Vlieg je naar je vakantiebestemming? Dan kun je geld bijbetalen om te compenseren voor je CO₂-uitstoot. Maar voor een identieke afstand betaal je per luchtvaartmaatschappij of organisatie een ander bedrag. Hoe zit dat precies en welke berekening is het beste?
Op vakantie gaan met de fiets, trein of elektrische auto is het beste voor het milieu. Maar we begrijpen dat je soms meer van de wereld wilt zien, en dan toch echt in een vliegtuig moet stappen. Stel, je wilt de prachtige natuur van Costa Rica bewonderen. Dat is een vliegreis van 9000 kilometer, waarbij je flink wat CO₂ uitstoot.
Bij KLM betaal je dan, als je economy class vliegt, € 16,90 compensatie voor een enkele reis. Als je compenseert via Stichting Beek&Bos betaal je € 91. En volgens een berekening van duurzaamheidsgoeroe Babette Porcelijn, bekend van het boek ‘De verborgen impact’, zou je zelfs € 3932 moeten betalen.
En dan kun je de CO₂-uitstoot van je vlucht naar Costa Rica ook nog compenseren via non-profitorganisaties zoals Atmosfair (€ 71), Trees for All (€ 28,45) en Fair Climate Fund (€ 50,82). Flinke prijsverschillen zoals je ziet. Wat is nu het beste?
Helaas is niet bij iedere partij exact duidelijk waarvoor je compenseert of wat het prijsverschil veroorzaakt. Atmosfair gaat bij een vliegafstand van 9120 kilometer en een maximale vlieghoogte van 12.500 meter uit van een CO₂-uitstoot van 797 kilo. Ze nemen daarin ook de impact van het condensspoor van het vliegtuig en de vorming van de ozon mee.
De berekening van Trees for All is gebaseerd op advies van Milieu Centraal. De uitstoot is afhankelijk van de afstandsklasse. ‘Minder dan 700 kilometer, tussen de 700 en 2500 kilometer en meer dan 2500 kilometer’, aldus een woordvoerder van Milieu Centraal. De emissies voor landen, stijgen en taxiën vormen bij korte vluchten procentueel namelijk een groter aandeel dan bij lange vluchten. Bij lange vluchten is bijvoorbeeld de vlieghoogte qua aandeel weer belangrijker.
De berekening van Fair Climate Fund is gebaseerd op vluchtdata en emissiefactoren van het databedrijf RDC Aviation. ‘Er wordt rekening gehouden met factoren als type vliegtuig, reisklasse en afstand. Ook houdt de CO₂-calculator rekening met gassen die tijdens het vliegen op grote hoogte in de atmosfeer worden uitgestoten,’ aldus Fair Climate Fund.
Veel mensen vliegen naar Costa Rica om de prachtige natuur te bewonderen en wilde vogels zoals ara's te spotten. Foto: Malini Witlox
De rekenmethode van Porcelijn, is duidelijk het duurst. Dat komt onder meer omdat ze er in haar berekening vanuit gaat dat alle CO₂ in een jaar tijd wordt opgenomen. ‘Je moet eigenlijk rekenen met CO₂-opname in één dag tijd. Maar dan heb je niet genoeg vrije hectare op de planeet om alle bomen te planten die voor de compensatie van alle reizigers nodig zijn,’ zegt Porcelijn.
Een lege stoel naast je is heerlijk, maar niet duurzaam. Porcelijn neemt dan ook de bezettingsgraad van het vliegtuig mee. Een Boeing 747 is volgens haar vaak voor slechts 80% bezet, waardoor de CO₂-uitstoot door minder passagiers moet worden gedeeld. Een liter kerosine is in haar berekening goed voor 2,25 kilogram CO₂. En ze gaat ervan uit dat een grote boom gemiddeld 7 kilo CO₂ opneemt.
Verder is van belang hoe hoog een vliegtuig vliegt. Porcelijn: ‘Op 10 kilometer hoogte stoot je meer CO₂ uit dan op de grond. Voor een enkele reis naar Costa Rica zou je dan bijna 800 bomen moeten planten.’
KLM maakt een heel andere berekening. Hier is onder meer belangrijk in welke klasse je vliegt. Wie een stoel in de business class boekt neemt immers meer ruimte in dan iemand met een economystoel. En met een luxe variant van economy neem je ook meer plek in. ‘We rekenen bij premium economy een toeslag van 1,5 keer. Bij business class betaal je een driedubbele toeslag bij lange vluchten en een toeslag van 1,5 bij korte vluchten’, legt een woordvoerder uit.
Bij KLM is het belangrijk in welke klasse je vliegt en hoeveel ruimte je stoel dus inneemt. Foto: Pixabay.
