Iris bouwde haar eigen tiny house

Je zou zeggen dat Iris en Roland het al dik duurzaam voor elkaar hadden. Ze woonden in een huis van 112 m2 in Amsterdam-Noord, dat ze zelf energieneutraal hadden gemaakt. Tóch was dit niet de plek waar zij hun dochters Ize (nu 8) en Lune (nu 6) zagen opgroeien. Want: te veel baksteen, te weinig natuur en te veel vierkante meters. Het gezin wilde nóg duurzamer wonen. Inmiddels is dat gelukt. Binnen de duurzame community LiberTerra in Koedijk (Noord-Holland) bouwden Iris en Roland een dubbel tiny house van natuurlijke en gebruikte materialen. 

Kleiner en groener wonen

In 2018 reden Iris en Roland met hun twee dochters in een camperbusje van Amsterdam naar Tokyo. "Zeven maanden met elkaar op zo’n klein oppervlak leven brengt je terug naar de essentie. We beseften dat we eigenlijk heel weinig nodig hebben," vertelt Iris. Onderweg praatten ze veel over hoe en waar ze wilden wonen.

"Onze kinderen zijn nu nog klein en vinden het nog leuk met ons. Waarom zouden we ons geld, en dus onze tijd, in ons veel te grote stenen huis stoppen? We willen onze dochters juist graag in een groene omgeving laten opgroeien. En meer tijd met ze doorbrengen." ‘s Avonds in de camper maakten Iris en Roland schetsen van hun droomhuis: een houten tiny house in het groen. Terug in Nederland gingen ze op zoek naar een plek waar ze dit konden bouwen.

Een eco-community in de natuur

Eind 2019 ontmoette het stel Mieke Elzenga, de initiatiefnemer van LiberTerra: een destijds nieuw op te zetten wooncommunity voor duurzaam wonen en leven. In natuurgebied Geestmerambacht boven Koedijk zouden tien huishoudens met zoveel mogelijk hergebruikte en natuurlijke materialen een verplaatsbaar huis bouwen. Iris: "Ondanks dat het wel ver van de Randstad vandaan voelde, sloot dit project zó aan bij wat wij zochten. Bovendien klikte het met de eerste twee bewoners die bekend waren, we hadden dezelfde duurzame leefstijl voor ogen."

In eerste instantie zou de community vijf jaar op deze locatie bestaan. Zo lang kon LiberTerra het perceel huren van het recreatiegebied. Inmiddels ziet het er naar uit dat dit contract met vijf jaar verlengd zal worden, maar dat wisten Iris en Roland toen nog niet. Iris: "Dat was heel spannend. Zouden we ons koophuis opgeven voor een tijdelijk project, met twee kleine kinderen? Het antwoord was ja. We willen een voorbeeld zijn op het gebied van duurzaam bouwen en leven, en we hebben vertrouwen in de toekomst."

Zelf een dubbel tiny house bouwen

Het stel verkocht hun huis en startte in de zomer van 2020 met de bouw van hun dubbel tiny house van 56 vierkante meter. "We hebben zelf het ontwerp gemaakt," vertelt Iris. "Uitgangspunt was een partij tweedehands aluminium kozijnen met triple glas die we via Marktplaats kochten. Die waren verkeerd ingemeten in een boerderij en nog als nieuw. We hebben ons huis om die kozijnen heen ontworpen."

Ook de bouw deden Iris en Roland zoveel mogelijk zelf met hulp van Rolands vader. Iris: "Alle bewoners van LiberTerra bouwden met Mindful Homes, een bedrijf dat een bouwpakket levert voor tiny houses. Eerst is er een fundering aangebracht van schroefpalen, die gemakkelijk weer verwijderd kan worden. Met een hijskraan is vervolgens een frame van CLT-hout, ook wel kruislaaghout, geplaatst. Met liggers en staanders hebben we zelf het houtskelet afgemaakt en dat gevuld met isolatiemateriaal van houtvezel, Gutex."

Iris: "Omdat we met natuurlijke materialen werkten waar geen schadelijke stoffen bij vrijkomen, konden we al na een maand in ons huis wonen. We douchten nog wel buiten maar het was in ieder geval wind- en waterdicht."

Gevelbekleding volgens Japanse traditie

Aan de buitenkant is het huis bekleed met hout dat er zwart uitziet. Dit is geen verf, maar het resultaat van verbranding. De gevel is namelijk verduurzaamd volgens een Japanse techniek: Shou sugi ban. Door het hout aan de oppervlakte te branden, ontstaat een verkoolde laag die de gevel beschermt tegen weersinvloeden. Iris: "Heel leuk dat ons huis een knipoog naar Japan heeft, waar we de eerste ontwerpen maakten."

