De laatste jaren komen door innovatieve ondernemers steeds meer duurzame stoffen op de markt, zoals Tencel en Piñatex. Het gros van de kleding in webshops en de winkelstraat is alleen nog niet gemaakt van deze stoffen van de toekomst. Hoe duurzaam zijn al die andere stoffen die we dragen, zoals wol, polyester en viscose precies? En welke factoren spelen hierbij een rol? Wij zetten het voor je op een rijtje.
Katoen
Pluspunten
- Biologisch afbreekbaar en gemaakt van hernieuwbare grondstoffen
- Weinig uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen
- Draagt niet bij aan plastic soup
Minpunten
- Veel grond voor nodig, wat kan leiden tot ontbossing
- Bij de productie wordt veel water gebruikt, wel 20.000 liter (!) voor 1 kilo katoen. Dit leidde bijvoorbeeld tot de opdroging van het Aralmeer in Kazachstan.
- Bij de teelt van katoen worden veel kunstmest, pesticiden en chemicaliën gebruikt. Slecht voor het milieu én voor de arbeiders die op katoenplantages werken.
- Ook bij het bewerken van de vezels tot stof worden veel chemicaliën gebruikt
- Niet een heel sterke stof, dit beperkt de levensduur van een katoenen kledingstuk
Katoen is een van de meest gebruikte stoffen ter wereld: ongeveer 40% van onze kleding is van katoen gemaakt. Maar echt duurzaam is het dus niet. Gelukkig wordt steeds meer kleding van biologisch katoen gemaakt. Voor deze katoen worden geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen gebruikt. Biologisch katoen heeft wel één nadeel: de opbrengst ligt zo’n 50% lager. Voor biologisch katoen is dus meer grond nodig.
Als je katoen kiest, kies dan het liefst voor katoen met het GOTS-keurmerk. Kleding met dit keurmerk bestaat voor minimaal 70% uit biologisch katoen. Of ga voor een kledingstuk van gerecycled katoen, zoals de spijkerbroeken van MUD jeans.
Katoen: veel gebruikt, maar helaas niet zo duurzaam. Foto: Trisha Downing via Unsplash.
Wol
Pluspunten
- Biologisch afbreekbaar en gemaakt van hernieuwbare grondstoffen
- Zeer sterke stof, gaat lang mee
- Ademend en zelfreinigende stof. Wol hoef je daardoor maar heel weinig te wassen en dat scheelt weer water en elektriciteit.
- Draagt niet bij aan plastic soup
Minpunten
- Veel weidegrond nodig voor het houden van schapen, wat kan bijdragen aan ontbossing
- Hoge uitstoot van broeikasgassen, met name door de boeren van schapen (methaan)
- Bij de verwerking van wol tot stof worden veel chemicaliën gebruikt
- Er wordt gewerkt aan het dierenwelzijn van schapen, maar het gaat nog zeker niet overal goed. In november 2018 bracht Peta nog beelden naar buiten waarop te zien is dat schaapsscheerders gewelddadig omgaan met de schapen. In onder andere Australië wordt daarnaast veel gebruik gemaakt van mulesing: het scalperen van de kont van een schaap om parasieten te voorkomen.
Draag je graag wol? Kijk dan of je een merk kan vinden dat werkt met gerecyclede wol of mulesing-vrije wol met het GOTS-keurkmerk gebruikt.
Hennep en linnen
Pluspunten
- Biologisch afbreekbaar en gemaakt van hernieuwbare grondstoffen
- Hennep groeit twee keer zo snel als katoen waardoor er een stuk minder grond nodig is. Ook de vlasplant – waar linnen van gemaakt wordt – heeft minder grond nodig.
- De hennepplant heeft weinig last van insecten, waardoor er weinig pesticiden nodig zijn
- Ook is voor de groei van hennep en vlas weinig kunstmest nodig
Minpunten
- Hennep en vlas hebben stugge vezels, waardoor het arbeidsintensief is om er goede stof van te maken
- Hennep wordt vaak gemengd met andere stoffen om het minder stug te maken. Hierdoor is het lastiger te recyclen.
