Onze oceanen zwemmen in het plastic. Elk jaar komt er zo’n 4 tot 12 miljoen ton plastic bij de enorme hoeveelheid die al ronddrijft. Tegen 2050 zal deze hoeveelheid verviervoudigd zijn. De zeeën zijn dan ‘dichtgeslibd’. Een deel van dit plastic spoelt aan op stranden overal ter wereld, bijvoorbeeld op het strand van Varsova, aan de kust bij Mumbai. De hoeveelheden die hier stranden zijn om moedeloos van te worden. Maar Afroz Shah, een advocaat en inmiddels ook een doorgewinterde eco-activist uit India, besloot de handen uit de mouwen te steken
Terug naar het strand van Afroz’ jeugd
Toen Afroz terugkeerde naar Varsova, het strand waar hij als kleine jongen speelde, herkende hij het niet meer terug. Het strand was bedekt in een laag plastic die tot zijn knieën kwam. En als het waden door plastic een strandwandeling al niet bemoeilijkte, was het wel de geur van al het rottende afval. Toch besloot hij de rotzooi niet de rug toe te keren. "Ik zei tegen mezelf: ‘Ik weet niet hoelang het gaat duren; ik weet niet of ik het voor elkaar kan krijgen. Maar ik weet dat ik wat moet doen." Samen met zijn buurman Harbansh Mathur begon hij aan wat de grootste beach clean-up ooit zou worden.
De generaties na Afroz speelden niet op zand maar in hopen afval. Foto door Ravi Khemka via Flickr.
De kracht van velen
Het duo ging elke zondag op pad om het afval te lijf te gaan. En de impact van deze schoonmaaksessies groeide per week. Mensen zagen de beelden van het de twee namelijk voorbij komen op social media. Als gevolg sloten vrijwilligers zich in groten getalen aan. Afroz zelf noemt de schoonmaakdagen heel poëtisch ‘een date met de oceaan’. Zo idyllisch is het afvalrapen zelf misschien niet, maar toch weet hij velen te inspireren om bij te dragen aan het project. Naar schatting hebben er al 200.000 verschillende vrijwilligers meegedaan. Die vrijwilligers komen uit alle lagen van de samenlevingen uit alle hoeken van de wereld. Vrienden, familie, mensen uit de buurt, maar ook bekende Bollywood-sterren en politici.
Met een grote groep vrijwilligers wordt bergen aan werk verzet. Foto van UNEP via Flickr.
De oorzaak aanpakken
Afroz zag in dat de vervuiling van Varsova een symptoom is van een veel groter probleem: de argeloze manier waarop veel mensen omgaan met plastic. Veel mensen zijn zich niet bewust van wat er gebeurt met plastic als we het niet netjes weggooien. Hij zet zich daarom niet alleen in tijdens de opruimacties, maar besloot zich ook te richten op educatie over plasticvervuiling. Hij richtte hiervoor de Afroz Shah Foundation op. De vrijwilligers van deze organisatie gaan in gesprek met bewoners en ondernemers over de impact van plastic; hoe ze er beter mee om kunnen gaan en hoe ze hun plasticverbruik kunnen beperken.
Ook geeft Afroz twee keer per week les op scholen. "Je leeft samen met andere soorten. Jouw gewoonten moeten andere soorten niet in gevaar brengen," is de hoofdboodschap van deze lessen. Waar nodig biedt de Afroz Shah Foundation zelfs hulp om goede systemen voor afvalverwerking op te zetten aan gemeenschappen die deze nog niet hebben. Door Afroz’ opruimacties verdwijnt er dus plastic van het strand, en door zijn inzet op educatie en juiste afvalverwerking spoelt er ook minder aan.
De kust mag weer strand zijn
Na 3 jaar, 119 zondagen werk en zo’n 12 miljoen kilo afgevoerd plastic, was in 2018 het strand eindelijk schoon. Niet alleen mensen konden weer profiteren van het strand, ook de natuur keerde terug. Hetzelfde voorjaar kwamen 80 babyschildpadden uit op het strand.
Het strand is na 20 jaar weer een broedplaats voor schildpadden. Foto door Max Gotts via Unsplash.
Met dit succes wil Afroz laten zien dat alleen regelgeving niet genoeg is om het plasticprobleem op te lossen. Als een gemeenschap zich niet verbonden voelt met zijn leefomgeving zullen wetten en regels tekort schieten. In Afroz' eigen woorden: "Dit verloren gevoel van behoren tot een plek is de sleutel. Dat is waarom dit wil laten zien aan mensen in Mumbai; dat jij en ik een erfenis delen… de erfenis van het samenleven met andere soorten en onze planeet, die we weer doorgeven aan de volgende generatie."
Er kan weer geleefd en gespeeld worden op het strand. Foto van Omar Sharif via Flickr.
Er is altijd meer om op te ruimen
Ondanks het harde werk van Afroz blijft er nog wel plastic aanspoelen op het strand van Varsova, dus sessies om het strand in zijn nette staat te houden blijven nodig. Maar Afroz kijkt ook verder. Op zijn Twitter kan je volgen met welke projecten hij bezig is. Hij is inmiddels begonnen met het schoonmaken van de Mithi-rivier, die bij het strand uitmondt. Deze rivier loopt recht door Mumbai en transformeert onderweg van kreek tot riool. Op de eerste dag nam hij 25 vrijwilligers mee, maar op locatie trof hij nog 100 andere enthousiastelingen aan. Hij denkt dat het 5 jaar gaat duren om hier het vaste en vloeibare afval aan te pakken en de natuur terug te brengen.
Verder is Afroz bezig om de mangroves te redden van plasticverstikking. Deze mangroves zijn essentieel voor kunstbescherming, dus het is belangrijk dat ze niet verdwijnen door de vervuiling. Hoe dan ook, zal Afroz elke keer door gaan naar een nieuwe vervuilde plek die gered moet worden. Zijn inzet voor de oceaan is voor het leven.
In je eentje maak je ook impact
Afroz is niet de enige die solo een duurzaam avontuur aanging dat uitgroeide tot iets met een veel grotere impact. Zo hebben we in eigen land de Zwerfinator, die zwerfafval tegengaat, en transformeerde dit Braziliaanse echtpaar een kaalgekapt stuk land tot een bloeiend regenwoud.
Zelf ook geïnspireerd geraakt? Pak je kans en doe mee tijdens NL Schoon, de nationale dag om zwerfafval aan te pakken. Kijk op de website om te zien hoe je zelf aan de slag gaat en hoe je het afval uit jouw buurt in kaart brengt.
