Deze gids kent Amsterdam als zijn broekzak
Om met volle teugen van de zomer te genieten, hóef je gelukkig niet je portemonnee te plunderen. Wij selecteerden de leukste zomeruitjes die je gratis kunt beleven. En dat gewoon in Nederland. Wat de weergoden ook in petto hebben, met deze bomvolle gids voorspellen we hoe dan ook een zonnige zomer!
1. Struinen over (rommel)markten
Je zou bijna in het Frans of Spaans gaan afdingen, zo zomers voelen sommige Nederlandse markten aan. Vintage vondsten, creatieve frutsels, culinaire verrassingen: voor iedere marktganger is er wat wils. Er bestaat natuurlijk het risico dat je hier alsnog geld gaat uitgeven, wie écht de hand op de knip wil houden, kan natuurlijk ook zijn ‘kijken-kijken-niet-kopen-technieken’ verfijnen.
>>> Op de Swan Market koop (of kijk) je direct bij creatieve ondernemers, van sieraden en kleding tot unieke prints en interieur-items. Deze crea-karavaan strijkt ‘s zomers (en daarna) ieder weekend in een andere stad van Nederland neer.
>>> Van sambal van de Kaap tot schapensalami uit de Hoeksche Waard: op de Rotterdamse Oogstmarkt puilen de kramen uit van de pure producten uit Rotterdam en omstreken. Iedere zaterdag.
>>> Duurzame, handgemaakte producten, (bio)hapjes én livemuziek: de FeelGood Market heeft alle ingrediënten voor wie zich opperbest wil voelen. Iedere 3e zondag van de maand op het creatieve Eindhovense Strijp S (vroegere Philipsterrein).
Struinen, shoppen en snacken: deze markt laat niets te wensen over | Foto: FeelGood Market
2. Speuren naar streetart
In Nederland kun je heel veel kunst bewonderen zonder een cent aan entree te betalen. De openbare ruimte stelt parels van kunstwerken tentoon. In tientallen steden kun je streetart-routes lopen of fietsen. Langs de Blind Walls Gallery in Breda bijvoorbeeld: 100 muurschilderingen die verhalen over de stad en haar inwoners vertellen. Of bezoek De Berenkuil in Eindhoven: een complex van fietstunnels en voetpaden dat jaarlijks van verse graffiti wordt voorzien tijdens het gratis event ‘Step in the Arena’.
>>> In een poëtische bui? Meer dan 120 gevels in Leiden zijn versierd met muurgedichten. Wandel bijvoorbeeld deze route langs negen gedichten over de natuur.
>>> In Tilburg schittert de mooiste muurschildering ter wereld: Trashure van Studio Giftig. Het werk laat een vrouw zien in een jurk van plastic en papieren afval. Allemaal materialen die het bedrijf dat zich achter deze muur bevindt recyclet.
Deze muurschildering in Tilburg werd in 2022 verkozen tot de mooiste ter wereld | Foto: Studio Giftig
3. Festivallen voor nop
Wie bij het woord ‘festival’ acuut in de financiële stress schiet, kan rustig ademhalen: er bestaan gratis festivals! Dat is driedubbel keer feest: fijne muziek, gezellige mensen én je kunt je geld besteden aan lekkere hapjes en drankjes in plaats van aan de entree.
>>> Voetjes-van-de-vloer-handen-in-de-lucht-festivallers kunnen hun stappenteller op hol laten slaan op (één van) de vele jaarlijkse gratis festivals in het hele land. Bijvoorbeeld op pop- en rockfestival Breda Barst, in het relaxte Rotterdamse Zuiderpark tijdens het ontdekkingsfestival voor nieuw muziektalent Metropolis Festival, op Appelpop in Tiel, of de Nijmeegse Vierdaagsefeesten.
>>> Liefhebbers van klassieke muziek, jazz en blues kunnen zich laten meevoeren op de live-klanken van bekende artiesten en aanstormende talenten. Bijvoorbeeld tijdens het Prinsengrachtconcert in Amsterdam, op het Jazz Festival Delft, of voor nóg meer schetterend koper en zingende violen: het Utrechts Jazzfestival.
>>> Voor wiens liefde voor festivals door de maag gaat, zijn er iedere zomer gratis foodtruckfestivals. Al zul je voor het eten en drinken natuurlijk wel moeten betalen, het event zelf kost niets. Tips: Rrrollend (dat naar zeven steden rrrolt), Lepeltje Lepeltje (o.a. in Amersfoort, Zwolle en Utrecht) en TOOST (een bonte karavaan foodtrucks en artiesten die naar elf steden trekt).