Het vliegtuigtype bepaalt of het om een korte (Cityhopper), middellange (Boeing 737-700 en de Boeing 737-800) of lange vlucht (Boeing 777, 787 en Airbus A330) gaat. Ook wordt gekeken naar de historische beladingsgraad van de vlucht. Hoeveel wogen de toestellen die eerder naar die bestemming vlogen gemiddeld?
Klanten kiezen volgens KLM steeds vaker voor het bijkopen van duurzame brandstof tijdens de boeking. Het gaat om Sustainable Aviation Fuel (SAF), geproduceerd uit duurzame bronnen zoals landbouwresidue n en afvalolie van biologische oorsprong.
Deze SAF zorgt volgens de luchtvaartmaatschappij voor 75% minder CO₂-uitstoot en wordt in vliegtuigtanks gemengd met de fossiele brandstoffen. ‘Die SAF mengen we niet specifiek bij die vlucht waar passagiers een SAF-toeslag hebben betaald. Het is dus niet te herleiden in welk vliegtuig hun SAF terecht komt, maar de totale CO₂-uitstoot van vertrekkende vluchten wordt met de betaalde toeslag verlaagd.’
Wat je aan SAF bijbetaalt wisselt per bestemming. Momenteel wordt slechts 1% SAF per vlucht bijgemengd. ‘Ons doel is om steeds meer SAF te gebruiken: oplopend tot 10% van ons totale kerosineverbruik in 2030. Nu al meer gebruiken kan niet. SAF is beperkt beschikbaar en daardoor ook 3 tot 4 keer duurder dan kerosine.’
Je kan dus bij KLM ook nog -na je boeking- kiezen voor CO₂-compensatie. KLM laat de bomen onder meer planten in Oeganda, Colombia en Panama. Je weet als consument echter niet in welk bos jouw boomcompensatie terecht komt en hoelang die bomen blijven staan.
Het was reden voor de familie Van Beek om samen met andere geïnteresseerden een eigen klimaatbos te kopen in Oost-Brabant. Ook andere consumenten kunnen via de stichting doneren. Per 1000 kilometer, moet een tientje worden betaald. Het bedrag is inclusief aanschafkosten van de grond (een hectare kost circa € 45.000), de aanschaf van een jonge boom (€ 20) en de kosten voor het regelen van vergunningen.
‘Volgens de berekening die wij volgen stoot je per 1000 kilometer 220 kilo CO₂ (0,22 ton) uit’, zegt initiatiefnemer Joost van Beek. ‘We gaan ervan uit dat een gemiddeld bos in Nederland gemiddeld 10 ton CO₂ per jaar vastlegt.’ Een geplante boom staat er jaren. ‘Per 50 jaar gaat het om 500 ton. Omgerekend komen we dan op dat tientje per duizend kilometer.’
Joost van Beek (links) kocht met enkele andere families een klimaatbos in Budel. Foto: Malini Witlox
Het zijn dus allemaal verschillende berekeningen, met verschillende uitkomsten. Maar wat is nu de beste rekensom? Luchtvaarteconoom Joris Melkert kan kort zijn over de methode van Porcelijn. ‘Dit bedrag komt onder meer zo hoog uit, omdat ze ervan uitgaat dat de CO₂ in een jaar tijd moet worden opgenomen door de bomen. Maar waarom zou je zo rekenen? Want een boom groeit vaak ongeveer 40 jaar en neemt al die jaren CO₂ op.’
Ook over de berekening van Stichting Beek&Bos is hij niet lovend. ‘Ze kijken niet naar de klasse waar je in vliegt en welke ruimte je stoel inneemt. Ook kijken ze niet naar het type vliegtuig. Maar dat is wel belangrijk want moderne vliegtuigen zijn vaak schoner.’
Over de berekening van KLM is de luchtvaarteconoom het meest enthousiast. ‘Al zouden ze met het echte gewicht moeten rekenen dat die specifieke vlucht in het bagageruim is meegegaan. Maar dat is lastig want dan weten mensen pas na afloop hoeveel ze moeten betalen.’
Welke methode je ook kiest, iets doen is nog altijd beter dan niets doen. Al heeft alléén compenseren weinig zin. Kijk altijd eerst of je je CO₂-uitstoot kunt verminderen. Niet vliegen is natuurlijk het beste voor het milieu. Wist je dat vliegen binnen Europa vliegen vaak helemaal niet nodig is? Op steeds meer plekken rijden bijvoorbeeld snelle nachttreinen waardoor je zelfs uitgerust aankomt.
En stap je dat vliegtuig naar Costa Rica in, of ga je naar een andere vliegbestemming, weet dan dat je je uitstoot dus kunt compenseren.
