Kwekerij Klein Mexico is een van de weinige biologische kamerplantenkwekers van Nederland
Lees jij dit artikel vanuit je thuisjungle? Dan kan het zomaar zijn dat je helemaal niet zo groen bezig bent als je denkt. De teelt van kamerplanten kan namelijk een forse ecologische voetafdruk achterlaten. Hoe zit dat? En welke planten zijn wel écht groen, niet alleen van blad maar ook qua herkomst? Wij zochten het uit.
Groen in huis heeft vele voordelen. Planten zorgen voor een hogere luchtvochtigheid, absorberen CO₂ en zorgen voor een goed humeur. Onderzoekers toonden aan dat mensen in een ruimte vol planten een betere gemoedstoestand hebben en minder piekeren. Dus ben je druk op weg om je woning om te toveren tot een botanisch huis? Goed bezig! Wees je er wel bewust van wélke planten je in huis haalt. De meeste kamerplanten worden zo geteeld dat ze een negatieve klimaatimpact hebben.
Dit wil je natuurlijk voorkomen. En wij gaan je daar een stekje bij op weg helpen. Samen met Suzanne van Straaten, mede-oprichter van Sprinklr, een webshop met alleen maar biologische en duurzame tuin- en kamerplanten. Sprinklr is voortrekker in het toegankelijk maken van duurzaam groen voor iedereen. Want hiermee versterken we de biodiversiteit.
Kamerplanten uit Nederland
Laten we om te beginnen eens kijken waar de meeste van onze kamerplanten nou eigenlijk vandaan komen. Bij het beantwoorden van die vraag introduceert Suzanne meteen een goed scrabblewoord: ‘kamerplantenkwekersland’. En dan heeft ze het over… Nederland! ‘De meeste kamerplanten die in Europa verkocht worden, worden hier op grote schaal in kassen gekweekt’, vertelt Suzanne. ‘Het gebeurt ook veel dat de stam van wat grotere exotische planten uit warmere gebieden, zoals Midden-Amerika, komt. Na de eerste groei komen ze als halve baksels naar Nederland om hier verder opgekweekt te worden.'
Suzanne (rechts) richtte samen met Lidewij de duurzame plantenwebshop Sprinklr op | Foto: Sprinklr
Klimaatimpact van je kamerplant
De boot- of vliegreis die deze jonge planten maken, is al een bron van veel CO₂-uitstoot. Verder schrijft dagblad Trouw: ‘En dan is er nog de teelt in Nederlandse kassen, waar een hoog-fossiele energie (aardgas) nodig is voor het verwarmen van de ruimte – gebruik van schone bodemenergie komt zelden voor.’ In grote verwarmde kassen worden planten zo snel mogelijk zo groot mogelijk opgekweekt. Dit worden ook wel ‘plofplanten’ genoemd.
Om een idee te geven van de klimaatimpact van een kamerplant - ook van het verschil tussen een kleine en grote plant - een voorbeeld uit het boek ‘The good plant’ van Margo Togni: ‘Een kleine orchidee uit een verwarmde Nederlandse kas heeft bijvoorbeeld een klimaatbelasting van 0,3 Co₂-eq en een grote ficus uit dezelfde kas 13,9 Co₂-eq.’ CO₂-eq staat voor CO₂-equivalent en geeft weer in welke mate een broeikasgas bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
En dan hebben we het nog niet over chemicaliën. ‘De kamerplantenkwekerijen in Nederland zijn vaak gigantisch’, zegt Suzanne. ‘Om op zo’n grote schaal zo efficiënt mogelijk planten te kweken, wordt kunstmest gebruikt. En er zal maar net een beestje de kas binnen komen dat van de bladeren eet. Om dat te voorkomen, gebruiken kwekers pesticiden. Die chemicaliën komen vervolgens wel in het ecosysteem terecht, bijvoorbeeld via het water dat wordt afgevoerd.’
Duurzaam gekweekte kamerplanten
Kan het kweken van kamerplanten duurzamer? Gelukkig wel. ‘Zie je een groen vlaggetje met witte sterren op het label van een plant? Dan is deze biologisch’, vertelt Suzanne. ‘Dat keurmerk wordt niet zomaar gegeven. Je mag het woord biologisch alleen gebruiken als je aan strenge Europese wetgeving voldoet. Daardoor weet je bij dit keurmerk altijd heel zeker dat er bij het kweken van die plant geen kunstmest en pesticiden zijn gebruikt.’
