Zij bouwde haar huis om de bomen heen
Je vindt het waarschijnlijk heel gewoon om thuis gas, water en licht te gebruiken. Je draait of drukt ergens aan of op en het werkt. Waarschijnlijk dankzij de standaard aansluitingen (het grid) in je huis. Maar het kan ook anders: zelfvoorzienend wonen ('off-grid wonen'). Wat houdt het in en hoe haalbaar is het?
Je kunt nog zo zuinig en milieubewust leven, als je energie gebruikt (gas of elektriciteit) moet dat wel érgens vandaan komen. Dat kan van een leverancier zijn die stroom en gas levert of een koppeling met een lokaal warmtenet. Maar wie het heft in eigen hand neemt kan z’n stroom ook volledig zelf opwekken. Als je dat voor álle energie doet die je gebruikt, woon je zelfvoorzienend. Je bent dan niet meer afhankelijk van het stroomnet.
Zelfvoorzienend leven betekent overigens niet per se dat je ook je eigen water 'regelt'. In de praktijk is het heel lastig om zelf goed schoon drinkwater te verzamelen. Je moet dan aan de slag met regenwateropslag of zelf een put slaan. Mensen die helemaal 'off-grid' wonen doen dat wel: ze zijn écht van niemand afhankelijk. Ze wekken zelf energie op, vangen regenwater op, ze hebben geen internet en geen riolering. Voor een gemiddeld huishouden niet realistisch. Bij zelfvoorzienend wonen hebben we het dus vooral over de energievraag.
Hoe werkt zelfvoorzienend wonen?
Als je zelfvoorzienend woont wek je zelf je energie op en maak je ook alles zelf op, vooral met zonnepanelen. Je gebruikt geen gas en verwarmt alles elektrisch. Daarvoor is het belangrijk dat je huis goed geïsoleerd is en dat je genoeg stroom op kunt wekken voor wat je nodig hebt aan energie.
Om genoeg op te wekken om zelfvoorzienend te wonen heb je wel veel opwekcapaciteit nodig. In de winter red je het met 12-15 zonnepanelen, maar in de winter heb je wel het dubbele aantal nodig. Vaak is daar een gemiddeld dak niet groot genoeg voor, dus heb je ook ruimte om je huis heen nodig én plek (en geld) voor een eventuele windmolen. Ja, je lees het goed: je eigen windmolen (in deze video legt Tweakers de nadelen uit).
Ook heb je opslagcapaciteit nodig. Want soms zul je meer opwekken dan je nodig hebt, en op andere momenten juist minder. Stroom opslaan kan in principe met een thuisbatterij, maar in de zomer wek je vaak te veel energie op voor de relatief kleine batterij. In de winter is het juist moeilijk om de batterij vol genoeg te laden om er een dag mee door te komen als de zon niet schijnt.
Energieneutraal wonen
Omdat het nog niet eenvoudig is om echt zelfvoorzienend te wonen én je ook flink moet investeren in zonnepanelen, opslagcapaciteit en isolatie, is zelfvoorzienend wonen voor veel huishoudens niet haalbaar. Je moet dan of héél klein wonen of zo spartaans leven dat je amper energie gebruikt.
Wil je toch zoveel mogelijk energie besparen, dan zijn bestaan wel alternatieven die er een beetje lijken op zelfvoorzienend wonen. Wil je bijvoorbeeld zelf energie opwekken maar vind je een loskoppeling van een leverancier te ingrijpend? Dan kun je ook kiezen voor energieneutraal wonen. Dat betekent hetzelfde als de term 'nul-op-de-meter'. Het komt erop neer dat je op jaarbasis evenveel energie opwekt (en eventueel teruglevert aan het net) als dat je verbruikt.
Andere manieren om minder afhankelijk te zijn van netstroom is het installeren van een warmtepomp of je aan te sluiten aan het warmtenet. Dat moet dan natuurlijk wel bij jou in de buurt ook een optie zijn. Inmiddels is 6 procent van de woningen in Nederland al aangesloten op een warmtenet. In de toekomst wil de overheid graag dat dit richting de 30 procent gaat. Meer over warmtenetten ontdek je hier.
Dit warmtenet in de provincie Groningen draait sinds 2022 en voorziet meer dan 12.000 huishoudens van duurzame warmte. | Foto: Andre Hospers
Kortom, zelfvoorzienend wonen, is het interessant?
- Helemaal zelfvoorzienend wonen, waarbij je géén stroom meer van een leverancier afneemt, is voor de meeste mensen niet realistisch.
- (Bijna) evenveel stroom opleveren als dat je zelf opwekt, is in veel gevallen wel haalbaar.
