Welke Nederlander denkt en doet ‘t groenst? We zetten de tien leukste duurzame burgerinitiatieven voor je op een rij. Ze komen uit de jaarlijkse Duurzame 100 van Trouw. In 2019 bestaat die niet uit projecten van wetenschappers, politici of mensen uit het bedrijfsleven. Maar uit initiatieven van gewone burgers, zoals jij en ik. Laat je inspireren!
1. Zwerfinator: zwerfvuil op straat in kaart
Afval rapen. Dat is wat Dirk Groot van de Zwerfinator doet. Dat klinkt niet zo spannend, want iedereen kan ‘t. Maar het slimme is: Groot brengt dat afval allemaal in kaart in de app Litterati. Iedereen kan daarop zien waar de rommel van bedrijven of winkels ligt. Met die gegevens confronteert Groot bedrijven en vraagt hij om een oplossing. Zo verzamelde hij bijvoorbeeld bijzonder veel plastic wikkels van hoestsnoepje Antaflu. Hij deelde deze ontdekking met de producent. En dat werkte. Het bedrijf verpakt het snoepje vanaf 2020 in papier.
2. Wormenhotel: wormenpoep doet goed
Bijenhotels kennen we allemaal wel, maar wormenhotels? Een wormenhotel is een houten kast op straat, waar wijkbewoners hun groente- en fruitafval in gooien. Duizenden wormen maken daar compost van. Ze eten het afval op. De wormenpoep die overblijft is vruchtbare compost voor de bodem zoals moestuinen, plantenbakken of geveltuinen in de wijk. Inmiddels staat de teller van het Wormenhotel al op 100 wormenhotels en zo’n 2500 composteurs. En honderden buurten staan op de wachtlijst. Ook plaatst eigenaar Rowin Snijder steeds meer wormenhotels bij bedrijven, scholen en restaurants. Ondertussen ontwikkelt hij slimmere hotels, met sensoren en software. Hoeveel afval kunnen de wormen aan? En wat is de ideale temperatuur? Met deze data kunnen de hotels straks nog efficiënter werken.
3. Krijg de kleertjes: kinderkleding ruilen
Elke ouder weet hoe snel kinderen groeien en dat kleding bijna niet aan te slepen is. Daarom zetten vier moeders Krijg de kleertjes op: een netwerk waarin ouders met elkaar kinderkleding kunnen ruilen. Niet alleen fysiek, bijvoorbeeld bij iemand thuis, maar ook online. Zo hoeven ouders niet steeds weer dure nieuwe kleding te kopen. Dat is prettig voor de portemonnee. Maar het is ook een stuk beter voor ‘t milieu. Eind 2017 berekende Krijg de kleertjes dat na vijf jaar al zo’n 10.000 kilo hergebruikte kledingstukken was bereikt. Dat levert een CO2-besparing op om met de auto twaalf keer de aarde rond te rijden.
4. Ecodorp Boekel: een klimaatvriendelijke woonwijk
In het Noord-Brabantse Boekel gebeurt iets bijzonders. Bewoners bouwen daar een eigen milieuvriendelijke woonwijk. Er komen 36 woningen, gemaakt van recyclebare materialen. De wijk wordt zo klimaatvriendelijk mogelijk. Zo voorziet de wijk met zonnepanelen in haar energiebehoefte, gaan bewoners eigen voedsel verbouwen en zorgen ze voor hun eigen drinkwatervoorziening. Ook komt er een klimaatneutraal buurthuis, educatiecentrum en kantoren. Twintig volwassenen en negen kinderen bouwen twee dagen per week vrijwillig aan het dorp. Ze worden begeleid door ecologen, bouw- en waterbedrijven.
Ecodorp Boekel door architect Huub van Laarhoven.
5. The Pollinators: biodiversiteit verbeteren in Nederland
Bestuivers, zoals bijen en vlinders, zijn essentieel voor het behoud en verbeteren van de biodiversiteit in Nederland. Maar deze bestuivers hebben het in ons land zwaar. Daarom zet community The Pollinators mensen aan tot zaaien van bijvriendelijke bloemen en planten. In bijvoorbeeld stadstuinen, parken, natuurterreinen en stroken groen langs het spoor en wegen. Volgens The Pollinators hebben sinds 2016 al honderden vrijwilligers honderdduizenden vierkante meters grond ingezaaid.
