Steeds meer organisaties streven ernaar om ‘klimaatneutraal’ of zelfs ‘klimaatpositief’ te worden en ook over producten hoor je steeds vaker dat ze klimaatneutraal zouden zijn. Maar wat betekenen deze termen nou precies? Wat is het verschil tussen klimaatneutraal en klimaatpositief? En hoe weet je zeker dat een bedrijf ook echt klimaatneutraal of klimaatpositief is? Wij hebben het onderzocht!
Klimaatneutraal betekent dat een overheid, organisatie of proces géén broeikasgassen (zoals bijvoorbeeld CO₂) uitstoot óf dat deze uitstoot wordt gecompenseerd. In de praktijk is het laatste vaak het geval en wordt uitstoot gecompenseerd, meestal via projecten van compensatieorganisaties. Er zijn verschillende vormen van CO₂-compensatie en dit maakt dat klimaatneutraal niet altijd hetzelfde betekent.
Voor de één betekent klimaatneutraal dus dat er geïnvesteerd wordt in schone energie, voor de ander betekent klimaatneutraal dat er ook echt CO₂ uit de atmosfeer wordt gehaald. Helaas is er nog geen (internationale) overeenkomst over de exacte betekenis van ‘klimaatneutraal’. Er is dan ook veel discussie over hoe we de term moeten gebruiken.
CO₂ wordt vaak gecompenseerd door investeringen in windmolenparken. Foto: Unsplash
Klimaatpositief gaat nog een stapje verder dan klimaatneutraal. Klimaatpositief betekent dat een overheid, organisatie of proces méér broeikasgassen uit de atmosfeer haalt dan dat zij uitstoot. Een belangrijk verschil met klimaatneutraal is dat er in dit geval áltijd CO₂ uit de lucht wordt gehaald, bijvoorbeeld door het planten van bomen. Er worden zelfs meer broeikasgassen opgeslagen dan uitgestoten, waardoor er in de praktijk minder CO₂ in de lucht zit. Op deze manier wordt de opwarming van de aarde afgeremd, een positieve ontwikkeling tegen klimaatopwarming.
Helaas zijn er ook organisaties die zich duurzamer voordoen dan ze eigenlijk zijn en onterecht termen als ‘klimaatneutraal’ gebruiken, dit wordt greenwashing genoemd. Zo wordt het een stuk lastiger om duurzame keuzes te maken, want hoe weet je nu of een bedrijf zich écht inzet voor een duurzamere wereld?
Allereerst is het belangrijk om te checken of een bedrijf streeft naar minder CO₂-uitstoot in de hele keten. Zo zijn er veel bedrijven die overschakelen naar een groen kantoor met 100% duurzame elektriciteit. Maar wat voor impact heeft een klimaatneutraal kantoor als je bijvoorbeeld wél blijft investeren in fossiele energieopwekking? Een klimaatneutraal kantoor is een mooie eerste stap, maar zegt niets over de totale CO₂-uitstoot van een bedrijf. Als een bedrijf écht impact wil maken, is het belangrijk om zo veel mogelijk te verduurzamen in de hele keten.
Een groen en klimaatneutraal kantoor zegt niets over de totale CO₂-uitstoot van een bedrijf. Foto: Unsplash
Daarnaast is belangrijk om te controleren of een bedrijf ook streeft naar het verminderen van hun CO₂-uitstoot. Enkel CO₂-compensatie gaat het klimaatprobleem helaas niet oplossen. Het is daarom beter om eerst CO₂-uitstoot te verminderen, en daarna pas te compenseren. Er zijn echter genoeg bedrijven die geen plannen hebben voor CO₂-reductie, maar zich wel groener voordoen door CO₂-uitstoot te compenseren. Kijk dus altijd even of je informatie kunt vinden over de ambities van een bedrijf om uitstoot te verminderen of over de visie op klimaatverandering. Bijvoorbeeld door hun energieverbruik te verminderen of gebruik te maken van duurzame energiebronnen.
Biedt een bedrijf of merk aan om CO₂ -uitstoot te compenseren met het planten van een boom, ook dan loont het om iets verder te kijken. Bij het planten van bomen in het buitenland wordt er namelijk soms geen rekening gehouden met de lokale bevolking en ecosystemen.
Het is dus goed om te checken in hoeverre een bedrijf samenwerkt met lokale partijen, zodat je zeker bent van een positief effect op klimaat, mens én biodiversiteit. Zo werkt Trees for All samen met lokale deskundigen in het buitenland én wordt tenminste 50% van de bomen in Nederland geplant. Dan zit je dus sowieso goed!
Bomen planten in het buitenland is niet altijd een goed idee. Foto: Unsplash
Tenslotte kun je greenwashing herkennen door het stellen van een aantal kritische vragen. Bedrijven die duurzaam produceren zijn vaak transparant over hun productieproces. Beweert een bedrijf klimaatneutraal te zijn, maar kun je daar geen bewijs voor vinden? Dan mag er bij jou als consument een belletje gaan rinkelen!
ASN Bank was in 2019 als eerste bank ter wereld 100% klimaatneutraal. Maar wat betekent dit in de praktijk? Wij vroegen het aan Piet Sprengers, Manager Duurzaamheidsstrategie en Beleid van ASN Bank. “Voor ons betekent klimaatneutraal dat al onze investeringen en beleggingen meer CO₂-uitstoot vermijden dan veroorzaken. We noemen dit klimaatneutraal, maar alléén onder de voorwaarde dat we als bank niet investeren in de productie van fossiele energiebronnen, maar wél in schone energiebronnen zoals zon- en windenergie”.
“Als alle banken en investeerders ons voorbeeld volgen, krijg je een volledig klimaatneutrale samenleving. Er wordt dan namelijk geen gebruik meer gemaakt van fossiele brandstoffen om energie mee op te wekken en dus is onze volledige energievoorziening duurzaam".
Toch is het behalen van de klimaatneutrale doelstelling op deze manier niet genoeg voor ASN Bank. Piet: “We denken dat we nog een stap verder kunnen gaan. De huidige hoeveelheid CO₂ in de lucht neemt met onze klimaatneutraaldoelstelling namelijk niet af”. De bank heeft daarom besloten dat ze nu ook CO₂ uit de lucht wil halen: zo wil ze in 2030 klimaatpositief zijn. Om deze doelstelling te bereiken gaat ASN Bank de komende jaren projecten financieren die CO₂ opnemen, zoals bosaanplant en natuurherstel.
ASN Bank wil van klimaatneutraal naar klimaatpositief in 2030. Foto: ASN Bank
Klimaatneutraal is een lastig en verwarrend begrip en vraagt daarom veel uitleg. Daarnaast is het niet direct duidelijk of klimaatneutraal ook betekent dat een bedrijf zich committeert aan het klimaatakkoord van Parijs.
In 2015 tekenden 196 landen dit internationale verdrag met het doel de opwarming van de aarde te beperken tot onder de 2°C, het liefst zelfs onder de 1,5°C. Een bedrijf voldoet aan deze doelstelling als haar eigen klimaatdoelstellingen overeenkomen met het klimaatakkoord van Parijs. Bedrijven kunnen dit precies uitrekenen, een bekende methode is die van het Science Based Targets Initiative. Verschillende organisaties hebben zich hierbij aangesloten, waaronder ASN Bank.