Polyester, elastaan en andere synthetische stoffen
Pluspunten
- Zeer sterk, slijt bijna niet en gaat daardoor zeer lang mee
- In het productieproces worden minder chemicaliën gebruikt dan bijvoorbeeld bij katoen
- Voor de productie is geen land en weinig water nodig
Minpunten
- Niet biologisch afbreekbaar
- Wordt gemaakt ruwe olie, een niet hernieuwbare grondstof
- Productieproces kost veel energie
- Synthetische kleding draagt bij aan plastic soup doordat bij het wassen microfibers vrijkomen
Polyester en andere synthetische stoffen zijn erg populair in de kledingindustrie. Volgens de New York Times vormen synthetische stoffen zelfs 60% van de wereldwijde markt in stoffen. Zorgwekkend, gezien de nadelen van deze stof voor natuur en klimaat. Gerecycled polyester is een interessant alternatief, maar ook van dit polyester komen microdeeltjes in onze oceanen terecht. Waszakjes zoals de Guppy Friend helpen dit te verminderen, maar voorkomen het helaas niet volledig.
Polyester wordt gemaakt van aardolie.
Leer
Pluspunten
- Leer is meestal een bijproduct van de vleesindustrie, en heeft daarom zelf nauwelijks impact op klimaat en landgebruik
- Zeer sterk materiaal: een leren jas of goed paar leren schoenen gaat een leven mee
- Draagt niet bij aan plastic soup
Minpunten
- Het looien van leer gaat gepaard met veel chemicaliën, zoals chroomsulfaat en zink. Bij de meeste leerlooierijen worden de arbeiders slecht beschermd tegen het werken met deze schadelijke stoffen, en wordt restwater van het productieproces gedumpt. Zo komen chemicaliën in het water en milieu terecht. Sean Gallagher maakt een korte documentaire over de prijs van leer die de moeite waard is om te bekijken.
Leer bezit dus een aantal belangrijke pluspunten, maar kent ook een donkere kant. Gelukkig zijn er steeds meer modemerken die reclaimed of recycled leer gebruiken zoals Veja.
Draag je liever geen leer? Vegan leer wordt vaak van polyester gemaakt en daar kleven wel wat nadelen aan. Vegan schoenenmerken zoals Nae Vegan Shoes en Flamingo's Life kiezen er daarom vaak voor om vooral gerecycled polyester te gebruiken. En gelukkig komen er steeds meer plantaardige alternatieven voor leer op de markt.
Arbeiders aan het werk in een leerlooierij. Foto: Federico Gutierrez via Unsplash
Viscose
Pluspunten
- Biologisch afbreekbaar en gemaakt van hernieuwbare grondstoffen: cellulose van hout
- Kost minder water dan katoen
- Sterke stof, gaat lang mee
- Draagt niet bij aan plastic soup
Minpunten
- Om de houtpulp om te vormen tot stof worden veel chemicaliën gebruikt die terecht komen in de omgeving
- 30% van het hout gebruikt voor viscose komt uit oeroude, bedreigde bossen
Viscose heeft als stof veel prettige eigenschappen en populair als een alternatief voor zijde. In het productieproces worden alleen heel veel chemicaliën gebruikt, dusdanig dat de merken die deze stof veel gebruiken in opspraak zijn geraakt. Met lyocell – ook wel Tencel genaamd – is er inmiddels een duurzame variant van viscose op de markt.
Lyocell / Tencel
Pluspunten
- Biologisch afbreekbaar en gemaakt van hernieuwbare grondstoffen: cellulose van eucalyptus
- Sterke stof, gaat lang mee
- Circulair productieproces: 99% van het water uit het productieproces wordt hergebruikt
- Draagt niet bij aan plastic soup
- Lenzing, het bedrijf achter Tencel, is goedgekeurd voor de ASN Beleggingsfondsen
Minpunten
- Het hout verwerken tot bruikbare stof kost veel energie
Wat duurzame stoffen betreft, is lyocell – ook wel bekend als Tencel – de absolute top. Naast dat het goed scoort qua duurzaamheid, heeft het ook nog eens hele fijne eigenschappen: het is zacht, zo sterk als polyester en neemt vocht beter op dan katoen. Daarnaast houdt het je net als wol lekker warm.
Lyocell is een heerlijk luchtige én duurzame stof. Foto: Pete Bellis
Eerlijke kleding
Naast de impact op klimaat, natuur en dier heeft de kleding die we kopen natuurlijk ook impact op mensen. Dat hangt soms – maar niet altijd – samen met de stof waarvan je broek of trui gemaakt is. Wil je dat je nieuwe aankoop eerlijk gemaakt is? Check dan eens deze webshops voor eerlijke kleding.
Duurzaamheid van stoffen op een rijtje
Milieu Centraal maakte een mooi overzicht van de milieu- en klimaatimpact van 18 verschillende stoffen, inclusief biologische en gerecyclede varianten. Superhandig!
