In de koude wintermaanden draait je verwarming overuren om de temperatuur in huis comfortabel te krijgen. Daardoor schiet je gasverbruik flink omhoog. Dat is niet alleen slecht voor je portemonnee, maar ook voor het klimaat. Gelukkig zijn er ook duurzame energiebronnen waarmee we onze huizen kunnen verwarmen, zoals thermische energie. Ook wel bekend onder een andere naam: warmte!
In het klimaatakkoord is afgesproken om tot en met 2030 minimaal 1,5 miljoen woningen en andere gebouwen te verduurzamen. In 2050 moeten zelfs circa 8 miljoen gebouwen van het gas af. Welke rol kan thermische energie hierbij spelen, en hoe werkt het eigenlijk precies?
Wat is thermische energie?
De wereld om ons heen wordt continu verwarmd door natuurlijke processen. Zo warmt de zon in de zomer de bodem en het bodemwater op. Deze warmte bevindt zich tussen de 0 en 300 meter onder de grond en wordt bodemwarmte genoemd. Dieper onder de grond bevindt zich water dat niet door de zon, maar door de gloeiendhete kern van de aarde wordt opgewarmd. Deze warmte heet aardwarmte of geothermie.
Met slimme systemen kunnen we die warmte vervoeren en daarmee onze huizen en andere gebouwen verwarmen. Omdat deze warmte niet opraakt en er bij het gebruik geen CO₂ vrijkomt, is thermische energie een duurzame energiebron.
Aardwarmte is afkomstig van de gloeiendhete kern van de aarde. Foto: Unsplash
Bodemwarmte belangrijk voor energietransitie
In Nederland lijkt de komende jaren vooral voor bodemwarmte een rol weggelegd in de energietransitie. De warmte wordt gewonnen met een zogeheten bodemwarmtewisselaar. In dit gesloten buizensysteem wordt een vloeistof onder de grond opgewarmd en weer terug omhoog gestuurd. De warmte wordt daarna afgegeven aan een warmtepomp, die deze verder door het gebouw verspreidt.
Meestal gebeurt dit met een grootschalig systeem, waarmee bijvoorbeeld in één keer een hele wijk op bodemwarmte kan worden aangesloten. Maar er bestaan ook kleinere systemen, waarmee je alleen je eigen huis opwarmt. Eerder schreven we al eens een uitgebreid artikel over de werking en voor- en nadelen van verschillende soorten warmtepompen.
Warmtepompen zijn essentieel voor de energietransitie
Aardwarmte in Nederland nog duur
In vergelijking met bodemwarmte is het aanleggen van een systeem voor de winning van dieper gelegen aardwarmte momenteel nog een stuk duurder. Maar als het lukt die kosten verder omlaag te brengen, is ook daarvan de potentie groot. Uit onderzoek blijkt dat in de toekomst ruim een kwart van de Nederlandse woningen met aardwarmte kan worden verwarmd.
Deze potentie is nu al zichtbaar in landen waar aardwarmte makkelijker bereikbaar is. Zo is in IJsland zelfs al 80% van alle warmtevraag afkomstig uit geothermie! ASN Bank wil graag actief bijdragen aan de ontwikkeling van geothermische energie en is daarom lid van het Platform Geothermie.
Ook de mens is een thermische energiebron
Er zijn naast bodemwater en aardwarmte nog andere bronnen voor thermische energie. De meest bekende zijn thermische energie uit oppervlaktewater ('teo') en thermische energie uit afvalwater ('tea'). Volgens een onderzoek van de Provincie Noord-Holland kan met 'teo en tea' maar liefst 98% van alle gebouwen in de provincie worden verwarmd!
Bij afvalwater kun je denken aan het warme restwater uit fabrieken, maar ook aan rioolwater ('riothermie'). Fun fact: naast douche- en badwater wordt rioolwater ook een klein beetje opgewarmd door ... jou! Inderdaad, ook de warmte uit het menselijk lichaam (lees: jouw poep en plas) is een potentiële energiebron.
Onze huizen verwarmen met rioolwater, dat is precies wat Auke en Sander ook voor ogen hebben. Met hun onderneming DeWarmte- winnaar van de ASN Bank wereldprijs 2020 - bedachten ze de HeatCycle, een innovatief systeem waarmee de warmte uit afvoerwater direct kan worden teruggewonnen.
Alle hens aan dek voor de energietransitie
Samen met andere duurzame energiebronnen zou thermische energie wel eens een belangrijke rol kunnen gaan spelen in de energietransitie. In dit heldere overzicht van duurzame energiebronnen zie je op welke andere hernieuwbare energie Nederland inzet om de klimaatdoelstellingen te halen.
Wil je zelf vast aan de slag met het verduurzamen van je woning, maar weet je niet waar je moet beginnen? Ontdek in dit handige overzicht op welke manieren je jouw huis kunt isoleren voor energiebesparing, of lees onze tien low-tech tips om je huis duurzaam te verwarmen.