Op dit foodtruckfestival zou je bijna je tent opzetten | Foto: Lepeltje Lepeltje
4. Toerist in eigen land
Ga je niet op vakantie naar het buitenland? Lucky you! Dat biedt de kans om plekken in Nederland te ontdekken waar je anders nooit zou komen. Of om bekende locaties in een compleet nieuw daglicht te zien. Door de bril van een toerist beleef je ons land alsof je er voor het eerst komt. En wat doen échte toeristen? Juist: ze laten zich rondleiden!
In bijna alle Nederlandse steden kun je een Free Walking Tour boeken. Dit wereldwijde concept is erg populair, omdat je een gratis rondleiding krijgt van een bevlogen lokale gids. Deze personen doen hun stinkende best om hun publiek langs de mooiste plekjes van een stad te leiden en vertellen daarbij de meest verrassende verhalen. Een fooi achteraf wordt dan ook erg gewaardeerd.
In Nederland kun je zo’n tour boeken via Free Walking Tour, bijvoorbeeld in Den Haag, Delft, Haarlem, Maastricht en Amsterdam. Voor wereldwijde tours (ook in Nederland) is Freetour een fijne site. Kom maar op met die vakantiekriebels!
5. (Film)sterren staren
Deze tip combineert het beste uit twee werelden: kijken naar de fijnste films op het witte doek én staren naar de sterrenhemel. We hebben het natuurlijk over openluchtbioscopen. Overigens niets nieuws onder de maan: Pleinbioscoop vertoont al sinds 1987 films in de Rotterdamse buitenlucht. Nog steeds kun je iedere zomer door het hele land genieten van openluchtfilmfestivals of -avonden. En daar zitten gratis opties bij:
>>> Ieder jaar in augustus verandert het centrum van Deurne in één grote buitenbioscoop tijdens De Nacht van het Witte Doek. Een meerdaags openluchtfilmfestival met leuke culturele extra’s zoals live-muziek, een filmquiz en zelfs een meet & greet met filmmakers.
>>> Tijdens de zomervakantie vertoont film- en theaterhuis Podium Vlieland bij mooi weer films in Zaal 2: hun openluchtbioscoop in de duinen. Een andere leuke buitenbios aan de kust is de Strandbioscoop, een jaarlijkse filmavond op het strand georganiseerd door Filmfestival Film by the Sea in samenwerking met Zandpaviljoen Pier 7.
>>> Vaste prik in augustus: de gratis openluchtfilm in het Dudokpark in Hilversum. Met muziek en een foodtruck. Georganiseerd door Filmtheater Hilversum.
Tip: neem je eigen stoel of dekentje mee en kom op tijd om een goed plekje te bemachtigen.
Ooit een bioscoop in de duinen gezien? | Foto: Podium Vlieland
6. Bezoek een gratis museum
Misschien wil je tijdens je staycation toch je wereld vergroten. Waar kan dat nou beter dan in een museum? Droom weg bij andere culturen, duik de geschiedenis in of werp een blik in de toekomst. Ook bij dit uitje hoef je de portemonnee niet te trekken, Nederland heeft namelijk hele leuke en goede gratis musea.
>>> Midden in het Rotterdamse havengebied staat FutureLand: het informatiecentrum over de aanleg en inrichting van Maasvlakte 2. Hier ervaar je hoe de nieuwste havens van Rotterdam zijn opgespoten en zie je de modernste containerterminals en grootste zeeschepen ter wereld. Of vlieg met een VR-bril alvast over de haven van 2066.
>>> Binnen een paar uur door de verschillende landschappen van Texel, Friesland, Brabant en Zuid-Limburg lopen? Dat kan in Gelderland! Hier ligt het Landschapsmuseum met 11 miniatuurlandschappen. Ook bijzonder: in de kunstburcht ontmoet je de das in levende lijve.
>>> Stap binnen in het geheugen van Amsterdam: Het Stadsarchief. Hier ontdek je bijna 750 jaar aan beelden en verhalen van en over de stad Amsterdam en haar inwoners. Ontdek bijvoorbeeld hoe Rembrandt, Anne Frank en Johan Cruyff hier leefden.
