Wat is klimaatactivisme?

Wat is klimaatactivisme?

Oké, laten we bij het begin beginnen: het woordenboek. In de Van Dale is vooralsnog niets te vinden onder de term ‘klimaatactivist’. Een ‘activist’ wordt omschreven als een ‘aanhanger, lid van een actiegroep’.

In het Engelse Collins woordenboek is er wél een definitie aangedragen. Volgens hen is een klimaatactivist (vrij vertaald) een persoon die actief campagne voert om klimaatveranderingsproblematiek te laten erkennen en aanpakken. Iets meer dan iemand die toevallig één keer bij een protest aansluit dus.

Het doel van klimaatactivisme

Om niet te verdrinken in eindeloze definitiekwesties, is het slimmer om naar het doel van klimaatactivisme te kijken. Volgens Bill McKibben, oprichter van klimaatactiegroep 350.org, is het doel van klimaatactivisme en activistische klimaatjournalistiek om het systeem te veranderen. Dat betekent dus dat je als klimaatactivist naar een duurzame toekomst streeft en niet dat je je als individu pas activist mag noemen als je zelf helemaal duurzaam leeft. 

Wanneer je op jouw manier herhaaldelijk bezig bent om het huidige onhoudbare systeem te veranderen ben je een klimaatactivist. Je streeft bijvoorbeeld naar een wereld die niet afhankelijk is van fossiele brandstoffen, waar korte vluchten in de ban worden gedaan, tuinen regenwaterbestendig zijn  en er geen onnodig wegwerpplastic meer is.

Een wereld waarin we zuinig omgaan met onze natuurlijke grondstoffen en mensenrechten. Deze voorbeelden geven al aan dat het nieuwe systeem op allerlei manieren kan worden gevormd – en jij daar dus op allerlei manieren een steentje aan kunt bijdragen.

Beter duizend keer imperfect dan eenmalig perfect

Omdat je op duizenden verschillende manieren aan de slag kunt als klimaatactivist, is er geen ‘uniforme checklist’ die je vertelt wanneer je een perfecte klimaatactivist bent. Daarom hebben klimaatactivisten vaak het gevoel dat ze ‘nog niet goed genoeg bezig zijn’ en blijven ze streven naar perfectie. Probeer dit te voorkomen, waarschuwt activiste Sena Wazer, want streven naar een perfect duurzaam leven kan juist leiden tot uitputting van jezelf en is nergens voor nodig. Volgens Jelmer Mommers, journalist bij De Correspondent, wordt in Nederlands nog vaak gedaan alsof klimaatactivisten hypocriet zijn omdat ze nog onderdeel uitmaken van de fossiele economie. Veranderweigeraars gebruiken deze retoriek maar ál te graag als argument in hun pleidooi voor een niet-duurzame toekomst. Dit legt een bewijsdrang en druk op klimaatactivisten, die zelfs kan resulteren in een climate burn-out. En als je daar last van krijgt, is het een stuk moeilijker om de wereld te redden… 

Afkijken bij andere activisten

Maar dit hoeft je er natuurlijk ook niet van te weerhouden om zelf te starten als klimaatactivist.  Laat je inspireren door andere activisten! Klimaatactivisten zijn er in allerlei soorten en leeftijden. Van hoogbejaard tot Gen Z… Van deze helden kun je sowieso iets leren.

Greta Thunberg (2003)

misschien wel de bekendste klimaatactiviste van deze eeuw. De Zweedse Greta startte in 2018 een wereldwijde beweging van jonge klimaatactivisten door te staken van school voor het klimaat. Nu spreekt ze op alle belangrijke klimaattoppen, maakt ze toolkits voor andere activisten om lokaal aan de slag te gaan en doneert ze via haar stichting honderdduizenden euro's aan klimaatprojecten wereldwijd. 

Lauren MacDonald (2000)

confronteerde Shell CEO Ben van Beurden tijdens een TED Countdown Conferentie. Lauren is onderdeel van activistenorganisatie StopCambo, die wil voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk naar olie gaat boren in de Noordzee.

 

Vanessa Nakate (1996)

is een Oegandese klimaatactiviste. Geïnspireerd door Greta hield ook Vanessa een eenzaam protest voor het Ugandese parlement. Dit leidde tot de oprichting van Youth for Future Africa en de Rise Up Movement. Vanessa sprak onder andere op de COP25 in Madrid en onlangs nog in Glasgow.

Vic Barrett (2000)

is een van de Amerikaanse jongeren die in 2015 de Amerikaanse overheid aanklaagde voor het promoten van fossiele brandstoffen sinds de jaren 60. Hij spreekt op verschillende evenementen, waar hij het podium deelde met onder andere Greta Thunberg en Naomi Klein. Momenteel houdt hij zich bezig als 'Democracy Organizer' voor de Alliance for Climate Education in Wisconsin. 

Naomi Klein (1970)

is een Canadese journaliste, auteur van diverse bestsellers (No Logo, Fences and Windows, The Shock Doctrine, This Changes Everything, No is Not Enough, On Fire) en klimaatactiviste. Met haar boeken en artikelen kaart ze onderwerpen als rampenkapitalisme, groene politiek en de macht van multinationals aan. 

Maria Cohuet (1995)

deze Franse activiste kreeg wereldwijde bekendheid toen ze met een spandoek met ‘overconsumption = extinction’ de catwalk van een Louis Vuitton show betrad. Ze wachtte twee uur op de toiletten van het Louvremuseum om de stunt uit te kunnen voeren. 

Zelf aan de slag: word klimaatactivist!

Ben je geïnspireerd geraakt om ook je steentje bij te dragen, of vraag je je af of jij ook klimaatactivist kunt worden? Het antwoord is: ja, dat kun je! Er zijn verschillende manieren om als klimaatactivist aan de slag te gaan. We geven je een paar voorbeelden om mee te beginnen:

• Ga demonstreren. In Nederland wordt regelmatig een klimaatmars georganiseerd. Sluit je aan en loop mee! Kun je niet fysiek bij een demonstratie aanwezig zijn? Dan kun je ook online demonstreren door berichten te delen, artikelen te schrijven of petities te ondertekenen.  
• Samen bereik je meer. Dus sluit je aan bij een beweging zoals Jonge Klimaat Beweging, Milieudefensie of Greenpeace. En attendeer je (groot)ouders op het bestaan van Grootouders voor het Klimaat. Kortom: enthousiasmeer anderen om ook te strijden voor een beter klimaat.
• Laat je stem horen. Misschien is een politieke carrière wel voor jou weggelegd. Kijk eens of je in jouw stad of gemeente verschil kunt maken – en welke partij aansluit bij jouw idealen. Ook als een politieke carrière niet op jouw lijstje staat kun je verschil maken; jouw stem kan bijdragen aan klimaatdoelen.
• Kies toekomstbewust. Sta je liever niet op de bühne? Dan kun je ook anderen inspireren door het goede voorbeeld te geven. Inspireer anderen om een trein- in plaats van vliegvakantie te boeken, koop geen fast fashion kleding meer of kook lekkere vegetarische maaltijden voor de buurt. Dit kan op jouw manier: start een blog, deel erover op social media, deel het in je vriendenkring of ga op zoek naar een duurzame(re) baan.