Niemand kan de wereld redden
Volgens sommigen wordt de wereld steeds kleiner. We vliegen de wereld al een tijdje over, maar door de ontwikkeling van het internet hoeven we niet eens meer fysiek in het vliegtuig te stappen. Nog even en AI doet ons geloven dat we op een Braziliaans strand liggen, terwijl we in werkelijkheid in onze bureaustoel zitten. Anderen beweren juist dat de wereld steeds groter wordt.
Wat groeit is het besef van de grootte en complexiteit van de wereld en hoe klein we, in dat perspectief, eigenlijk zijn. Qua inwoneraantal: vergelijk Nederland maar eens met landen met landen als India of China. Maar ook qua bestaan op aarde: de natuur heeft het heel lang zonder ons gedaan.
De illusie van controle
Met opstapelende crisissen die ons steeds verder van de oplossing lijken te drijven overheerst bij velen een gevoel van chaos, onrust en onmacht. De zorgwekkende situatie in de wereld is te groot om een gevoel van controle te kunnen behouden. “Controle is de meest dwaze en stompzinnige deugd die we op deze wereld hebben geschapen”, betoogt de Vlaamse psychiater en filosoof Damiaan Denys. Oftewel totaal zinloos. Waarom is controle dan zo belangrijk voor ons? Het is een illusie die angst voor het oncontroleerbare dempt. Controle is voor veel mensen in meer of mindere mate een overlevingsmechanisme geworden. Met controle proberen we ons te wapenen tegen (onverwachte) pijn. We handelen uit angst, ook al weten we dat dit geen goede raadgever is.
“Met controle proberen we ons te wapenen tegen pijn. We handelen uit angst, ook al weten we dat dit geen goede raadgever is.”
Toekomstige voorspellingen
Dat de voorspellingen voor de toekomst niet al te best zijn is een understatement. Wetenschappers hebben berekend dat een stijging van de temperatuur op aarde met meer dan 1,5 °C grote gevolgen heeft voor de mens en voor zijn leefomgeving.
Als we kijken naar hoe snel de aarde is opgewarmd in de afgelopen 20 jaar, dan staat buiten kijf dat radicale verandering nodig is om de opwarming van de aarde af te remmen. Daarvoor moeten alle wereldleiders samenwerken en moet de wereldbevolking bereid en in staat zijn om alle noodzakelijke maatregelen te nemen. Ons consumptiepatroon is niet langer houdbaar, ons systeem gericht op groei en maximale winst voor de aandeelhouder is toe aan verandering.
Hoe realistisch is het dat dit gaat gebeuren in een wereld die verdeeld is over de ernst van de situatie, politiek instabiel is en waarin steeds meer mensen worden geboren? Het feit dat wereldleiders het niet eens werden over het terugdringen van CO2 is weinig bemoedigend. De ontwrichtende werking van de pandemie of extreme weersomstandigheden werken blijkbaar niet afschrikwekkend genoeg. Je zou de conclusie kunnen trekken dat de noodzakelijke verandering onhaalbaar is. Maar feit is dat we het niet weten. Dit zijn nog steeds scenario's: als dit, dan dat.
“Wees de persoon die je denkt dat de wereld nodig heeft. ”
Voorspellingen worden gedaan op basis van wat er in het verleden is gebeurd. En of het nu verkiezingen zijn of het weer, ze komen niet altijd uit. Misschien gaat de wereld veel sneller achteruit, maar misschien ook niet. Het heeft weinig zin om hier je hoofd te breken. Hoe het zich de komende jaren zal ontwikkelen, hangt af van vele factoren die elkaar voortdurend beïnvloeden, zowel positief als negatief.
Aanvaarden
Daarom is het is erkennen en accepteren dat je de wereld niet kunt veranderen geen slecht idee. Misschien een opmerkelijke conclusie van iemand die haar leven wijdt aan het bijdragen aan een gelijkwaardige en rechtvaardige wereld. Maar voor mij betekent acceptatie niet dat je achterover kunt leunen, integendeel. Het gaat erom dat je leert herkennen wat binnen het bereik van jouw invloed ligt. Laat de illusie van controle los door je te focussen op de rol die je kunt en wilt spelen in deze oncontroleerbare wereld. Wees de persoon die je denkt dat de wereld nodig heeft. Niemand kan de wereld redden, maar iedereen kan doen wat zij/hen/hij denkt dat het juiste is.