt. Bijvoorbeeld door een plant te adopteren uit het plantenasiel of een stekje te ruilen in een stekjesbieb op straat. Maar kijk ook eens goed naar het groen dat je al hebt: wist je dat je veel planten makkelijk kunt vermeerderen? Het stekken van een vlinderstruik is bijvoorbeeld appeltje eitje.

Denk je nu: ‘Ik woon drie hoog achter en heb geen groen’? Ook dan kun je tuinieren in je vensterbank. En stekken! Bonus-bespaartip: zet een pot met voedzame aarde op een zonnig plekje en steek daar afgesneden ‘kontjes’ (met worteltjes eraan) van een prei of bosui in. Zo groeit er weer een nieuw exemplaar uit. Eenmaal groot genoeg, snij je eraf wat je nodig hebt, uit de wortels blijft nieuw groen aangroeien.

Een rekenvoorbeeld: een prei kost in de supermarkt zo’n €1,19, zelf opgekweekte prei kost… niks! Oké, alleen een beetje potaarde.

• Kies voor vega voordeel

Een feestelijk feit: door de stijgende vlees- en zuivelprijzen zijn veel plantaardige alternatieven goedkoper. Door een vega(n) wissel te maken bespaar je dus geld. Op de hoogte blijven van welke vega(n) wissels voordeliger uitvallen? Volg dan het Instagramaccount ‘Bonusvegan’ van Judith. Op dit moment scoor je bij Albert Heijn bijvoorbeeld een literpak ongezoete sojamelk voor €1,05, terwijl je voor een liter biologische halfvolle melk €1,55 neertelt.

Mocht je liever onbewerkte (of zo min mogelijk bewerkte) vleesvervangers eten, dan kan dat zelfs nóg voordeliger uitpakken. Tofu koop je voor zo’n €4,40 per kilo, tempeh voor pak ‘m beet €5,96 de kilo (tegenover bijvoorbeeld €15,30 per kilo scharrelkipfilet). Beide vleesvervangers kun je heel goed zelf marineren. Vooral Aziatische recepten lenen zich daar goed voor. Met een marinade van sojasaus, knoflook en gember zit je al snel goed. Voor extra pit voeg je een lepel sambal toe. Een frisse hint krijg je met kaffir limoenblaadjes en een gekneusde stengel citroengras. Hoe langer je de marinade laat intrekken, hoe meer smaak.

Tip: dep tofu voor het marineren goed droog en gebruik genoeg olie bij het bakken, zo krijg je een krokantje.

• Maak schoon met de heilige drie-eenheid: soda, azijn, groene zeep

Poetsen voor weinig poen: om je huis blinkend schoon te maken (en houden) heb je maar drie middelen nodig en die zijn spotgoedkoop. Namelijk: soda, schoonmaakazijn en groene zeep. Poetsgoeroe en schrijver van 'Het Groene Poetsboekje' Diet Groothuis zweert bij deze heilige drie-eenheid. In haar boek geeft ze tips voor hoe je werkelijk álles in huis met deze middelen schoon krijgt. Groene zeep kun je inzetten als allesreiniger en werkt goed tegen vlekken op kledingstukken. Schoonmaakazijn werkt goed als wasverzachter, maar ook als ontkalker. Met een schep soda draai je je wasmachine weer blinkend schoon.

In reguliere schoonmaakmiddelen kunnen schadelijke stoffen zitten die niet afbreken in het oppervlaktewater. Zoals in chloor. De natuurlijke middelen soda, azijn en groene zeep zijn wél biologisch afbreekbaar en daarmee milieuvriendelijk. Krijg je je wc-pot daarmee wel schoon? Beter zelfs: volgens Groothuis desinfecteert chloor wel, maar het reinigt en ontkalkt niet. Schoonmaakazijn doet dat wél.

Een rekenvoorbeeld: laten we bij de toiletpot blijven. Bij Dirk van den Broek koop je 1 liter schoonmaakazijn voor €0,65 per liter, Glorix bleek original kost €1,49 voor 750 ml, €2 per liter dus. Met chloor spoel je drie keer zoveel geld door de wc. 