6. Modebieb Lena: kleding lenen zonder overvolle kledingkast
Na vliegschaamte en vleesschaamte is ook kledingschaamte geen onbekend woord meer. Volgens McKinsey kopen we meer kleding dan ooit en doen we er steeds korter mee. Met zijn hoge CO2-uitstoot en het uitputtende gebruik van grondstoffen, water en chemische stoffen, is de kledingindustrie is een van meest vervuilende industrieën op aarde. Kledingbibliotheek Lena verlaagt dit verbruik door de verhuur van kleding. Je leent met een gerust hart kleding die je na een tijdje weer terugbrengt. Zo hoef je minder vaak nieuwe kleding te kopen, maar heb je toch om de zoveel tijd weer wat nieuws in je kast hangen. Je kunt naar winkels in Amsterdam, of je regelt het makkelijk online.
Modebibliotheek Lena in Amsterdam.
7. Het Hof van Cartesius: duurzame werkplek voor ondernemers
Ben je ondernemer en maak je duurzame of circulaire producten? Check dan snel het Hof van Cartesius in de stad Utrecht. Dit is misschien wel de meest duurzame, circulaire en groene werkplek van Nederland. De 1000 vierkante meter ruimte is voor 90% gemaakt van gebruikte of recyclebare materialen, gebruikt geen gas, wekt zelf 40.000 kilowattuur stroom op en heeft een moestuin. Je hebt uitzicht op groen en kunt in de middag vegan lunchen. De broedplaats krijgt veel bekijks van scholen, buurtbewoners en bedrijven uit binnen en buitenland. Er werken nu zo'n veertig zelfstandige ondernemers, en dat aantal moet dit jaar groeien naar 120.
8. Vers uit de tuin: oogst delen met de buren
Steeds meer mensen verbouwen fruit en groenten in hun eigen moestuin. Maar als het dan oogsttijd is, zit je als moestuinder soms ineens met kilo’s appels. Of eet je elke dag courgettesoep. En weggooien is natuurlijk zonde. Op het online platform Vers uit de Tuin kunnen moestuinders een foto van hun oogst plaatsen. Buurtbewoners zien het aanbod en kunnen reageren als ze geïnteresseerd zijn in de producten. Zo ontstaat meer gezonde voeding, minder verspilling en sociale contacten.
Courgettes uit eigen tuin. Foto: Robert Jones via Pixabay.
9. Gratis drinkwater: overal tappunten en minder plastic afval
Minder plastic afval: dat is het doel van het burgerinitiatief gratis drinkwater. Wegwerpflessen voor water zijn door dit initiatief straks hopelijk verleden tijd. Rob van Holstein maakt samen met horecaondernemers gratis tappunten voor drinkwater. Zo kan iedereen daar z’n eigen fles vullen. Dat kost natuurlijk geld. Daarom verkoopt Holstein recyclebare, roestvrijstalen thermosflessen. Bijkomend voordeel: water drinken is ook supergoed voor je lijf.
Tip: vervang je plastic waterfles door één van deze 6 duurzame waterflessen.
10. BROOD-nodig: nooit meer plastic broodzakjes
Je kent ze wel: de plastic zakjes om je brood in te doen in de supermarkt. Marie-Jose de Zeeuw uit IJsselstein bedacht met haar burgerinitiatief BROOD-nodig een alternatief: de broodzak van katoen, die lekker lang meegaat. Zo wil ze een einde maken aan single-use plastic verpakkingen. Na twee jaar zijn er al zo’n 5000 tasjes verspreid over 80 winkels en 30 gemeentes. De Zeeuw zegt zelf dat door haar initiatief ongeveer 500.000 plastic verpakkingen per jaar worden bespaard. Maar dat is niet alles. Ze wil zo ook consumenten bewuster maken van het feit dat er duurzame alternatieven zijn voor milieuvervuilende verpakkingen.
Krijg je geen genoeg van al die mooie duurzame initiatieven? Bekijk dan snel de andere 90.
