Op mijn 16e, precies tien jaar geleden, bezocht ik Lowlands voor het eerst. Deze zomer keerde ik terug in Biddinghuizen. Ik belandde er onder meer in een moshpit met Vieze Fur, sprak (in schone kleren) in een Tegenlicht Meet-up en zag een grote verandering in het duurzaamheidsbewustzijn van de organisatie en het publiek.
Lowlands, dat is voor mij geweldige muziek, creatieve shows, lekker eten en een bruisende sfeer vol enthousiaste mensen. Ik vond het heerlijk om mezelf drie dagen onder te dompelen in een wereld van muziek, kunst en cultuur.
Het ene moment belandde ik tijdens een optreden van De Jeugd van Tegenwoordig met Vieze Fur in een moshpit, een ander moment ging ik uit mijn dak op de 9e symfonie van Beethoven uitgevoerd door het Noord Nederlands orkest.
Luistert Lowlands naar de stem van de natuur?
Op de laatste dag van Lowlands sprak ik op de VPRO Tegenlicht meet-up ‘Stem van de natuur’. Daar kreeg ik de kans om in gesprek te gaan met Eric van Eerdenburg, directeur van Lowlands. Na mijn bijdrage over Rechten voor de Natuur stelde ik hem de vraag: nemen jullie de stem van de natuur in overweging bij de voorbereiding van het festival?
Hij antwoorde dat Lowlands van duurzaamheid een hoge prioriteit heeft gemaakt. Van slimme afvalverwerking, talloze veganistische en vegetarische eetgelegenheden tot aan het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Het was me duidelijk, in die 10 jaar is er heel wat veranderd en neemt Lowlands duurzaamheid heel serieus.
Die inzet voor het milieu heb ik tijdens de drie dagen dat ik er rondliep ook ervaren. Zeker in vergelijking met hoe het festival er tien jaar geleden uitzag. Dankzij het slimme bekerretoursysteem hoefde ik me niet meer een weg te banen door een ‘ballenbak’ van plastic bekers en ander afval; niet op het festivalterrein en niet op de camping.
Welke val is erger: VanMoof of het kabinet?
Ook werd ik - samen met de circa 65.000 bezoekers - op een creatieve manier verleid om de twee grote afvalbakken bij de ingang van het festivalterrein te gebruiken. Boven elke bak stond een groot bord met dagelijks een andere tekst. Zo zag ik op een dag bij de ene bak ‘ik vind het erger dat VanMoof gevallen is’ en bij de andere bak ‘ik vind het erger dat het kabinet gevallen is’. Opvallend detail: de afvalbak onder VanMoof was het volst. Ik heb gemerkt dat dit soort grappige innovaties goed werken en mensen echt hun afval inleveren - er werden selfies gemaakt voor de afvalbakken-met-enquetevraag.
“Voor alle kapotte tenten die mensen achterlaten op het Lowlands-terrein zou een reparatiepunt welkom zijn.”
Jurist & voorvechter Rechten voor de Natuur
Toch zijn al die inspanningen van de organisatie zelf niet voldoende, benadrukte Eric van Eerdenburg in zijn praatje. Als Lowlands is afgelopen moet de organisatie nog steeds veel rotzooi van zijn campinggasten opruimen. Denk aan: tenten, afvalzakken, plastic blikjes en voedselresten. Hieruit blijkt dat een grote groep bezoekers zijn verantwoordelijkheid nog niet neemt en een berg rommel achterlaat.
Zelf heb ik helaas ook flink wat plastic door mijn handen laten gaan. Of het nu ging om krentenbollen, snoep of frisdrank: alles leek in plastic verpakt te zijn. Uiteraard heb ik en mijn vrienden ons best gedaan om zoveel mogelijk op te ruimen en het campingterrein netjes achter te laten. Maar het was duidelijk dat niet iedereen dit deed.
Dit kan beter op Lowlands
Toch denk ik dat de organisatie van Lowlands nóg duurzamer en beter kan. Zo miste ik bijvoorbeeld watertappunten op het terrein om mijn drinkfles bij te vullen. Ik realiseer me dat dit in drankomzet gaat schelen maar het zou het gebruik van herbruikbare waterflessen enorm stimuleren. Ook zou ik bij het verlaten van het festivalterrein graag centrale inzamelpunten zien waar bezoekers hun nog verpakte voedingsproducten kunnen achterlaten voor voedselbanken.
Voor alle kapotte tenten die mensen achterlaten op het terrein zou een reparatiepunt welkom zijn. Ook zo het goed zijn als Lowlands een bioloog of andere deskundige aanwijst - als stem van de natuur - om het terrein zo in te richten dat er ook rekening gehouden wordt met de lokale biodiversiteit.
Festival van de toekomst
Als we vooruit kijken naar de toekomst, ben ik heel nieuwsgierig naar hoe festivals er over tien jaar uit zullen zien. Wordt in 2033 de kinetische energie van dansende festivalgangers gebruikt? Zijn er überhaupt nog auto’s welkom op het terrein? Er wordt zelfs gespeculeerd dat digitale ervaringen de norm gaan worden om zo de ecologische impact van fysiek festivals te minimaliseren.
Duurzaamheid moet een integraal onderdeel zijn van de identiteit van festivals, en niet puur een trend om te volgen. De potentie is enorm. Festivals zijn een voorbeeld van hoe kunst, muziek en cultuur kunnen dienen als katalysator voor positieve verandering op het gebied van duurzaamheid.
Ik ben heel benieuwd hoe Lowlands er over 10 jaar uitziet. Misschien sta ik dan in een virtuele moshpit met een bijna-gepensioneerd bandlid van de Jeugd van Tegenwoordig.
