In deze serie delen bewoners van ‘groene huizen’ hun woonervaringen. Zo wonen Thera en Tristan in hun zelf omgebouwde camper en verbouwden Willemijn en Joost een bouwval tot duurzame dijkwoning. In deze aflevering vertelt Pepijn Smit (38) hoe hij samen met zijn man Tijs Huys (38) een energieslurpend rijtjeshuis verbouwde tot groene dakwoning.

‘Het had absoluut zijn charme,’ blikt Pepijn terug op hoe zijn woning was vóór de verbouwing. In 2012 betrok hij een jaren ‘70-woning boven het magazijn van de interieurwinkel van zijn familie in Leiden. Een knus huis, ideaal voor één persoon en in een sfeervol straatje. ‘Maar je keek ook zo bij de overburen naar binnen en andersom,’ vertelt Pepijn. 

Daarnaast was de woning erg gehorig en had deze volgens Pepijn ‘energielabel X, als dat zou bestaan’. Toen Tijs in 2015 bij hem introk, bleek de woning ook wel érg krap voor twee personen. Zo ontstond de droom om het huis drastisch te renoveren. 

Mogelijkheden met een behapbaar budget

Destijds huurde het stel de woning van Pepijns ouders. Het zou ideaal zijn om deze over te kopen en te verbouwen. Ze lieten tekeningen maken door een architect en stapten naar verschillende banken voor een hypotheek. ‘We werden uitgelachen om wat we te bieden hadden. We werken allebei in de culturele sector, destijds allebei als zelfstandige, dus onze inkomens fluctueerden nogal.’ Tijs is theatermaker bij PStheater, Pepijn artistiek leider van ditzelfde Leidse stadsgezelschap.

Het tij keerde toen bevriende architecten over de vloer kwamen. Zij zagen mogelijkheden om de tekeningen aan te passen, zodat de verbouwingskosten lager zouden uitvallen. Pepijn: ‘Er ontstond een concreet plan, waar onze hypotheekadviseur wél de boer mee op kon.’ Uiteindelijk konden Tijs en Pepijn een hypotheek bij een Schotse bank krijgen. Het precieze bedrag houden ze liever voor zichzelf, ze konden er in ieder geval de woning mee kopen voor de WOZ-waarde én ze hadden een bouwdepot. Daarnaast legden ze een eigen bedrag in, waarvoor ze jarenlang hadden gespaard. 

Boven: de kantoorruimte (vide) met daaronder de zithoek. Foto: Marcel van der Burg 

Een omgedraaid huis

Toen begon het leuke gedeelte: het concreet maken van de plannen. ‘De architect kwam meteen met het idee om de woning naar het zuiden toe te openen. Naar het platte dak in plaats van naar de straatkant,’ vertelt Pepijn. ‘Op die manier kon er een verdieping bovenop gezet worden en veel meer licht binnenkomen. Daarnaast biedt deze oplossing meer privacy.' 

'We vonden het heel leuk om zo meegenomen te worden in het ontwerpproces en te ondervinden hoe het denken en ontwerpen van een architect werkt.' 

In de nieuwe - hoge - verdieping hangen aan weerszijden de kantoorruimte en de slaapkamer als twee losse compartimenten in de ruimte. Het kantoor bevindt zich op een vide en de slaapkamer is eigenlijk een houten huisje in het huis, mét raampje erin. Zo staan beide ruimtes in verbinding met de open keuken en woonkamer eronder.  

De slaapkamer (met raampje) boven de keuken. Foto: Marcel van der Burg 

Nul op de meter

Naast ruimte en privacy was duurzaamheid een belangrijk uitgangspunt bij de verbouwing. Pepijn: ‘We willen onze voetafdruk zo klein mogelijk houden. In bijna al onze keuzes speelt dat bewust of onbewust een rol.’ Zo kozen Pepijn en Tijs voor houtskeletbouw en werkten ze de gevel af met latten van duurzaam larikshout. 

Verder was het een uitgemaakte zaak dat het een nul-op-de-meterwoning zou worden. Zo werd het huis eerst helemaal geïsoleerd met isovlas. Dit biobased isolatiemateriaal gemaakt van natuurlijke vlasvezel is vocht- en temperatuurregulerend en geluidwerend. 

Om het huis te verwarmen ligt er vloerverwarming onder een gietvloer die de warmte goed geleidt. Voor extra verwarming kozen Pepijn en Tijs voor een zuinige cv. Koken doen ze op inductie. ‘We zijn nog niet helemaal van het gas af, maar de woning is er wel helemaal op ingericht om die overstap te maken. Uiteindelijk willen we een warmtepomp. De reden dat we daarmee wachten is dat we verwachten dat deze installatie zich de komende jaren nog flink gaat ontwikkelen op technisch gebied.’ 