Een biobased en circulair interieur

Als duurzaam interieurontwerper wist Iris parels van duurzame materialen en merken te vinden. Zo zijn alle binnenwanden geïsoleerd met Métisse, gemaakt van ingezamelde kleding, voornamelijk katoen. Daartegenaan zitten biobased multiplexplaten van Duits populierenhout, een houtsoort die snel aangroeit. Op de vloer ligt marmoleum, dat voor 97% bestaat uit natuurlijke materialen zoals lijnzaadolie, houtmeel en jute. De lampenkapjes zijn van vilt en mycelium (het - vaak ondergrondse - netwerk van schimmeldraden). Zelfs de matrassen zijn biobased, met een vulling van kokos, hennep en paardenhaar.

Iris had ook vaak ‘Marktplaats mazzel’. Zo vond ze een dertig jaar oude keuken met de goede afmetingen. "Die hebben we als basis gebruikt. Vervolgens hebben we de keukenkastjes gemaakt van plaatmateriaal van zeewier. De achterwand van de keuken wordt nog gemaakt, van plaatmateriaal met gerecyclede mosselschelpen. Prachtig toch, om schelpen niet als afval, maar als waardevol product te zien?"

(Bijna) Off-grid wonen

De grootste eyecatcher van het huis is ook tweedehands. De woning bestaat uit twee units, één om in te slapen, de andere om in te wonen, met daartussen een kas. Een tweedehands tomatenkas die op maat gemaakt is. Iris: "In de winter fungeert de kas als een warmtebuffer. Als je de deur opendoet, sta je niet direct buiten, wat warmteverspilling tegengaat. En als de zon schijnt, zorgt de kas voor extra warmte."

In de zomer gaan de grote kasdeuren open en is deze ruimte een verlenging van de woonkamer. Iris: "In het voorjaar aten we daar met familie en vrienden aan een lange tafel." Voor thee en kruiden hoefden ze niet ver te reiken: die groeien aan de verticale plantenwand in de kas.

Door slimme oplossingen als de kas, het triple glas en de isolatie heeft het huis maar een klein zetje nodig om warm te worden en blijven. Dat wordt gegeven door een airco die als verwarming dient. Voor warm water hebben ze een warmtepomp. Vijftien zonnepanelen op het dak leveren stroom. Iris: "Roland heeft een accusysteem gebouwd van een tweedehands accu uit een elektrische auto. Daarin slaan we energie op. Na drie weken bewolking zijn we nog wel afhankelijk van het net. Maar jaarrond bekeken wekken we meer stroom op dan we verbruiken."

Ook voor watervoorziening is het gezin nog aangesloten op het net. Iris: "Roland werkt aan een recyclesysteem waarmee we straks met regenwater kunnen douchen." Het vuile douche- en ander sanitairwater (grijs water) vloeit naar het riool. "Alle huisjes binnen LiberTerra zijn aangesloten op het riool, omdat dit verplicht is. Maar we hebben allemaal een droogtoilet."

Zoveel keuzes, zoveel kostenplaatjes

Hun droom om nóg duurzamer te leven, is uitgekomen in LiberTerra. Iris: "Alleen al door onze droogtoiletten besparen we 15.000 liter drinkwater per persoon per jaar!" Al is de duurzaamste optie niet per definitie de voordeligste. Iris: "Nieuwe technieken zijn nog erg kostbaar en verdien je niet altijd snel terug. Zo is drinkwater extreem goedkoop in Nederland, toch willen we kijken hoe we met een pomp en filtersysteem regenwater kunnen gebruiken.

Hoeveel ons huis totaal heeft gekost, hebben we nog niet uitgerekend. Vooraf hadden we een kostenplaatje berekend van rond de €100.000,-. Daar zitten we wel boven. Uiteindelijk hangt er aan ieder tiny house een ander prijskaartje, dat is zo afhankelijk van de grootte van je woning en van de keuzes die je maakt. Wij hadden bijvoorbeeld geluk dat we geen kozijnen op maat hoefden te laten maken."

Om toch een idee te geven van wat een tiny house binnen LiberTerra kan kosten: medebewoner Eefje zet op haar blog alle kosten van haar woning op een rij. Let wel: zoals Iris zegt, kunnen de kosten per huis erg verschillen omdat iedereen andere keuzes maakt.

Meer weten over LiberTerra?

• LiberTerra organiseert vaak open dagen en inspiratietours. Binnen de community staat het Kenniscentrum, een houten tiny house dat speciaal is gebouwd om kennis over duurzaam bouwen en leven te delen. Iris heeft het interieur verzorgt en geeft regelmatig lezingen. Ook kan dit gebouw door derden gehuurd worden voor het organiseren van evenementen. 
• Meer ervaringsverhalen en interieurtips van Iris lees je op de website van haar bedrijf, Studio duurzaam wonen.
• De community-locatie bij Koedijk zit helaas vol. Maar LiberTerra wil de komende tien jaar honderd communities realiseren in binnen- en buitenland. Je kunt je aanmelden op de website om je interesse op te geven.