Loop jij al op schoenen gemaakt van ananasbladeren of kurk? Zo niet, dan duurt dat wellicht niet lang meer! In de zoektocht naar duurzamere alternatieven voor leer kwamen we een gaaf nieuw initiatief tegen.
Start-up Biophilica ontwikkelde Treekind, vegan leer gemaakt van bladafval. Maar first things first, wat is 'vegan leer' eigenlijk? Hieronder vallen materialen die (bijna) dezelfde eigenschappen en look and feel hebben als regulier leer, maar dan zonder gebruik te maken van dierlijke materialen. Andere veelgebruikte termen voor deze materialen zijn kunst-, nep-, of imitatieleer.
Mocht je nou denken dat vegan leer iets van de laatste jaren is, dan heb je het mis: alternatieven voor leer bestaan al decennialang! Zo heb je misschien wel eens gehoord van skai, een veelgebruikte leervervanger in auto's en meubels dat al sinds 1958 wordt gebruikt. Sterker nog, de kans is groot dat je op dit moment één of meerdere producten en kledingstukken in huis hebt waar vegan leer in is verwerkt.
Plastic versus dierlijk leer: wat is duurzamer?
Veel van de bestaande leeralternatieven zijn echter gemaakt van polyurethaan (PU) of polyvinylchloride (PVC), oftewel: plastic. Niet top dus. Is vegan leer op basis van plastic eigenlijk wel duurzamer dan regulier leer?
Op die vraag blijkt geen eenvoudig antwoord te bestaan. Eerder schreven we al eens over de plus- en minpunten van regulier leer op het vlak van duurzaamheid. Vooral het gebruik van grote hoeveelheden chemicaliën tijdens het looien, zoals chroomsulfaat en zink, zorgt voor ernstige schade aan het milieu en de gezondheid van de arbeiders.
Arbeiders in de leerindustrie worden vaak onvoldoende beschermd tegen schadelijke chemicaliën. Foto: Unsplash
Daartegenover staat dat producten van regulier leer soms wel tientallen jaren meegaan. Ook wordt aan regulier leer vaak een kleine klimaatimpact toegerekend omdat het als bijproduct van de vleesindustrie wordt gezien.
Milieu- en dierenwelzijnsorganisaties wijzen er echter op dat je met het kopen van dat bijproduct juist actief bijdraagt aan het in stand houden van een van de meest vervuilende industrieën ter wereld. Daarbij is regulier leer lang niet altijd gemaakt van een bijproduct. Zo worden in India en China niet alleen koeien, maar ook jaarlijks miljoenen katten en honden alleen voor hun huid gedood en verwerkt in producten die ook in Nederlandse winkels terecht kunnen komen.
Vegan leer gemaakt van planten
Overal ter wereld zijn ontwerpers en start-ups hard aan het werk om met een duurzamer alternatief zonder plastic te komen. En dat lijkt steeds beter te lukken. Zo werkt BlueCity Lab - onderdeel van BlueCity - sinds kort samen met Den Ouden Group, REMOkey en Biophilica om vegan leer van bladafval te maken.
Het TreeKind leer lijkt heel erg op normaal leer. Foto: Biophilica
Volgens Biophilica is er voor hun vegan leer 99% minder water nodig dan voor regulier leer, en wordt er geen gebruik gemaakt van plastic of chemicaliën. Extra fijn, wanneer het materiaal versleten is, kan het alsnog worden gecomposteerd. Naast steun van de Nederlandse overheid wordt de samenwerking ook deels gefinancierd met een succesvolle crowdfundingcampagne.
Leren tassen van ananas en appels
Welke plantaardige reststroom in de toekomst als beste uit de bus gaat komen moet overigens nog blijken. Eerder schreven we al over schoenen en tassen gemaakt van ananasbladeren. Deze materialen worden gemaakt door het al wat bekendere bedrijf Pinatex, en vind je terug in bijvoorbeeld de hippe schoenen van NAE Vegan Shoes.
Maar hoe wordt ananasleer eigenlijk gemaakt? Eerst worden de vezels van de bladeren losgetrokken, gewassen en gedroogd in de zon. Deze worden vervolgens samengeperst, waarna het materiaal met pigmenten wordt gekleurd. Als laatste wordt het leer waterdicht gemaakt met een harsachtig laagje.
Naast ananas blijken ook andere fruitsoorten populair. Zo tovert Fruitleather Rotterdam - eveneens gevestigd in BlueCity - oude mango's om tot leerachtige materialen. De schoenen van Komrads zijn dan weer gemaakt van de schillen en het klokhuis van appels afkomstig uit de appelsap industrie.
Komrads verkoopt sneakers gemaakt van appelschillen. Foto: Komrads
Qurc maakt schoenen van kurk
Het Amsterdamse Qurc gooit het over een andere boeg en maakt leerachtige schoenen van, jawel, kurk. De stijlvolle schoenen zijn ontworpen in Amsterdam en worden geproduceerd in Portugal.
Bij het oogsten van kurk wordt enkel de bast verwijderd, maar blijft de boom staan (en doorgroeien), waarna deze extra veel CO₂ opneemt. Daarnaast worden bij het productieproces geen chemicaliën gebruikt.
Kies voor duurzaam en kwaliteit
Het allerbeste is overigens om geen nieuwe schoenen te kopen, tenzij je echt een nieuw paar nodig hebt. In dat geval lijken bovenstaande materialen veelbelovende alternatieven voor regulier of plastic kunstleer. Ben je nieuwsgierig geworden en wil je alvast een beetje oriënteren op je toekomstige aankoop? Vegan webshop Shop Like You Give a Damn heeft een groot aanbod veganistische schoenen en kleding.
Loop jij binnenkort op schoenen van kurk? Foto: Qurc. amsterdam
