Bij sloopprojecten wordt veel aandacht besteed aan het hergebruiken van bouwmaterialen. Maar al het groen in de voor- en achtertuinen? Daar gaat de pletwals overheen. Tot voor kort dan. Bernice Kamphuis (36) wil met haar struikroversbende zoveel mogelijk planten en bomen redden.
Ze zag het in 2016 gebeuren in haar eigen woonwijk in Eindhoven. Bernice en haar vriend betrokken een nieuw huis met betegelde tuin. Alle huizen en tuinen om hen heen zouden nog gesloopt worden. Samen klommen ze over schuttingen en kropen ze tussen hagen door om zoveel mogelijk planten te redden. ‘We hebben onze tegeltuin hiermee een volledige make-over kunnen geven. Onze ultieme vondst was een prachtige rhododendron.’
Verstening in Nederland zorgt voor wateroverlast na piekbuien, het hitte-eiland effect op warme dagen en een slechte luchtkwaliteit. Den Haag deelde daarom gratis bomen uit en met een Tuiny Forest-pakket tover je een tegeltuin om tot minibos.
Met de hele buurt op roverspad
In de Eindhovense wijk van Bernice zouden 133 tuinen tegen de vlakte gaan. ‘Zo zonde. Ik dacht: we moeten met de hele buurt die tuinen in, redden wat er te redden valt.’ Als sociaal werker was Bernice gewend om buurtprojecten op te zetten. Ze stapte naar de woningcorporatie voor toestemming om te roven, en kreeg die. Via social media en mond-tot-mond-reclame riep ze buurtbewoners op om mee te gaan. Ook vond ze een partner in crime, Vincent Wittenberg van Gewildgroei, die in een nabijgelegen wijk een soortgelijk project opzette. De twee wijken bundelden hun krachten, tientallen buurtbewoners stroopten hun mouwen op en zo ontstond de eerste officiële Struikroversactie.
De teller staat inmiddels op zestien Struikroversacties door heel Nederland. Steeds meer gemeenten, woningcorporaties en projectleiders weten het intitiatief te vinden en huren de struikrovers op projectbasis in. Daarom is Struikroven in 2021 een stichting geworden.
De mensen die samen met Bernice mee gaan struikroven zijn de omwonenden van een sloopgebied. Alles staat voor ze klaar: (kinder)kruiwagens, schoppen, hesjes, snoeischaren en een groenexpert die zorgt dat alles op de juiste manier uit de grond wordt gehaald. Per actie huurt Stichting Struikroven lokale hoveniers en materialen in.
Bernice: ‘Ik zie struikroven als een druppel in stil water, je creëert een momentum waarin gelijkgestemden elkaar ontmoeten. Samen opkomen voor het weerloze groen verbindt. Zo heb ik nog steeds goed contact met alle mede-rovers van die eerste actie.’
Struikrovers in actie.
Een nieuwe bestemming voor alle planten
De meeste planten moeten wel even bijkomen van hun verhuizing, maar tachtig procent overleeft het. Bernice: ‘In mijn tuin heeft zelfs honderd procent het gered.’
Bernice en haar rovers bedenken vooraf wat een mooie herbestemming is voor de geroofde planten en bomen. Bewoners roven voor hun eigen tuin maar vaak ook voor een gezamenlijk doel, zoals een schooltuin in de buurt.
Ook is Stichting Struikroven bezig met het opzetten van roverstuinen: een soort circulaire, lokale hubs waar alle planten naartoe worden gebracht en vanuit daar een nieuwe bestemming krijgen. Bijvoorbeeld in plantsoenen van de gemeente. ‘Nu wordt veel groen ingekocht bij kwekers, die de vraag amper aankunnen. Bovendien plant je dan struiken op enkelhoogte, terwijl je vanuit de roverstuin volwassen bomen kunt krijgen,’ aldus Bernice.
De roverstuinen zijn een prachtige aanvulling op het groeiend aantal planten- en bomenasiels waarover we eerder schreven.
