Je eet bewust, shopt bewust en leeft bewust. Met respect voor de natuur en de planeet. Ben je ook zo bewust met je geldzaken bezig? Dus met je dagelijkse betalingen, je verzekeringen, je hypotheek of zelfs al met je pensioen? Door je geldzaken te vergroenen kan je makkelijk veel positieve impact maken.
Je hebt ze in groot en klein en in groen en minder groen: Nederlandse banken. Om de invloed van een bank te doorgronden is het goed om te weten hoe een bank werkt. De belangrijkste functie kennen we allemaal: een bank past op je geld. Zodat jij geen bankbiljetten onder je matras of in je kledingkast hoeft te verstoppen.
Zou een bank alleen op het geld van klanten passen dan zou het niet veel uitmaken waar je je geld neerzet. Maar een bank doet veel meer: met een deel van het geld van klanten worden leningen verstrekt. Aan mensen die huizen kopen maar ook aan grote & kleine bedrijven en projecten die geld nodig hebben.
Aan welke bedrijven en projecten dan? Dat hangen de meeste banken niet aan de grote klok. Maar als je niet goed oplet, kan het zo zijn dat je klant bent van een bank die olie, gas, wapens, mijnbouw of luchtvaart financiert. Bedrijven die misschien wel roepen dat ze duurzaam bezig zijn maar ondertussen rustig doorgaan met het uitstoten van enorme hoeveelheden CO₂.
Hoe voorkom je dat je bankiert bij een bank die investeert in olie of wapens? Het is niet nodig om een jaarverslag van een bank te checken (daar staat het vaak toch niet in). Je kunt beter even kijken naar de vergelijkende bankwijzer van de Eerlijke Geldwijzer. Deze organisatie (opgericht door onder meer Oxfam Novib) kijkt kritisch in welke bedrijven en projecten banken hun geld steken. Daarbij kijken ze naar olie en wapens maar ook naar thema’s als dierenwelzijn, mensenrechten, corruptie en belasting.
Banken zijn kampioen als het gaat om het publiceren van lijvige jaarverslagen. Foto: iStock
In het laatste bankonderzoek van de Eerlijke Geldwijzer (de Eerlijke Bankwijzer - mei 2023) is er maar een bank met een 'groene golf': de Volksbank. De Volksbank is het moederbedrijf van ASN Bank (de bank achter Vanaf Hier), SNS, RegioBank en BLG Wonen. Sinds een aantal jaren hanteert de Volksbank het duurzaamheidsbeleid van ASN Bank.
In dat duurzaamheidsbeleid staat precies omschreven in welke landen, projecten en bedrijven het spaargeld van klanten wordt geïnvesteerd. Zo weet je als klant van ASN Bank dat je geld niet terechtkomt bij sectoren die relatief veel bijdragen aan de opwarming van de aarde (zoals olie- en gasbedrijven of luchtvaartmaatschappijen), of bij bedrijven en projecten die mensenrechten schenden.
Het overstappen van bank kan even een klusje lijken. Voor je maandelijkse vaste betalingen maak je waarschijnlijk gebruik van automatische betalingen. Om die betalingen soepel door te laten gaan, hebben banken een overstapservice bedacht. Hiermee krijgt bijvoorbeeld je energiebedrijf een seintje dat het de factuur niet meer van rekeningnummer B maar van rekeningnummer A moet incasseren.
Voor een verzekeringsbedrijf geldt eigenlijk hetzelfde als een bank. Een verzekeraar stopt de premie die jij maandelijks inlegt (voor je inboedel- of je ziektekostenverzekering) niet in een kluis maar zoekt daar deels investeringen voor. Tussen die investeringen kunnen helaas ook weer olie- en wapenbedrijven zitten.
De eerdergenoemde organisatie de Eerlijke Geldwijzer doet sinds 2013 ook onderzoek naar de investeringen van verzekeraars. Net als bij banken kun je nu zelf vaststellen of jouw verzekeraar investeert in olie- en gasbedrijven, bedrijven die dierproeven uitvoeren of bedrijven die structureel te weinig belasting betalen.
Stel je voor: je betaalt maandelijks premie aan een verzekeraar die slecht scoort op een voor jou belangrijk onderwerp. Wanneer kun je deze verzekering opzeggen? Gaat het om een ziektekostenverzekering dan moet je wachten tot het eind van het jaar. December is traditioneel de maand om deze overstap te maken. Je nieuwe verzekering gaat dan op 1 januari van het volgende jaar in.
