Hoe gaan we in de toekomst de groeiende wereldbevolking voeden op een duurzame manier? Klimaatwetenschappers pleiten in ieder geval voor een meer plantaardig dieet. Niet zo gek als je weet dat de veeteelt momenteel verantwoordelijk is voor maar liefst 14,5 procent van de door de mens uitgestoten broeikasgassen, aldus de Verenigde Naties.
Toch lijkt het er niet op dat onze vleesconsumptie minder is geworden de afgelopen jaren. Sterker nog, door de toenemende wereldbevolking en groeiende welvaart was de vraag naar vlees nog nooit zo groot. In deze blog onderzoeken we een mogelijke oplossing voor de toekomst: kweekvlees.
Wat is kweekvlees?
Kweekvlees (ook wel slachtvrij vlees, in-vitrovlees of laboratoriumvlees genoemd) is vlees dat in een laboratorium wordt gekweekt van dierlijke (stam)cellen. De productie begint met het verkrijgen van de relevante celtypen door middel van een punctie bij een dier. Vervolgens worden deze cellen - spiercellen, vetcellen en bindweefsel - in een zogeheten bioreactor gestopt, waar het natuurlijke proces van celdeling wordt ontketend.
In de bioreactor gaan de cellen zich vermeerderen, totdat er uiteindelijk genoeg cellen zijn om een stuk vlees van gewenste grootte te maken. Kweekvlees verschilt in smaak, structuur en voedingswaarde hiermee niet van gewoon vlees en is daarmee dus een volwaardige vervanger.
Een hamburger van kweekvlees, zie jij verschil? Foto: Mosa Meat
Is kweekvlees duurzamer dan gewoon vlees?
Uit onderzoek is gebleken dat kweekvlees verschillende duurzaamheidsvoordelen kán bieden ten opzichte van regulier vlees. Zo komt er bij de productie van kweekvlees gemiddeld genomen minder broeikasgas vrij. Omdat kweekvlees wordt gemaakt met dierlijke cellen in plaats van met een heel dier, zijn er veel minder grondstoffen nodig. Immers, een koe eet in zijn leven behoorlijk wat voedsel voor hij wordt geslacht voor zijn biefstuk.
Diezelfde biefstuk kan veel sneller, en dus met gebruik van veel minder grondstoffen, worden gemaakt met kweekvlees-technologie. Hierbij komt dan ook nog eens dat er bij de productie van kweekvlees nauwelijks methaan wordt uitgestoten, een broeikasgas dat vrij komt door het boeren en winden van koeien.
De huidige veeteelt kost veel grondstoffen én veroorzaakt veel broeikasgassen.
Daarnaast leidt het terugdringen van de veestapel tot minder landgebruik. Hier worden nu nog veel bomen voor gekapt of afgebrand – voor voerproductie en weidegrond - wat niet alleen ten koste gaat van de biodiversiteit maar ook tot onbeheersbare bosbranden leidt.
Hoewel de bovengenoemde duurzaamheidsvoordelen pleiten vóór kweekvlees, is er wel één belangrijke "maar": de technologie van kweekvlees is nog niet volwassen en voor de productie van dit laboratoriumvlees is nu nog een aanzienlijke hoeveelheid energie nodig. Hoewel het proces ongetwijfeld efficiënter wordt met opschaling, zal de gebruikte energiebron (duurzame of fossiele energie) een bepalende factor zijn in de vraag of kweekvlees écht duurzamer is dan regulier vlees.
Voordelen van kweekvlees
Een groot voordeel van kweekvlees is natuurlijk dat het de mogelijkheid biedt om vlees te produceren zonder dat er dieren voor te worden hoeven geslacht. Verder is de productie van kweekvlees veel efficiënter, zo kan er in kortere tijd meer vlees worden geproduceerd in een labaratorium dan met de reguliere veeteelt. Gezien onze groeiende wereldbevolking biedt dit een belangrijk voordeel.
Dr. Mark Post, medeoprichter van het bekendste Nederlandse kweekvleesbedrijf Mosa Meat, zegt hierover in een interview met het AD: “Wij kunnen met de stamcellen van één gram spierweefsel ongeveer tienduizend kilo vlees maken. In theorie betekent dit dat we met de stamcellen van honderdvijftig koeien de hele wereld kunnen voeden”.
Bekijk hier de TEDTalk van Dr. Mark Post over kweekvlees
Hoe ver zijn de ontwikkelingen op het gebied van kweekvlees?
Tot nu toe hebben onderzoekers de technologie ontwikkeld voor het kweken van rundvlees, varkensvlees, kalkoen, kip, eend, vis en garnalen. Het produceren gebeurt nu nog op kleine schaal, wat kweekvlees op dit moment erg duur maakt. De volgende stap is dan ook om het productieproces op te schalen zodat het ook qua prijs kan concurreren met regulier vlees.
Wanneer kunnen we dan ons stukje kweekvlees in de supermarkt halen? Mosa Meat, het bedrijf waarmee Dr. Mark Post het kweekvlees produceert, verwacht dat we in 2021 de eerste kweekvlees-diners kunnen bestellen in restaurants en dat we het enkele jaren later in de supermarkt kunnen kopen.