Waarom struikroven zo belangrijk is
Toen Bernice wat research deed, stuitte ze op een landelijk probleem waar nergens een oplossing voor wordt geboden. ‘Alleen al in Amsterdam zijn er tussen 2003 en 2016 zeshonderd voetbalvelden aan groen verloren gegaan door de komst van nieuwbouw. En de teller loopt sindsdien door.'
'Die tuinen hebben een rijke biodiversiteit, die je niet zomaar kunt vervangen. Sommige struiken en bomen groeien daar al dertig jaar. Bovendien vormen ze de thuisbasis van veel dieren. Laatst zag ik een vosje lopen bij een struikroversactie. Ook heb ik een egeltje gered. Ik maak vaak mee dat ik in een buurt sta en alles om me heen wuift en ritselt; het leeft. Als je dan in een volgende sloopfase komt, is er niets meer, alleen zand en stilte. Dat maakt heel veel impact op de bewoners.’
Leerlingen van Campus 013 in Tilburg roofden mee voor drie basisschoolpleinen en hun eigen schoolplein.
Op avontuur in andermans achtertuin
‘Struikroven is heel avontuurlijk; we komen op plekken waar je normaal nooit mag komen, trappen schuttingen om en knippen ons een weg door die tuinen heen. Maar niets gebeurt stiekem.’
Waar de struikrovers ook komen, overal worden ze met open armen ontvangen. Corporaties, projectontwikkelaars, eigenlijk alle partijen van wie ze afhankelijk zijn ontvangen de struikrovers met open armen. Bernice: ‘Ze zijn juist blij dat wij dit oppakken, wij openen ook hun ogen. Circulair slopen is hot, veel bouwmaterialen worden hergebruikt. Maar het groen werd tot nu toe over het hoofd gezien. Gelukkig worden wij steeds vaker, en eerder in het sloopproces, erbij gehaald.’
‘Ons probleem is vooral dat te weinig mensen ons kennen, waardoor we nu vaak te laat bij een sloopproject worden betrokken. Het ideale plaatje zou zijn dat Struikroven als eerste partij wordt betrokken bij alle herinrichtings- en sloopwerkzaamheden in Nederland. Dat gemeenten en corporaties plechtig beloven dat zij ons op tijd waarschuwen en ruimte bieden voor een roverstuin. In Eindhoven hebben we zo’n roverspact. Te gek.’ Nu de rest van Nederland nog.
Opleiding tot struikrover
Bernice heeft het vurige verlangen om nog veel meer groen te kunnen redden. Daarom wil ze mensen door het hele land opleiden tot lokale struikrover. Kartrekkers die de hele buurt meekrijgen, acties op touw zetten en een roverstuin oprichten.
Op dit moment smeedt ze plannen voor een vierdaagse struikroversopleiding. Zowel online als live. Haar ambitie is om voor de zomer hiermee te starten, zodat ze over drie jaar minimaal veertig opgeleide struikrovers en werkende roverstuinen heeft. Precieze informatie over kosten en inhoud heeft Bernice nog niet, omdat het idee nog in de kinderschoenen staat. Maar één ding weet ze wel: ‘Wij moeten onze struikroversbende gaan vertienduizenddubbelen.’
Aanmelden voor de opleiding kan al via info@struikroven.nu. Houd de LinkedIn-pagina van Struikroven in de gaten voor de laatste ontwikkelingen.
Met struikroven kun je niet jong genoeg beginnen. Dit is Alexander, die altijd mee wil roven met zijn moeder Bernice.
Ga je mee op roverspad?
- Via de website van Struikroven kun je kijken of er acties in jouw buurt worden georganiseerd. Bernice: ‘We hebben ook spierballen nodig; als je gaat struikroven, hoef je niet meer naar de sportschool.’
- Tip van Bernice: ‘Zoek je een leuk teambuildingsuitje? Ga struikroven!’
- Wil jij dé struikrover van jouw gemeente worden met de nieuwe opleiding die nu ontwikkeld wordt? Kijk dan hier.
