Paddenstoelen kweken op koffiedik

Koffie is, na water, het meest gedronken drankje in ons land. We zijn dol op dit zwarte goud. Op kantoren, in restaurants, thuis: bijna overal waar mensen zijn, is koffie. Per jaar verdwijnt er als gevolg daarvan per persoon zeven kilo aan koffiedik in de prullenbak. En dat is best zonde, zeker als je weet dat we dit goedje eigenlijk best goed kunnen gebruiken voor het kweken van paddenstoelen. Hoog tijd om koffiedik niet langer als afval te zien.

Van koffiedik tot paddenstoel: hoe werkt het?

Paddenstoelen zijn een schimmel, en koffiedik blijkt de ideale leefomgeving voor schimmels. De sporen gedijen er goed op. Om de paddenstoelen te laten groeien, wordt het goed vochtige koffiedik opgehangen in een plastic zak of in een emmer met gaten gestopt, eventueel aangevuld met kalk en schillen van de koffieboon. Hier worden schimmelsporen aan toegevoegd. Na een aantal weken hangen de zakken vol met paddenstoelen, die groeien door het dunne plastic heen. Zit het koffiedik in een emmer, dan groeien de paddenstoelen uit de gaten naar buiten. Zo simpel is het!

Duurzame voedselvoorziening

Het kweken van paddenstoelen op koffiedik is het ultieme voorbeeld van de circulaire economie. We hoeven hiervoor geen natuurlijke grondstoffen uit te putten, want we gebruiken afval. Ook is het een innovatieve manier van lokaal voedsel produceren, wat nodig is om onze huidige voedselvoorziening te verduurzamen. Daarnaast zijn paddenstoelen perfecte vleesvervangers, waardoor vele malen minder CO2 wordt uitgestoten. Zo heeft de productie van 1 kilo oesterzwammen een 1000 keer lagere CO2 uitstoot en 100 keer lager watergebruik dan de productie van 1 kilo rundvlees, aldus Fryslân Fungies.

Paddenstoelenbusiness

Zo snel als paddenstoelen op koffiedik groeien, zo rap schieten ook enthousiaste kwekers uit de grond. Rotterzwam, GRO, Zwamburg en Fryslân Fungies zijn bedrijven die paddenstoelen kweken op koffiedik. Ze halen het spul op bij restaurants, hotels, groothandels en cateraars. Oftewel: de één zijn afval is de ander zijn brood.

Ook steeds meer bestaande bedrijven zien in dat het hergebruiken van koffiedik zowel verantwoord als rendabel is. La Place laat bijvoorbeeld tonnen vol koffiedik ophalen. De oesterzwammen die ze hierop kweken, worden uiteindelijk weer geserveerd in het restaurant.

DIY: thuis je eigen oesterzwammen kweken

Ben je gek op koffie én op paddenstoelen? Dan is het kweken op koffiedik wellicht ook iets voor jou. Veel bedrijven bieden heuse do it yourself-kits aan waarmee je thuis aan de slag kunt. Zo levert Rotterzwam kweeksetjes die zorgvuldig in elkaar worden gezet door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Voeg een beetje water toe en het is een kwestie van dagen voordat je je eerste zelfgekweekte oesterzwammen kunt eten. Met de growkit van Fryslân Fungies en Fairtrade Original maak je zelfs je eigen oesterzwamkebab.

Geen paddenstoelenfan?

Niet zo’n liefhebber van paddenstoelen? Niet getreurd! Je kunt je koffiedik thuis voor ontzettend veel andere doeleinden gebruiken. Zet het goedje in als:

• Geurvreter. Je kent het wel: je hebt gisteravond een aantal tenen knoflook gesneden voor een gerecht en vandaag ruiken je handen nóg naar knoflook. Dat kun je makkelijk voorkomen door na het koken wat koffiedik tussen je handen te wrijven. Heb je ergens anders last van een onaangename geur? Een zakje koffiedik in je sporttas of koelkast kan wonderen doen.
• Diervriendelijke beschermer van je tuin. Last van katten of slakken in je tuin? Deze dieren zijn niet dol op de geur van koffie, dus strooi een beetje koffiedik rond en ze zullen je tuin verlaten. En als je last hebt van wespen, steek dan je (droge) koffiedik eens aan en zet het bij je in de buurt. De rook zorgt ervoor dat de beestjes op afstand blijven.
• Scrub. De korrelige structuur maakt koffiedik tot een perfecte scrub. Meng het met wat olie en scrubben maar!
• Bodemverbeteraar. Planten gedijen goed op koffiedik, dus is het een prima idee om het spul in de tuin te gebruiken. Maar let op: dat geldt niet voor alle plantensoorten. Zoek dat dus eerst goed op.
• Schuurmiddel. Schrob die ene aangekoekte pan schoon met een mixje van koffiedik en afwasmiddel. Werkt ook goed voor je oven of magnetron.
• Ontstopper. En ook je verstopte gootsteen krijg je schoon met koffiedik. Meng het spul met wat gekookt water en afwasmiddel en ontstop je gootsteen.

Andere producten van koffieprut

Ook bedrijven hebben in de gaten dat ze met het koffiedik verschillende kanten op kunnen. Zo maakt Weducer Cup een koffie-to-go-beker van koffieprut: de beker giet je niet alleen vol met koffie, hij bestáát ook uit koffie. En Caffe Inc. haalt het donkere pigment uit koffieresten om er inkt van te maken. Dat scheelt een hoop vervuilende carbon black pigment, het spul dat normaal gesproken voor zwarte inkt wordt gebruikt. Ook zeep, bioplastic en parfum worden tegenwoordig van koffiedik gemaakt.