In het Stadsarchief Amsterdam ontdek je hoe beroemde Amsterdammers leefden | Foto: Stadsarchief Amsterdam
7. Fruit plukken
Zomerser wordt het niet: wandel door een pluktuin of boomgaard en eet fruit direct van de struik of boom. Frambozen die nog een tikje warm zijn van de zon, appels waar het sap uitloopt bij de eerste hap: zo proeft de (late) Hollandse zomer. In de gemeente Overbetuwe staan op verschillende plekken fruit- en notenbomen waar je gratis van mag plukken. Ook in Maastricht mag je op deze locaties kersen, pruimen, walnoten en andere vruchten en noten plukken.
>>> In Tilburg, Etten-Leur en Nijmegen vind je Plukroutes met kersentipi's, fruitmuren, bessenhagen en nog veel meer eetbaar groen. Het initiatief ‘de Plukroute’ tovert samen met buurtbewoners wijken om in eetbare openbare tuinen.
Zomerser wordt het niet: je eigen fruit plukken | Foto: Matt Barnard via Pexels
8. Spelen in de natuur (ook voor volwassenen)
De mooiste gratis voorstelling die 24/7 draait is de natuur. Ben je avontuurlijk ingesteld en/of ga je op pad met kinderen? Trek een outfit aan die vies mag worden, want met deze tips lukt het niemand om schoon thuis te komen.
>>> In het Belevenissenbos in Lelystad staan - verspreid over 40 hectare bos, weides en waterlopen - 150 speeltoestellen en hindernissen. Grotendeels langs en over het water. De moeilijkheidsgraad varieert, dus ook volwassenen kunnen zich hier uitleven. Toegang is (bijna) gratis, je betaalt € 1,50 per bezoeker voor onderhoud en instandhouding van het bos.
>>> Klimmen en klauteren in speelbossen, hutten bouwen, spelen met water: in de Speelnatuur van Staatsbosbeheer heb je geen kind aan je kind(eren). Verspreid over het hele land liggen speels ingerichte natuurgebieden. Zo loopt er een route over touwen tussen de speeleilanden in de Krimpenerhout (het Groene Hart) en komt er zelfs een vlot aan te pas.
In dit belevenissenbos is droog blijven de grootste uitdaging | Foto: Belevenissenbos Lelystad, Fotostudio Wierd
9. Blotevoetenpaden
Tip voor wie ‘s zomers het liefst op blote voeten loopt: in Nederland liggen kilometers aan blotevoetenpaden. Zorgvuldig uitgestippelde routes door mooie natuurgebieden waarbij verschillende ondergronden zich afwisselen. De ene keer zak je teen-voor-teen weg in de modder, de andere keer loop je op een kussen van fluweelzacht mos, of je voelt je voeten wegglijden in het warme zand. Voor de meeste blotevoetenpaden betaal je enkele euro’s, maar er zijn ook leuke gratis opties:
>>> Het 2,5 kilometer lange Blote Voetenpad Brabantse Wal (Noord-Brabant) loopt kriskras door Landgoed Lievensberg bij Bergen op Zoom. Een gebied met zandverstuivingen, heide en dennenbossen. Grenzen verleggen kan op het pad met kleine steentjes en je evenwichtsgevoel test je op het boomstammetjespad.
>>> Je weet dat je in Groningen bent als je over 't Blôde Fuottenpaad loopt, oftewel het Blotevoetenpad Opende. Trotseer modder, water en gras, klim over boomstammen en steek via een touw de sloot over. Onderweg uitrusten kan in hangmatten of op een bankje.
Daag jezelf uit op een blotevoetenpad | Foto: Priscilla Du Preez via Unsplash
10. Pitten voor een prikkie
Graag wat langer weg? Met huizenruil betaal je (bijna) niets voor je (buitenlandse) vakantiestek. Het grootste woningruilplatform is HomeExchange, met meer dan 270.000 beschikbare huizen en appartementen in ruim 145 landen. Aanmelden is gratis, maar zodra je je eerste ruil hebt gevonden, betaal je een jaarlijkse lidmaatschapsprijs van € 160. Hiermee kun je 12 maanden onbeperkt ruilen. Wat wordt jouw vakantieverblijf: een houten natuurhuis, een knus stadsappartementje of pak je uit met een villa met zwembad?
Een Zwitsers chalet in ruil voor jouw stulp | Foto: HomeExchange
