Met de verkiezingen in aantocht ontstaan overal in Nederland levendige discussies over urgente onderwerpen als economie, immigratie en energiebeleid. In de overvloed van televisieprogramma’s met debatterende lijsttrekkers, keek ik aandachtig naar 'Op weg naar Het Lagerhuis'. Ik was verbaasd over de ouderwetse denkbeelden van jongeren over mobiliteit en het bezit van een eigen auto.
In de verkiezingsspecial van dit debatprogramma geen lijsttrekkers maar Nederlands beste jonge debaters. Ze deelden hun inzichten over de invloed van jongeren in de politiek, de invloed van de regio in Den Haag en immigratiebeleid. Ze deden dat zo goed dat ik vertrouwen kreeg in de toekomstige politici en bestuurders. Tot het moment dat het thema mobiliteit ter sprake kwam. Een thema waarbij goed besturen essentieel is. Mijn enthousiasme bleek iets te voorbarig.
De meningen van de 10 jongeren in de studio waren bij elk onderwerp van het thema mobiliteit mooi verdeeld, het resulteerde in een rijke diversiteit aan standpunten. Het maakte de discussies erg boeiend. En toen sneed Habtamu de Hoop, nummer 12 op de lijst van GroenLinks-PvdA, een onderwerp aan waarvan ik brede instemming onder jongeren had verwacht.
Einde van eigen auto
'Jongeren moeten de droom van een eigen auto opgeven,' betitelde de presentatrice als een 'pittige stelling'. Is dat zo, dacht ik bij mezelf. De meeste jongeren zullen zich toch wel realiseren dat de auto-industrie een grote verantwoordelijkheid draagt voor onze klimaatcrisis. En inderdaad, alle jongeren - op twee na - kozen een kant. Maar tot mijn grote verbazing waren ze bijna allemaal tégen de stelling en dus voor het bezit van een eigen auto. Welke argumenten had ik over het hoofd gezien?
Emma (19 jaar oud), de latere winnaar, uitte kritiek op de kwaliteit van het openbaar vervoer in Nederland. Ze stelde dat het simpelweg niet voldoet en dat bussen en treinen vaak uitvallen. Interessant genoeg had ze kort daarvoor jurylid Bente Becker van de VVD bekritiseerd vanwege bezuinigingen op opvangcentra voor vluchtelingen. Ze beweerde dat deze politieke beslissing niet gebruikt mag worden als excuus om immigranten niet te accepteren. Jammer genoeg zag Anna geen parallel met de kwaliteit van het OV. Door de dienstverlening te verslechteren, worden mensen in feite gestimuleerd om voor een eigen auto te kiezen.
“Deze discussie rondom auto's en mobiliteit in Nederland is een microvoorstelling van een groter probleem.”
Planoloog & oprichter Humankind
Karim (16) leek een pleidooi te houden voor elektrische auto’s, als duurzaam alternatief voor benzineauto's. Helaas overzag hij het feit dat elektrische auto’s zwaarder wegen dan normale auto’s en daardoor bij aanrijdingen zwaardere verwondingen kunnen aanbrengen. Dit maakt elektrische auto’s gevaarlijker voor kwetsbare weggebruikers als kinderen en ouderen.
Rami (16) maakte in een eerdere ronde het punt dat Nederland niet genoeg ruimte heeft voor alle immigranten die hier willen wonen. Maar een ronde later verkondigde hij dat het bezit van een auto geen punt moest zijn. Rami’s weinig-ruimte-argument gold blijkbaar niet voor auto's. Terwijl die 9 miljoen vierwielers in Nederland wel degelijk vierkante meters opeisen - als je het mij vraagt de grootste verspilling van ruimte. OV, fietsen en lopen zijn, zeker in de steden, veel efficiëntere manieren om ons te verplaatsen.
Mijn hart maakte een klein sprongetje toen twee sprekers probeerden uit te leggen dat het delen van een auto een goed alternatief is voor autobezit. De focus zou moeten liggen op de mobiliteit van mensen, niet op het recht om een auto te bezitten, hoorde ik ze zeggen. Helaas wilde de grote groep tegenstanders niet luisteren. Ze hielden vast aan hun ideaalbeeld van een eigen auto. Daarmee was hun probleem (sneller van A naar B) opgelost, maar wel met meer luchtvervuiling, meer ongelukken en meer files als gevolg.
Oude denkpatronen
De discussie rondom auto's en mobiliteit in Nederland, zoals gevoerd in 'Op weg naar Het Lagerhuis', is een microvoorstelling van een groter probleem. Als het gaat om de toekomst van mobiliteit zitten we vast in oude denkpatronen. Hierbij ligt de focus op individuele vrijheid en gemak, zonder de bredere impact op milieu en maatschappij te overzien.
De jonge debaters, hoewel gepassioneerd en intelligent, vielen ten prooi aan dezelfde beperkte visie die ik terugzie bij de huidige generatie politici. Ik hoop dat we in de komende jaren voorbij individuele oplossingen kunnen kijken. De grote uitdaging is om onze levensstijl zo aan te passen dat we minder CO2 uitstoten en meer leefruimte hebben voor mens en natuur. Daar passen in mijn ogen geen 10 miljoen auto’s bij, ook niet als ze allemaal elektrisch zijn.
Om de privacy van de jongeren te beschermen heeft Lior – met een beetje hulp van Chat GPT voor een aantal fictieve namen gekozen.
