Op een avond stond ik in mijn keuken een salade te maken. Terwijl ik de tomaten sneed, realiseerde ik mij dat ik een rode peper miste. Eerst dacht ik: jammer. Een moment later: mijn salade is ook lekker zonder peper. Toen ik een paar seconden later doorhad dat ik ook een citroen miste, zag ik mijn salade in het water vallen. Een lekkere salade kan niet zonder citroen.
Ik opende een van de razendsnelle boodschappendiensten die in Rotterdam beschikbaar zijn en klikte met mijn wijsvinger op de ontbrekende ingrediënten. Ik voegde een pot ijs toe aan de bestelling. Het voelde wat vreemd om alleen een rode peper en een citroen te bestellen.
Tring. 7 minuten later ging de deurbel en haalde een flitsbezorger mijn boodschappen uit een vierkante, felgekleurde rugtas. Bedankt, dag! Het was inderdaad duurder, maar ik hoefde de deur niet uit. Terwijl ik 3 minuten later met mijn vork in mijn salade (met citroen) prikte, overdacht ik mijn eerste flitsaankoop.
Past een flitsbezorgdienst bij een leefbare stad? Die citroen en die andere boodschappen moeten ergens vandaan komen. Het liefst dicht bij je huis. Daarom huren de snelbezorgers overal in de stad winkels, die zij omvormen tot zogenaamde "dark stores". Kleine distributiecentra met afgeplakte ramen waar binnen bestellingen worden verwerkt en voorbereid. Buiten staan allerhande bezorgvoertuigen - van fietsen tot scooters en cargobikes. En dan de bevoorrading van die dark stores, ook dat leidt weer tot verkeer, getoeter en opstoppingen.
Wat doet de snelheidsgarantie met de leefbaarheid van de stad? Die vraag is niet moeilijk te beantwoorden als je wel eens van je sokken bent gereden door een jonge bezorger met een veel te grote tas op zijn rug of zijn bagagedrager. Het systeem werkt ook niet mee. Hoe harder de bezorger fietst hoe meer pakketjes hij bezorgt en hoe hoger zijn fooi is. Als bezorger moet je je eigen gezondheid en dat van anderen op het spel zetten om een fatsoenlijk inkomen te verdienen.
Dit zijn slechts enkele gevolgen van snelle bezorgingsdiensten. Volgens de klassieke mentaliteit van Silicon Valley -"Move Fast, Break Things and Apologize later"- is economische groei belangrijker dan het leven op straat of gelukkige werknemers.
Nog even terug naar mijn citroen. Volgens de theorie van journalist Floor Rusman was ik niet te lui om naar de winkel te lopen, maar wilde ik frictie vermijden: we willen niet langer de straat op, in de rij staan in de supermarkt en onze maaltijden vooruit plannen. We willen alles nu, en zonder enige moeite. Het maakt niet hoe de bezorgdiensten het voor elkaar krijgen, zolang er maar binnen 10 minuten een bezorger voor onze deur staat met een koud biertje.
“Ik dacht vooral aan mijn eigen gemak en niet aan de plaatselijke kruidenier om de hoek die straks zonder werk zit.”
Planoloog & oprichter Humankind
Ik dacht vooral aan mijn eigen gemak en niet aan de plaatselijke kruidenier om de hoek (op 5 minuten loopafstand) die straks zonder werk zit, ook dacht ik niet aan andere fietsers in de stad die links en rechts worden ingehaald én ik dacht niet aan de flitsbezorgers, die onderdeel zijn van een moderne vorm van slavernij.
Als ik bij mijn volgende salade weer een ingrediënt mis, loop ik gewoon naar de winkel om de hoek. En als die al dicht is dan maak ik een gewone tomatensalade. Die is ook lekker en het verpest onze stad niet. Voor mij geen flitscitroen meer.
