Nét als je op weg naar werk het station binnenloopt, voel je iets waar je niet heel blij van wordt. Je bent ongesteld. Grote kans dat je nog snel even langs de kiosk rent voor een pakje tampons. Dat is natuurlijk niet alleen een hectisch begin van je dag, maar ook een grote kostenpost voor je portemonnee én vervuilend voor de planeet. Kan het ook duurzamer? Gelukkig wel! En dat is vaak nog goedkoper ook.
Wegwerpmaandverband en -tampons zijn onduurzaam
In Nederland gebruikt de gemiddelde vrouw tussen de 11.000 en 16.000 menstruatieproducten, aldus het WECF. Milieu Centraal berekende dat dit in je hele leven neerkomt op zo’n 90 kg maandverband of 60 kg tampons bij het restafval. Een gangbaar stuk maandverband bestaat voor 90% uit plastic, dus je hebt ook nog eens fossiele brandstoffen nodig. Inclusief productie en transport, zijn menstruatieproducten in Europa ook nog eens goed voor 245.000 ton CO2 uitstoot per jaar.
Biologische wegwerpalternatieven zoals die van Yoni zijn natuurlijk een stuk beter, maar wel iets duurder. Onderzoek van Plan Nederland toont aan dat bijna 9% van mensen die menstrueren te weinig geld heeft voor menstruatieproducten, dus overstappen op biologisch is niet altijd een optie.
Herbruikbare menstruatieproducten
Maar gelukkig kun je ook overstappen op herbruikbare producten. Die zijn niet alleen beter voor het milieu, maar na een tijdje gebruiken bovendien een stuk voordeliger. Dit is overigens niet voor iedereen weggelegd. Wellicht vind je het niet fijn om inwendig een product in te brengen (en er weer uit te halen), eenmalig te investeren in een product met een hogere aanschafprijs of bloed uit te wassen. Mensen die veel op straat leven of werken kunnen bovendien moeilijker een plek vinden waar ze een herbruikbaar product goed schoon kunnen maken. Gelukkig hoeven we ook niet íédereen te overtuigen om impact te maken: als slechts 20% van de gebruikers bijvoorbeeld zou kiezen voor een menstruatiecup in plaats van wegwerpmenstruatieproducten, zou de hoeveelheid afval in de EU met bijna 100.000 ton per jaar kunnen worden verminderd, aldus het WECF.
Hoe duurzaam is een menstruatiecup?
Klinkt goed, toch? Maar de stap naar een menstruatiecup kan best groot zijn. Je gebruikt hem inwendig, je moet hem wel schoon kunnen maken als je hem draagt en het is soms even zoeken naar de juiste maat.
Uit onderzoek is gebleken dat een cup net zo hygiënisch is als wegwerpproducten. En een stuk duurzamer. In tegenstelling tot maandverband en tampons, waarin giftige pesticideresten, bleekmiddelen, geurstoffen en plastic weekmakers zijn gevonden, bestaat een menstruatiecup vaak uit rubber, siliconen of synthetisch rubber (TPE).
Deze grondstoffen en de productie hebben natuurlijk ook een negatief effect op het milieu (dat nog uitgebreid moet worden onderzocht), maar door het hergebruik is de impact minder groot. De cups gaan gemiddeld vijf tot vijftien jaar mee. Het échte milieuvoordeel is lastig te berekenen, aldus Milieu Centraal. Zeker ook omdat je de cup ook moet uitspoelen en uitkoken, wat water en energie kost. De kostenbesparing is echter wél inzichtelijk. In vier tot acht maanden heb je de aanschafprijs er vaak uit en over de hele levensduur kan het meer dan duizend euro voordeel opleveren. Benieuwd welke cup bij jou past? Doe dan de Cupquiz op Cupkiezer.nl. De kosten voor een cup zijn ongeveer 10 tot 30 euro.
Wasbare tampons voor je menstruatie
Een ander alternatief zijn wasbare tampons. Dit zijn eigenlijk stukjes opgerold katoen met een touwtje. Je gebruikt ze hetzelfde als reguliere tampons, maar spoelt ze na gebruik uit. De tampons zijn vaak gemaakt van biologisch katoen, waar minder bestrijdingsmiddelen en water voor nodig zijn dan bij regulier katoen. En je kunt ze na gebruik uitwassen en hergebruiken. Een doosje van acht stuks kost ongeveer 25 euro.
Hoe duurzaam is wasbaar maandverband?
Is een inwendig product toch niet helemaal jouw ding? Dan kun je eens kijken naar wasbaar maandverband. Dit ziet eruit als regulier maandverband, maar is gemaakt van textiel (meestal biologisch katoen, polyester of bamboe), waar een plastic laagje tussen is genaaid. Na een paar uur wissel je de pad voor een schoon exemplaar. Je wast de maandverbandjes met koud water. Te warm water zorgt namelijk dat het bloed stolt. Milieu Centraal geeft aan dat de milieubelasting vergelijkbaar is met die van wasbare luiers. Die zijn beter voor het milieu dan wegwerpluiers, zélfs als je het wassen en de productie meetelt. Het is wel goed om te weten dat je meerdere maandverbandjes nodig hebt tijdens je menstruatie. Dat maakt de investering in het begin dus iets hoger. Je koopt wasbaar maandverband voor ongeveer 10 euro per stuk.
Is een menstruatieonderbroek duurzaam?
Een nieuwe speler op de menstruatiemarkt zijn menstruatieonderbroeken. Ook wel bekend als period panties. Dit zijn eigenlijk onderbroeken waar een wasbaar maandverbandje in is genaaid. Afhankelijk van je menstruatie heeft deze het absorptievermogen van drie tampons, waarmee je de onderbroek zo’n 10 uur kunt dragen voor je hem moet verwisselen. De onderbroeken zijn wel anders dan de wasbare maandverbanden: voor de onderbroeken wordt vaak nanozilver gebruikt. Dit stofje is giftig voor vissen en heeft dus mogelijk een negatieve impact op het milieu. Er is verder nog niet heel veel bekend over de impact van nanozilver in textiel dus meer onderzoek naar nanozilver is hard nodig. Je wast de onderbroek wederom koud, op maximaal veertig graden. Let wel weer even op de bovenste laag textiel en kies dan het liefst voor biologisch katoen. De onderbroeken koop je vanaf ongeveer twintig euro. Voor een goede kwaliteit ben je eerder 40 euro kwijt.
Een zeespons als menstruatieproduct
Bovengenoemde producten zijn het meest gangbaar als je voor herbruikbaar wilt kiezen. Maar je kunt ook eens kijken naar een menstruatiesponsje of zeespons. Deze is 100% biologisch, natuurlijk, herbruikbaar en uitwasbaar. Wassen doe je met water of appelazijn. De zeesponzen gaan minder lang mee dan andere alternatieven: na 6 maanden zijn ze aan vervanging toe.
Wegwerpmenstruatieproducten, maar dan duurzamer
Nooit geweten dat er zoveel alternatieven zijn? Dan is het tijd om je te gaan verdiepen in deze alternatieven! In de tussentijd kun je alvast overstappen op wegwerpproducten die beter zijn dan de reguliere menstruatieproducten die je in de winkel vindt. Kies bijvoorbeeld voor wegwerptampons of -maandverband van biologisch katoen. Die vind je gewoon in de Etos of Kruidvat (bijvoorbeeld van Yoni) en daarmee ben je meteen al duurzamer bezig.
