Deze boswoning ging van label G naar A+!

Het is dat energielabels niet verder gaan dan G, anders hadden Robin en Marjola hun huis op een Z-label ingeschat toen ze het zes jaar geleden kochten. ‘Als je helemaal bovenin stond keek je door de gaten in het dak zo naar de lucht,’ vertelt Robin.

Toch zagen hij en zijn vrouw Marjola veel potentie in het huis uit 1928. Het was vrijstaand en had een tuin van 5.000 vierkante meter die pal aan de Veluwse bosrand lag. Voor een extreme verbouwing schrokken ze niet terug; zo konden ze het huis júist helemaal naar hun zin maken. En dat betekende: zo energiezuinig mogelijk. 

Zo zelfvoorzienend mogelijk leven

‘Door de jaren heen leefden we al steeds bewuster. Dat heb ik van Marjola meegekregen; zij is erg begaan met het welzijn van de wereld,’ zegt Robin. Op het dak van hun woning in Gouda, waar ze destijds woonden, lagen bijvoorbeeld al zonnepanelen. Toen ze zes jaar geleden voor Robins werk moesten verhuizen, zagen ze dat als een kans om vrijer in de natuur te wonen. Maar ook om hun nieuwe huis nóg duurzamer aan te pakken. ‘We wilden zo zelfvoorzienend mogelijk gaan leven. Van het gas af was stap één,’ aldus Robin.

Alles zelf duurzaam verbouwd

Van de drempels tot het dak: het hele huis is eigenhandig door Robin en Marjola verbouwd. Daarnaast hebben ze een carport en een aanbouw gebouwd. Het hele woonoppervlak is zo'n 135 vierkante meter. 'We deden alles zelf om kosten te besparen, maar ook omdat we dat leuk vinden,' zegt Robin. 

Gelukkig hadden ze enige ervaring met klussen. Robin had op zijn 27e een huisje uit 1903 zelfstandig gerenoveerd. En toen hij Marjola leerde kennen, was zij bezig haar jaren ‘30-woning op te knappen. Ook had ze een bedrijf in interieurstyling. 

Toch was het nog behoorlijk pionieren voor het stel. Om het huis zo energiezuinig mogelijk te maken, was een extreme verbouwing nodig. ‘Alleen de buitenmuren hebben we laten staan, de rest hebben we allemaal opnieuw opgebouwd,’ vertelt Robin. 'Als we iets niet wisten, zochten we dat op het internet op. En we vroegen advies in bijvoorbeeld bouwmarkten en houthandels.' 

Robin deed het meeste ontwerp- en uitzoekwerk, naast zijn baan als industrieel ontwerper. Marjola stortte zich fulltime op het bouwvakken. 'Ze is heel handig en creatief,' zegt Robin. In de avonduren en weekenden klusten ze samen. 

Een dikke schil van isolatie

Het masterplan was om het huis extreem goed te isoleren. Daarvoor pakten ze het bestaande huis als het ware in met een isolerende schil. Te beginnen met een houtskelet, dat ze vulden met dertig centimeter aan isolatiemateriaal (op het dak wel vijftig centimeter). Hiervoor gebruikten ze een combinatie van PIR-schuim (afgekeurde partijen) en gerecycled piepschuim. 

Het liefst hadden Robin en Marjola hun huis met milieuvriendelijker materiaal geïsoleerd, bijvoorbeeld met stro. Robin: 'We durfden het niet aan. Met z'n tweeën zou het veel te lang duren voordat het huis met dit materiaal dicht zou zijn. Tegen die tijd zou het stro drijfnat zijn geworden en vol zitten met ongedierte. We zitten hier natuurlijk wel in een bos.'

Alle kieren werden zorgvuldig gedicht, zo heeft het huis nauwelijks koudebruggen. Wat wil zeggen dat er bijna nergens een onderbreking zit in de isolatieschil. 'Daardoor is er geen warmteverlies of kans dat vocht zich ergens ophoopt,' zegt Robin. Als finishing touch zit er in alle (uiteraard zelfgemaakte) kozijnen driedubbel glas. 

Warm zonder centrale verwarming

Het huis heeft geen centrale verwarming. Onder de keukentafel en de salontafel ligt wel elektrische vloerverwarming. Voor koude dagen (en voor de gezelligheid) staat in de woonkamer een gietijzeren houtkachel. Marjola en Robin stoken op snoeihout dat van hun perceel komt en op klushout. Robin: 'We hebben na zes jaar nog steeds vijf kuub over, dus we kunnen voorlopig vooruit.'

Om de warmte binnen te houden, houden ze de ramen en deuren zoveel mogelijk dicht. Door het hele huis loopt een balansventilatiesysteem. Hierdoor komt frisse lucht van buiten het huis in en wordt de warmte door het hele huis verdeeld. Robin: 'Dat werkt goed, het ruikt hier altijd neutraal en in huis is het 's winters een comfortabele twintig graden na twee uurtjes stoken met de kachel. 's Zomers blijft het juist aangenaam koel. Daar zijn we trots op, dat die isolatieschil goed werkt.'  