Bovenop het dak aan de zuidkant liggen twaalf zonnepanelen. ‘Daarmee kunnen we op één maand na ons hele huis draaiende houden,’ zegt Pepijn. Terwijl het van alle moderne gemakken, zoals bijvoorbeeld een vaatwasmachine, is voorzien. 'Het is nu superleuk om de energierekening te krijgen. Die is gedaald van 90 naar 50 euro per maand, waarvan gas de hoogste kostenpost is. We verwachten op nul uit te komen als we straks de warmtepomp hebben.’ 

Een daktuin met sedum 

Vanuit de woonkamer/keuken stap je via de kamerbrede schuifpui de daktuin op. Daar legden Pepijn en Tijs een sedumdak aan. ‘Het ziet er te gek uit; heel ruimtelijk en de vetplantjes nemen bijna iedere dag andere kleuren aan. Van felgroen tot paars. Het groene dak vangt regenwater op en tegelijkertijd dient het als isolatie voor het winkelmagazijn eronder.’ 

Pepijn: 'Het overige regenwater vangen we op in watertonnen van totaal tweehonderd liter. Daarmee geven we de rest van onze planten water.'

Het sedumdak neemt de meest uiteenlopende kleuren aan: van felgroen tot paars | Foto: Instagram, @tijs_huys

Op het dak staan verder bakken met kruiden. Pepijn: ‘Ons plan is om ooit een kleine moestuin te maken en een kas neer te zetten. Zodat we ook op dat vlak meer zelfvoorzienend zijn.’  

Plannen om ook zo'n mooi groendak aan te leggen? Dan hebben we goed nieuws! Je kunt namelijk 15% korting krijgen op een aanlegset voor een groendak bij onze partner Het Groene Loket. Bekijk de actie hier. Deze actie is een initiatief van Woningverbeteraars, een programma van de Volksbank.

Zelf geklust

Uiteindelijk heeft de verbouwing een half jaar geduurd. De sloop van de bestaande woning startte op 16 maart 2021. ‘Die datum weet ik nog precies, omdat het de eerste dag van de allereerste lockdown was. Wat uiteindelijk in ons voordeel werkte, want Tijs en ik hadden alle tijd om te klussen. De aannemer had de leiding, wij stelden ons op als goede hulpjes.’ 

Zonder noemenswaardige kluservaring hebben Tijs en Pepijn vrijwel de hele afwerking van de woning zelf gedaan. Van houtbewerking tot schilderen en tegelen. Pepijn: ‘Dat ging ons goed af, gaandeweg leerden we. We hebben het allebei als een leuke periode ervaren. Natuurlijk kom je ook minder leuke dingen tegen. Het klussen was vermoeiend en we sliepen bij mijn ouders. Wat fantastisch was, maar je mist toch je eigen huis.’ 

Weer een klus geklaard: het tegelen van de keuken | Foto: Instagram, @pepijnsmit

Een nieuw huis op dezelfde plek

In augustus 2021 was het zover: Pepijn en Tijs betrokken hun compleet vernieuwde huis. ‘Het voelt als een heel ander huis,’ zegt Pepijn. ‘In het begin was het zelfs vreemd om er te wonen. Alsof we in een ideaal Airbnb-huis kwamen waar we nooit meer weg hoefden. Het is nog mooier geworden dan we hoopten.’

Het uitzicht is ook compleet nieuw. ‘Je kijkt heel erg naar de stad met alle torens, schoorstenen en daken. En toch voelt het heel geborgen,’ zegt Pepijn. ‘Een kennis vertelde me eens de geijkte uitspraak 'Bouw eerst een huis voor je vijand, daarna voor een vriend en dan pas voor jezelf'. Maar het is ons in één keer gelukt om alles naar onze zin te maken: dit is ons thuis.’ 

Prijswinnend woningontwerp

Met hun woning wonnen Tijs en Pepijn (en hun aannemer en architecten van Zijdekwartier) de Rijnlandse architectuurprijs 2021, een regionale architectuurprijs. Pepijn: ‘De jury was vooral te spreken over onze creatieve en duurzame oplossingen midden in de stad.' 'Doordat er door zoveel ogen naar onze woning werd gekeken, kregen wij er ook weer een nieuwe blik op. We beseften nóg meer hoe bijzonder het is dat we dit voor elkaar hebben gekregen.’  

Het huis gezien vanaf de straatkant: links de situatie nu (foto: Marcel van der Burg), rechts de oude voorgevel

Tot slot: een tip van Pepijn

‘Laat de moed niet zakken als je er met een eerste hypotheekgesprek niet uitkomt. Vertrouw erop dat er altijd wel een weg is. In ons geval hielp een fris paar ogen bij het maken van een nieuw ontwerp. Daarmee vielen de kosten lager uit en konden we opeens wél een hypotheek krijgen.'