• Investeer eenmalig in een safety razor

Wil je een vlijmscherpe duurzame deal scoren? Wissel dan plastic wegwerpscheermesjes in voor een safety razor. Met dit open scheermes doe je eenmalig een investering voor het leven. Vanaf Hier-redacteur Jessie schreef er al over: het superscherpe mes werd geïntroduceerd tijdens de Eerste Wereldoorlog. Behoorde een safety razor toen vooral tot het mannendomein, tegenwoordig schittert het mes ook in badkamers van vrouwen.

Doordat het snijvlak loodrecht op het handvat staat, is de scheertechniek anders dan bij een wegwerpmes. Voorzichtig oefenen, want de mesjes zijn heel scherp. De houder kun je in principe altijd blijven gebruiken, de losse mesjes moet je wel vervangen. Maar in tegenstelling tot plastic wegwerpmesjes zijn ze wél recyclebaar en ze komen in een kartonnen doosje. Dat scheelt bergen aan plastic afval.  

Een rekenvoorbeeld: Je koopt een safety razor bij Bamboozy vanaf €24,95 (inclusief 20 losse scheermesjes), de losse mesjes kosten zo’n €0,35 per stuk. Bij Etos koop je een pak van 4 Gillette wegwerpscheermesjes voor €3,35. Stel, je doet met beide mesjes (van de safety razor bedoelen we dan het losse mesje) 5 scheerbeurten. Laten we grofweg zeggen een week. Dat zijn 260 mesjes per jaar. Bij de safety razor kom je dan uit op €108,95, bij de wegwerpmesjes op €217,75. Een safety razor scheelt na een jaar de helft van het geld!

• Gebruik een menstruatiecup

De menstruerende mens zal niet verbaasd zijn bij deze cijfers: in je hele leven gooi je zo’n 90 kg maandverband of 60 kg tampons bij het restafval, aldus Milieu Centraal. Ook al kies je voor biologische wegwerpalternatieven, dat blijft een flinke hoop afval. Bovendien moeten deze producten geproduceerd, verpakt en getransporteerd worden. Dat is niet alleen belastend voor het milieu, maar kost ook een boel geld.

Gelukkig zijn er herbruikbare menstruatieproducten. Zoals de menstruatiecup. Een soort bekertje van rubber of siliconen dat je inbrengt en na gebruik schoonspoelt. Ook dit product belast natuurlijk het milieu met CO₂ die vrijkomt tijdens productie en transport én het water dat je gebruikt bij het schoonmaken. Maar een menstruatiecup gebruik je vijf tot vijftien jaar in plaats van enkele uren. Dat geeft een stuk minder impact op het milieu, maar óók op je portemonnee.

Een rekenvoorbeeld: het financiële blog PorteRenee.nl rekende het verschil uit tussen het gebruik van tampons en maandverband versus een menstruatiecup. Stel, je koopt een menstruatiecup van €25 en die gebruik je vijf jaar. Dat kost je per maand nog geen €0,50. Terwijl je voor tampons en maandverband gemiddeld tussen de €7 en €12 per maand kwijt bent. Dat scheelt op jaarbasis al snel meer dan €100!

• Wasbare wattenschijfjes

We blijven nog even hangen in de badkamer, want daar gebruiken we veel wegwerpproducten. Zo ook wattenschijfjes om make-up mee te verwijderen. Als je dagelijks twee tot drie watjes gebruikt, dan gooi je er jaarlijks zo’n duizend in de vuilnisbak. Is hier een zero waste-alternatief voor? Jazeker. En is dat ook goedkoper? Absoluut! Met herbruikbare wattenschijfjes.

Steeds meer (online) winkels verkopen wasbare wattenschijfjes. Zelfs Hema, Etos en Ikea hebben de pads in hun assortiment. Ze zijn gemaakt van ecologische materialen zoals bamboe of biologisch en fairtrade katoen en worden meestal geleverd in een handig waszakje. Na gebruik kun je ze namelijk gewoon met de rest van je wasgoed meedraaien op max 40 graden. Gemiddeld gaan ze 300 tot 500 wasbeurten mee.

