Wie start er de dag niet mee: een goede bak koffie. Nederlanders zijn echte koffieleuten en drinken gemiddeld zo’n 2,4 koppen koffie per dag. Al die liters koffie hebben echter een schaduwzijde: de productie van koffie is vaak niet eerlijk en niet milieuvriendelijk. De groeiende vraag naar koffie zorgt er bovendien voor dat tropisch regenwoud gekapt wordt om plaats te maken voor koffieplantages. De impact op de biodiversiteit en het klimaat geeft koffie een bittere bijsmaak. Northern Wonder wil koffie weer laten smaken door een koffievrij koffie te ontwikkelen, zónder tropische ingrediënten.
Radicale verandering in de koffiemarkt
Tijdens zijn periode als duurzaamheidsmanager bij verschillende grote supermarkten merkte David Klingen, oprichter van Northern Wonder, op dat veel duurzaamheidsissues met kleine stapjes worden aangepakt. Maar is stap voor stap verduurzamen wel altijd de beste oplossing, of is er soms radicale verandering nodig? Als het aan David ligt, mag de koffiemarkt wel meer op zijn kop gezet worden. Doordat de wereldwijde vraag naar koffie toeneemt, wordt er namelijk steeds meer waardevolle natuur vernietigd om plaats te maken voor koffieplantages.
Samen met Onno Franse (onderzoek en ontwikkeling), Andreas Giel (logistiek en operatie) en Bas Franse (financiën) richtte David daarom Northern Wonder op met als doel om een alternatief voor koffie te maken van niet-tropische en lokale ingrediënten. Wél het lekkere bakkie om mee wakker te worden, niet nóg meer tropisch regenwoud dat verdwijnt.
Helemaal nieuw is koffievrije koffie overigens niet. Een aantal jaren terug ontwikkelde David samen met twee vrienden al een cafeïnevrije instant koffie op basis van biologische spelt en chicorei. Dit alternatief voor koffie is inmiddels in natuurvoedingswinkels door heel Europa te krijgen, maar overtuigt nog niet alle koffiedrinkers.
Het merendeel van de koffieliefhebbers kiest toch liever voor een filterkoffie of espresso, met cafeïne. Het is dan ook de bedoeling dat de koffie van Northern Wonder smaakt en ruikt zoals echte koffie, wél cafeïne bevat en in alle gebruikelijke varianten beschikbaar is: van composteerbare cups tot filter- en espressomaling.
Zoektocht naar moleculen
Als je Northern Wonder-koffie wil proberen moet je nog even geduld hebben: de koffie is nog niet op de markt, maar wel volop in ontwikkeling. In hun lab in het World Food Center in Ede zoeken David en de andere oprichters van Northern Wonder naar het antwoord op hun grote vraag: welke moleculen zijn veelbelovende bouwstenen om de kenmerkende koffiesmaak na te bootsen? Hiervoor werken ze onder andere samen met Wageningen University & Research en verschillende partners op het gebied van voedseltechnologie.
David op zoek naar de perfecte koffievrije koffie mét caffeïne. Foto: Northern Wonder
Impact concreet maken
Tijdens de pitchronde van de ASN Bank Wereldprijs 2021 overtuigde Northern Wonder de jury met hun ijzersterke verhaal, met een plek in de finale als resultaat. Als ze op 10 november in de prijzen vallen, heeft de start-up een duidelijk bestemming voor het prijzengeld voor ogen. “Het prijzengeld willen we graag gebruiken voor het maken van een verdiepingsslag op onze impactstudie”, vertelt David.
“De Universiteit van Amsterdam bracht voor ons al in kaart in welke mate koffie een veroorzaker van ontbossing is, en hoeveel minder de milieu-impact is van een lokaal geproduceerd koffiealternatief. In dit onderzoek is alleen nog niet gekeken naar de specifieke ingrediënten van de eerste versie van onze koffie, en naar verpakkingsopties. Dat willen we graag samen met studenten en een onderzoekspartij verder uitzoeken”. Uiteindelijk wil Northern Wonder concreet kunnen maken hoeveel bos er ‘gered’ wordt met elke kop Northern Wonder koffie die een reguliere koffie vervangt.
Klaar voor de koffierevolutie?
Maar meedoen aan de ASN Bank Wereldprijs gaat Northern Wonder om meer dan een mooi bedrag in de wacht slepen. “Afgelopen jaren hebben we al veel mooie duurzame initiatieven voorbij zien komen in de competitie en kregen we mee hoe sommige van hen een vliegende start maakten door deelname”, vertelt David. “Met Northern Wonder staan we aan het begin van een koffierevolutie en daar kunnen we alle hulp bij gebruiken. Meedoen met de ASN Bank Wereldprijs is voor ons ook een mooie manier om te kijken of de wereld er klaar voor is: koffie van niet-tropische ingrediënten.”
Dat de deelnemende ondernemers elkaar ontmoetten tijdens de trainingen van de ASN Bank Wereldprijs was voor David een van de highlights. “Daar hebben we echt leuke contacten aan overgehouden”. Maar ook het businessplan schrijven en pitchen voor de jury was waardevol. “Dat heeft ons geholpen om ons verhaal nog eens in een nieuwe, heldere vorm op te schrijven”.
Toewerken naar een 100% match
Als het meezit ligt de eerste versie van Northern Wonder-koffie in de loop van 2022 in de schappen. “Deze eerste variant zal zo’n 85% koffie-achtig zijn”, vertelt David. “Ondertussen werken we door aan ons product tot we een bijna 100% match hebben.” David maakt de vergelijking met de ontwikkeling van vleesvervangers. “15 jaar geleden was er al een markt voor ‘85% op-vlees-lijkende-vegaburgers’. Vandaag de dag zijn vegaburgers bijna niet meer van echt te onderscheiden”.
Uiteindelijk wil Northern Wonder dat er geen hoogwaardige natuur meer hoeft te wijken voor de wereldwijde koffiebehoefte. Als dat niet meer gebeurt, gaat David met een ander product aan de slag. “Wanneer George Clooney met een Northern Wonder-koffietje ‘Nothing Else’ verkondigt, zullen we onze energie storten op de volgende uitdaging: cacao bijvoorbeeld”.