Voor warm water staat er een zonneboiler op het dak met een buffervat van driehonderd liter. Een warmtepomp springt bij wanneer nodig. Robin: 'Dat is alleen in de koudere maanden. We hebben nog nooit zonder warm water gezeten.' 

Op het dak van de carport liggen twintig zonnepanelen die in totaal 4.000 kWh per jaar leveren. Hiervan kunnen Robin en Marjola zelf leven, zonder dat ze stroom van het net af hoeven te nemen. 

Eten uit de moestuin

Naast het huis ligt een moestuin van 200 vierkante meter. Robin: 'Dat is vooral Marjola's expertise. Zij houdt zich bezig met wisselteelt en permacultuur en heeft afgelopen zomer haar imkerdiploma gehaald. Er staat al één bijenvolk op ons terrein, volgend jaar willen we dit uitbreiden naar drie. Voor de bestuiving en honing.' Voor verse eitjes en voor de gezelligheid scharrelen er ook kippen rond het huis.

Het water voor de moestuin komt uit de drie vijvers die om het huis heen liggen. Alle regenpijpen komen hier op uit. Robin: 'In de toekomst willen we het regenwater ook gebruiken voor het doorspoelen van het toilet en de wasmachine. Onder het huis liggen hiervoor al gescheiden waterleidingnetten. Het is een kwestie van tijd en geld dat we dat op de lange baan hebben geschoven.'

Met whiskey in de hottub

Na zes jaar verbouwen durven ze het huis eindelijk 'af' te noemen. 'Natuurlijk was het niet altijd makkelijk,' zegt Robin. 'In het eerste jaar sliepen we al in het huis terwijl er nog geen ramen in zaten. Geld voor een caravan hadden we niet. We hebben veel moeten laten: zo leefden we samen van mijn inkomen en kochten geen nieuwe kleding. En we hadden geen sociaal leven doordat we altijd aan het klussen waren. We hebben momenten gehad dat we dachten: waar zijn we in vredesnaam aan begonnen?! Maar we bleven een rotsvast vertrouwen hebben in het project, en in elkaar.' 

Robin: 'Op den duur hebben we onszelf wat gegund en een hottub gekocht. Die stoken we op klushout en het water halen we uit onze grondwaterput. Ik weet nog dat we het dak dicht hadden, toen viel er zo'n last van onze schouders. Buiten was het schreeuwend koud en wij kropen in de hottub met een whiskey erbij.' 

Bed & Breakfast en meer

'Ons plan was altijd al om een bed & breakfast te beginnen op dit adres. Daarom hebben we ook een gastenverblijf van zo'n 35 vierkante meter gebouwd, ' vertelt Robin. Ze bieden hun woning te huur aan via Natuurhuisje.nl. Robin: 'Uiteindelijk hebben we het omgedraaid en leven wij in het kleinere gastenverblijf als het huis is verhuurd. Dat is lucratiever, maar we vinden het ook een leuk experiment om minimalistisch te wonen. Ooit willen we misschien een tiny house bouwen. Tot nu toe bevalt het erg goed.' 

'We vinden het ook een leerschool om te zien hoe het huis presteert met een gezin erin dat minder bezig is met energiezuinig leven. Zelf hoeven wij geen stroom van het net af te nemen, door de verhuur zitten we op zo'n vijf tientjes per maand. Met die kennis wil ik meer gaan doen; ik ben van plan om voor mezelf te beginnen als energiecoach en duurzaamheidsadviseur. Ik vind het superleuk om andere mensen te inspireren, motiveren en helpen.' Dus heb je een vraag aan Robin? Aarzel niet om hem te benaderen. 

Drie tips van Robin en Marjola

1. 'Heb je weinig budget? Ook dan is het goed haalbaar om je eigen huis te verbouwen. Wij zaten op ca. €1.700,- per maand aan totale lasten. Inclusief hypotheek, waar een bouwdepot van €27.500,- bij in zat. Wij leefden samen van duizend euro in de maand. Dat is goed te doen als je geen kinderen of huisdieren hebt - denk ik - en prioriteiten stelt.' 
2. 'Laat je niet afschrikken door gebrek aan kennis. Je kunt bijna alle antwoorden op je vragen op het internet vinden.' 
3. 'Je moet ook gewoon durven pionieren. Heb lef en houd vol. Als je maar een duidelijk doel hebt en dat nooit uit het oog verliest.' 

Een kijkje nemen in dit duurzame huis?

• In deze video leiden Marjola en Robin je rond door hun huis
• Alle ins & outs over de woning staan beschreven op de website van de Nationale Duurzame Huizen Route
• Nachtje blijven slapen? Je kunt het huis van Robin en Marjola huren via Natuurhuisje.nl