De herbruikbare wattenschijfjes zijn ook heel zacht voor je huid én voor je portemonnee. Je kunt wasbare wattenschijfjes bovendien zelf maken uit een oude lap stof, zoals een hydrofiele doek.

Een rekenvoorbeeld: stel, je gebruikt 750 watjes per jaar. Bij Hema koop je 10 wasbare wattenschijfjes voor €5,25. Ook bij Hema koop je een pak met 80 wegwerpwattenschijven voor €1,25. Dat zijn bijna 10 pakken per jaar, waarmee je op een bedrag van €12,50 uitkomt. Het eerste jaar spaar je dus €7,25 uit, dat voordeel loopt de jaren daarna nog verder op.

• Uitgeknepen: de tube-uitknijper

Onder het mom van ‘alle beetjes helpen’ hebben we een ouderwetse tooltip: de tube-uitknijper. Een roestvrijstalen soort sleuteltje met een sleuf erin. In die sleuf steek je het uiteinde van een lege tube, die je vervolgens met de uitknijper strak oprolt. Op die manier knijp je alles uit de tube wat erin zit. Zo verspil je nooit meer een druppel tandpasta, verf of crème! Een tube-uitknijper koop je bijvoorbeeld bij Dille & Kamille voor €3,95. 

Het voordeel valt lastig in euro’s uit te rekenen, aangezien je veel verschillende soorten vloeistoffen en crèmes kunt uitknijpen met de tube-uitknijper. Hoe duurder je (cosmetische) crème, hoe meer voordeel je er nog uitknijpt.

• Koop circulair beddengoed

In Nederland zijn er vijftien stuks beddengoed per persoon beschikbaar (hotels en ziekenhuizen meegerekend). Veel van dat beddengoed is van prima kwaliteit. Het bedrijf Circulair Dreams heeft als missie om bedtextiel zo lang mogelijk in de keten te houden. Dat scheelt bergen aan afval én voorkomt dat er nieuw beddengoed geproduceerd moet worden. De textielindustrie stoot namelijk meer uit dan de lucht- en zeevaart samen.

Circulair Dreams verzamelt retourstromen van beddengoed van hoge kwaliteit. Bijvoorbeeld dekbedovertrekken die kort in een showroom van een gerenommeerd merk lagen, of amper gebruikt bedtextiel rechtstreeks uit de kast van consumenten. Elk circulair dekbedovertrek wordt zorgvuldig gecontroleerd, professioneel gereinigd en waar nodig gerepareerd.

Een circulair dekbedovertrek is ook duurzamer doordat het van goede kwaliteit katoen is en wel 300 wasbeurten meegaat. Stel, je wast je beddengoed eens in de twee weken: dan doe je twaalf jaar met dit beddengoed. Tel uit je winst!

Besparing: Circulair Dreams verkoopt hoge kwaliteit dekbedovertrekken die nog zo goed als nieuw zijn voor minder dan 50% van de nieuwprijs.

De prijzen in alle rekenvoorbeelden zijn richtlijnen en kunnen in de realiteit afwijken.

Een beter milieu begint bij een bewuste mindset

Bij deze duurzame bespaartips houdt de pret niet op. Daag jezelf uit om zelf nieuwe groene keuzes te ontdekken die minder geld kosten. Om je daarbij op weg te helpen geven we je vijf vragen die je aan jezelf kunt stellen als je op het punt staat iets nieuws te kopen of af te sluiten:

• Heb ik dit écht nodig en ga ik dit volgende week/maand/jaar nog steeds gebruiken?
• Valt een oud product nog te repareren?
• Kan ik dit item ook ruilen, lenen of huren?
• Kan ik dit ook delen met anderen? Zoals een deelauto.
• Is tweedehands ook een optie? Zelfs cadeaus kun je heel goed preloved shoppen

Hoe vaker je op deze vragen ‘ja’ kunt antwoorden, hoe meer geld je bespaart. Ontdek hoe duurzame keuzes ook heel leuk kunnen uitpakken voor je portemonnee!