Wil je weg bij de verzekeraar die je reis, je auto of je spullen in huis heeft verzekerd? Als deze verzekering minstens een jaar loopt dan kun je deze op elk moment opzeggen. De verzekeraar houdt dan rekening met een opzegtermijn van één maand. In die maand kun je dan een andere, duurzamere, verzekering afsluiten. Volgens het onderzoek van de Eerlijke Geldwijzer (op 1 november 2022 gepubliceerd) is a.s.r. nu de meest duurzame verzekeraar.
De Eerlijke Verzekeringswijzer, een initiatief van de Eerlijke Geldwijzer
Werk je in loondienst of heb je dat in het verleden gedaan? Dan heb je recht op een pensioen van een van de circa 170 pensioenfondsen in Nederland. Maar hoe duurzaam is dat pensioengeld belegd? En hoeveel invloed heb je daarop? Om met het slechte nieuws te beginnen: je hebt weinig tot geen invloed. Je geld wordt namelijk door fondsbeheerders belegd en die varen meestal hun eigen koers.
Aan de andere kant lijken pensioenfondsen tegenwoordig iets meer oor te hebben voor maatschappelijke onvrede. Zo meldde Nederlands grootste pensioenfonds ABP in 2021 uit fossiele bedrijven te stappen. Tot het eerste kwartaal van 2023 neemt het fonds de tijd om olie- en gasaandelen, ter waarde van 15 miljard euro, 3% van de hele pensioenpot, te verkopen. Het wachten is op andere pensioenfondsen die dit voorbeeld gaan volgen.
Kun je zelf nog iets doen? Als jouw pensioenfonds nog wel investeert in olie- en gasbedrijven kun je op de website van Fossielvrij NL een petitie starten.
Fossielvrij NL is een Nederlands initiatief met het doel de macht van de fossiele industrie (olie-, kolen- en gasbedrijven) te doorbreken.
“Bijna de helft van de Europese beleggingsfondsen die zich duurzaam noemt, belegt alsnog in de fossiele industrie en in de luchtvaart.”
Investico werkt regelmatig samen met Trouw, de Groene Amsterdammer en het Financieele Dagblad
De grootste investering in je leven, die doe je met geld dat je leent van een bank of verzekeraar. Daarbij kijk je scherp naar de hypotheekrente die je maandelijks gaat betalen. Misschien dat je daarnaast belang hecht aan de duurzame intenties van je hypotheekverstrekker. Volgens de Eerlijke Geldwijzer zit je dan goed bij ASN Bank, Triodos, SNS, Regiobank, BLG Wonen of de verzekeraar a.s.r.
En hoe het werkt? Stap 1 is informeren hoeveel je kunt lenen op basis van je inkomen. Als je vervolgens verliefd bent geworden op een huis en het met de verkoper eens bent geworden over de prijs ga je (na een aantal stappen die we hier gemakshalve weglaten) de aankoop betalen met de hypotheeklening die jij hebt uitgekozen.
Foto: Femke van den Heuvel
Volgens de Autoriteit Financiële Markten zijn er 1,9 miljoen Nederlanders die beleggen (dat is ongeveer 1 op de 4 huishoudens). Een deel van die beleggers kiest daarbij voor duurzaam – of impactbeleggen in een beleggingsfonds. Veel aanbieders van beleggingsfondsen hebben tegenwoordig een duurzame variant in de schappen liggen. Maar hanteren alle aanbieders dezelfde definitie van duurzaamheid?
Het antwoord is nee. Uit een recent onderzoek van de journalistieke platforms Follow the Money en Investico blijkt dat de helft van de zich duurzaam noemende beleggingsfondsen doodleuk in olie – en gasbedrijven, luchtvaart en wapens belegt. Het is dus wel zaak om secuur te kiezen als je duurzaam belegt. Eén geruststelling nog: op de website van Investico is te lezen dat in de beleggingsfondsen van ASN Bank en Triodos deze ‘grijze investeringen niet voorkomen’.
Lees meer over dit grootschalige onderzoek naar duurzaam beleggen
Let op: Met beleggen loop je risico en maak je kosten. Je kunt je inleg of een deel daarvan verliezen.
Beleggen haalt, afgezien van een periodieke beurscrash, bijna nooit de voorpagina’s. En zeker duurzaam fondsbeleggen niet. Dat gebeurde wel na publicatie van dit artikel, eind november 2022.
Tot slot nog dit…
Met je geldzaken kun je best veel impact maken. En het kost je bovendien weinig tijd om vast te stellen hoe vies of onethisch de investeringen van je bank of verzekeraar zijn dankzij het onderzoekswerk van de Eerlijke Geldwijzer. Het enige werk dat jij nog hoeft te doen is de knoop doorhakken voor welke duurzame bank of verzekeraar jij gaat kiezen. Succes met je keuze.
