De laatste jaren is de vraag naar visvervangers enorm toegenomen en beginnen deze producten sterk aan populariteit te winnen. Naast het gebruik van algen en ook zeewier als duurzame voedselbronnen komen er steeds meer verschillende plantaardige visvervangers op de markt. Wat dacht je van plantaardige visproducten zoals vegan sashimi of knapperige kibbeling, zelfs de grote supermarkten zijn er aan begonnen. Bijna niet van echt te onderscheiden volgens een expert!
De vis wordt duur betaald
Wereldwijd gaan de vispopulaties sterk achteruit en veroorzaakt de visserij grote problemen voor het leven in de oceanen. Er wordt veel te veel vis gevangen, zo is de consumptie van vis is in de afgelopen 50 jaar verdubbeld. Per jaar vissen we 80-90 miljoen ton zeedieren uit de zee en dit heeft ertoe geleid dat 1 op de 3 vissoorten wordt overbevist. Daarnaast komen er per jaar miljoenen dieren – waaronder bedreigde diersoorten zoals haaien, zeeschildpadden en dolfijnen – als bijvangst terecht in visnetten. Vissersmateriaal is de grootste plastic vervuiler in de oceanen en de dodelijkste vorm voor zeedieren. Misschien heb je de beelden ervan al gezien in de documentaire Seaspiracy of Netflix. Jaarlijks wordt meer dan een half miljard (!) kg netten, lijnen en ander vismateriaal in zee gedumpt, dieren raken hierin verstrikt, het verstoort het ecosysteem in zee, en onze stranden worden er mee overspoeld.
Kweekvis wordt vaak gezien als duurzaam alternatief voor wilde vis maar de intensivering heeft serieuze gevolgen voor mens en milieu. Het gebruik van antibiotica op grote schaal kan leiden tot antibioticaresistente, en het afvalwater van de intensieve viskwekerij leidt tot giftige algenbloei en vervuild drinkwater. Verder is de intensieve viskwekerij afhankelijk van vismeel en visolie als voer voor de vissen. Er wordt dus eigenlijk vis gevangen om kweekvis te voeren en wereldwijd wordt hiervoor bijna een vijfde van alle visvangst gebruikt. Niet zo duurzaam, en dus kiezen steeds meer consumenten voor plantaardige alternatieven.
Foto Paul Einerhand via Unsplash
Vlees noch vis
Plantaardige alternatieven voor vis waren al langer te vinden op de diepvriesafdeling van grote Aziatische supermarkten, maar stonden nog niet zo in de spotlights. De afgelopen jaren zijn er steeds meer soorten plantaardige visvervangers bijgekomen. In de eerste helft van 2021 werd er méér geïnvesteerd in plantaardige vis dan in de twee jaren ervoor bij elkaar opgeteld. Het zijn de nieuwe start-ups die plantaardige vis écht op het menu hebben gezet.
Novish maakt sinds 2018 plantaardige visproducten, zoals vissticks en burgers op basis van tarwe en erwt. Te koop bij online supermarkten Picnic en Crisp en supermarkt Vomar. Hoewel ze in rap tempo hun assortiment hebben uitgebreid zien ze in het produceren van ‘rauwe vis’ nog een uitdaging liggen. Vegan Zeastar maakt wél plantaardige zalm voor sashimi die sinds kort te vinden is in het vriesvak van de Jumbo. Het merk Garden Gourmet verkoopt een plantaardig alternatief voor tonijn op basis van erwteneiwit, te verkrijgen bij de Albert Heijn. Verschillende grote merken zoals Vivera, Qorn en de Vegetarische Slager verkopen ook ‘visvrije’ producten zoals tonijn en vissticks.
Geen zin om zelf in de keuken te staan? Er zijn steeds meer plekken waar je vegan vis kan bestellen. De Vegan Junkfood Bar in Amsterdam en Rotterdam heeft onder andere vegan sashimi, calamari en garnalen. En ook bij The Dutch Weed Burger kan je terecht voor de lekkerste burger van zeewier uit de Oosterschelde. Of wat dacht je van veganistische kaviaar gemaakt van kelp (een soort zeewier)? Gewoon te koop bij de IKEA!
Foto tomaten tonijn via Mimic Seafood
What's the catch?
Het biedt niet alleen een uitkomst voor klimaatbewuste eters, maar ook voor zwangere vrouwen en mensen met een schaaldierallergie. Vaak eten mensen vis omdat het rijk is aan vitamines en mineralen, dus plantaardige vervangers moeten naast een soortgelijke smaak en structuur óók deze gezonde eigenschappen bevatten. Door algen toe te voegen, zorgen producenten dat ze ook genoeg omega-3 vetzuren en vitamine B12 bevatten.
Waar de vervangers van zijn gemaakt verschilt heel erg per product. Sommige producten zijn gemaakt van zeewier, water en sojabonen. En andere plantaardige vis is gemaakt van tarwe en erwten-eiwit. De Spaanse start-up Mimic Seafood pakt het nét even anders aan en maakt tonijn uit gedroogde tomaat. Een marketingexpert uit de tonijnindustrie was zó onder de indruk dat hij grapte dat dit nog wel eens een probleem voor hen kon gaan worden. Maar helaas is deze tomaten-tonijn nog niet in Nederland te koop. Het nadeel van de plantaardige vis? Op dit moment is het nog minder dan 1% van de hele voedselsector en dat merk je aan de prijs van de meeste producten. Maar daar begint verandering in te komen. De grote supermarkten hebben sinds kort ook plantaardige visproducten van het huismerk, je kan nu bij zowel Jumbo als Albert Heijn terecht voor je vegan zeesticks en kibbeling!