Deze populaire pannenkoekplant is van biologische teelt en dus gifvrij | Foto: Sprinklr
Bij biologische kweek worden planten opgekweekt met natuurlijke voeding en mest. Om plagen te bestrijden schieten legers lieveheersbeestjes, aaltjes, mijten en andere biologische bestrijders te hulp. ‘Je ziet steeds vaker dat vooruitstrevende kwekerijen deze biologische bestrijdingsmiddelen preventief inzetten. Ze grijpen alleen nog chemisch in als dat nodig is’, vertelt Suzanne. ‘Hartstikke goed, maar het liefst zien we daarnaast ook kunstmest verdwijnen.’
Bioteelt in Nederland
Klinken planten zonder chemicaliën je goed in de oren? Ons ook! Toch zijn er in Nederland, hét kamerplantenkwekersland van Europa, nog weinig kwekers van biologische kamerplanten. Sprinklr schat dat minder dan een half procent van de kamerplanten die in Nederland worden gekweekt biologisch is.
Suzanne: ‘Dat heeft met schaalvergroting te maken. Nederlandse kwekerijen worden steeds groter, bovendien kweken ze vooral monoculturen - dus heel veel van dezelfde soort plant. Als die plant vatbaar blijkt voor een schimmel of ziekte, is het lastig om niet in te grijpen met gif. Het risico dat de complete oogst mislukt, is dan te groot. Maar nog lastiger is het denk ik om af te stappen van kunstmest. Zonder kunstmest groeien planten minder snel en blijven ze kleiner.’
'Toch zijn er een paar Nederlandse kwekers die laten zien dat biologisch telen wel kan’, zegt Suzanne. ‘Kwekerij Klein Mexico is een goed voorbeeld. Wij verkopen drie van hun vetplanten.’ Deze kleinschalige kamerplantenkwekerij, vlakbij Aalsmeer, startte in 1962 als cactuskwekerij. Inmiddels kweekt het bedrijf vooral biologische vetplanten. Die lenen zich goed voor biologische teelt, ook vanwege hun kleine formaat.
Kijkje bij een biologische kamerplantenkwekerij
Het grootste assortiment aan biologische kamerplanten haalt Sprinklr uit Duitsland, bij kwekerij Fleischle Gartenbau. ‘In Duitsland zijn ze al zover dat ze hele populaire soorten kamerplanten biologisch kweken. Zoals pannenkoekplanten en philodendrons. We hopen dat meer Nederlandse kwekers dit voorbeeld volgen’, zegt Suzanne.
Voordelen van biologische kamerplanten
Het kopen van een biologische kamerplant heeft vele voordelen. ‘Over het algemeen zijn het sterke planten’, zegt Suzanne. ‘Ze hebben op eigen kracht moeten groeien, je ziet dat de wortels vaak beter zijn ontwikkeld. Verder weet je dat je zo min mogelijk schade aan je omgeving toebrengt door deze plant in huis te halen. Ook help je de plantenindustrie verduurzamen door biologische kamerplanten te kopen. Hiermee maak je duidelijk dat er een markt voor is.’
Dit is ‘Oma's Rhipsalis BIO’. Een van de duizenden stekken die zijn voortgekomen uit de Rhipsalis die een oma ooit aan bio-kweker Wietse van kwekerij Klein Mexico gaf | Foto: Sprinklr
3x tips voor duurzame kamerplanten
1:. Zorg goed voor je planten. Door ze op de juiste plek te zetten; de ene plant houdt van zon, de ander staat liever op een donkerder plekje. Let goed op dat je ze niet te veel, maar ook niet te weinig water geeft. En een gezonde bodem met voldoende voedingsstoffen is een must. Deze video van Suzannes Sprinklr-collega Lidewij geeft je meer info.
2: Adopteer verweesde planten. Dat kan een afdankertje van een vriend zijn, of een plant uit een plantenasiel bij jou in de buurt. Een niet-biologische plant redden, is altijd nog beter dan een biologische plant kopen.
3: Stek de planten die je al hebt. Niets nieuws kopen of kweken is de meest duurzame optie. Pannenkoeken en sansevieria’s zijn stek-toppers. En ruil stekjes met anderen. Via stekjesbiebs, online ruil- en weggeefgroepen en zadenbibliotheken.
Wat te doen met een niet-duurzame kamerplant die je al in huis hebt? Suzanne: ‘Laat ‘m maar met de grondstoffen die al gebruikt zijn het beste ervan maken.’ Kortom: hou ‘m zo lang mogelijk in leven. Tot slot een laatste duurzame tip van Suzanne: ‘Zorg goed voor iedere plant die in je leven komt, ongeacht waar ‘ie vandaan komt.’
Een biologische kamerplant scoor je dus bij Sprinklr, maar ook enkele vestigingen van Intratuin hebben biologische planten in hun assortiment.
