Alles over klimaatverandering

De wetenschap achter klimaatverandering

Eerst even de wetenschappelijke basis. Veranderingen in het klimaat zijn heel normaal, dat hebben we in de loop van de geschiedenis gezien. Denk bijvoorbeeld aan ijstijden. Waar maken we ons dan zo druk om denk je misschien? Sinds de laatste ijstijd is het klimaat nog nooit zo snel veranderd als nu het geval is. Daarbij is een groot deel van de huidige klimaatverandering toe te schrijven aan menselijke activiteiten.

Dominante invloed van broeikasgassen

Volgens een artikel in de Correspondent over klimaatverandering uit 2016 is 97% van de klimaatwetenschappers het erover eens dat de door mensen uitgestoten broeikasgassen een dominante invloed hebben op het klimaat. 'Het is tientallen miljoenen jaren geleden dat er zoveel CO₂ in de atmosfeer zat als vandaag'.

In het jaar 2100 een opwarming van 4 graden

Dit komt onder andere door ontbossing, industriële veeteelt en het gebruik van fossiele brandstoffen. Zolang CO₂ niet genoeg wordt opgevangen en de stof wel in grote mate vrij blijft komen, blijft de warmte in de atmosfeer hangen. Volgens het IPCC, het klimaatpanel van de VN, warmt de aarde 2,1 à 4,4 graden op als de CO₂-concentratie verdubbelt. Ook in De Correspondent is te lezen dat we volgens de meeste modellen afkoersen op een opwarming van ongeveer 4 graden in 2100. 'Een extreem scenario van 5, 6 of 7 graden opwarming kan leiden tot onbewoonbaarheid van grote delen van de wereld en de noodgedwongen migratie van - in het ergste geval - miljarden mensen.'

Klimaatverandering, hoax of echt?

Het Brundtland rapport 'Our Common Future' uit 1987 zette klimaatverandering op de wetenschappelijke kaart, terwijl Al Gore met zijn 'an Inconvenient Truth' het klimaatprobleem in 2006 écht internationale bekendheid gaf. Sindsdien zijn er ook mensen die klimaatverandering ontkennen. Het "hoogtepunt" van klimaatsceptici kwam nadat Donald Trump zich historisch terugtrok uit het klimaatverdrag van Parijs. Toch bewijst de wetenschap keer op keer dat klimaatverandering een feit is, en dat wij mensen de grootste oorzaak zijn. Waarom er nog zoveel sceptici zijn, wordt helder uitgelegd in deze aanrader van Vox News.

Klimaatprobleem in Nederland

Goed, klimaatverandering bestaat dus. Maar hoe uit zich dat in Nederland? 

• De winters worden zachter; het zal minder vaak vriezen.
• Het wordt natter: in het voorjaar, najaar en de winter valt er meer neerslag en dat vergroot de kans op overstromingen. In 1910 bedroeg de gemiddelde neerslag 695 mm, in 2015 is dat opgelopen naar 880 mm en dat kan voor grote problemen zorgen.
• De zomers worden juist droger en heter. Er zijn meer zomerse en tropische dagen.
• Afname van de biodiversiteit. Soorten (zowel planten als dieren) die zich van oorsprong thuis voelen in exotischere gebieden, voelen zich nu prima thuis in ons land. Gevolg is ook dat sommige soorten verdwijnen die van nature uit Nederland voorkomen.

Opwarming van de aarde in het buitenland

Laten we uitzoomen. Want vooral voor landen buiten Europa heeft klimaatverandering grote gevolgen. Denk aan overstromingen, droogte, voedseltekorten, verzuurde oceanen en afname van biodiversiteit. Steeds meer mensen moeten huis en haard achterlaten door de gevolgen van de opwarming van de aarde. De Volkskrant maakte in augustus 2014 melding van een Tuvaluaans gezin dat gedwongen moest verhuizen. Zij werden gezien als de eerste klimaatvluchtelingen ter wereld. Inmiddels is het woord 'klimaatvluchteling' volledig geïntegreerd en staat het zelfs in de Dikke van Dale.

Klimaatverandering gevaarlijk voor kinderen

Onderzoek wijst uit dat met name kinderen kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Uit een rapport van Unicef blijkt dat meer dan een half miljard kinderen in gebieden woont met gevaar voor overstromingen. Ook dichterbij Nederland gaan kinderen de gevolgen van klimaatverandering ondervinden. In dit artikel van Trouw over kinderen die de klimaatrekening gaan betalen uit 2013 werd daar al over geschreven.

Opkomst van de klimaatspijbelaar

Het begon in augustus 2018 toen de 16-jarige Zweedse Greta 'spijbelde' om aandacht te vragen voor het klimaat. Ze eist dat de Zweedse regering de CO₂-afspraken uit het klimaatakkoord van Parijs uitvoert. Al snel volgden kinderen wereldwijd haar voorbeeld en ontstonden er klimaatacties in Canada, Duitsland, Finland, België, Zwitserland en nu ook Nederland.

De term klimaatspijbelaar ontstond, maar misschien is klimaatstaker wel een betere omschrijving. Ook in Nederland hebben verschillende klimaatstakingen plaatsgevonden. Zo vond op 10 maart 2021 de grootste klimaatmars in Nederland ooit plaats.

Steeds meer initiatieven richten zich op bescherming van klimaat

Het klimaat - als enorm dossier - begint voor steeds meer mensen te leven en dat zorgt ook voor een groeiend aantal initiatieven die zich richten op dit onderwerp. Van internationaal tot kleinschalige initiatieven.

Tips om het klimaat een handje te helpen

Met kleine aanpassingen kan ook jij al bijdragen! Minder CO₂-uitstoot veroorzaken door je woning goed te isoleren bijvoorbeeld, minder of geen vlees te eten, de auto vaker te laten staan, vliegen te beperken of door duurzaam te bankieren.

Zo investeert ASN Bank alleen maar in zaken die goed zijn voor het klimaat. Het doel van de bank is om in 2030 met al haar investeringen klimaatpositief te zijn. We sluiten dan ook graag af met een hoopvolle boodschap.

Zonder optimisme is er geen actie

Ja, klimaatverandering is een probleem. Maar zoals Wubbo Ockels, Nederlands eerste duurzaamheidsgoeroe, al eens zei: ‘Optimisme is een verantwoordelijkheid’. Niet zo gek, want zonder optimisme is er geen actie. En laten we voorop stellen: het kán, de mens heeft in het verleden bewezen zich snel te kunnen aanpassen als het moet. Maar dat moeten we wel op zoek naar een andere manier van denken, met andere belangen, andere normen en waarden, andere vormen van energie. Doe je mee?