Op zoek naar een nieuwe handtas of een paar nette schoenen zónder dat er dieren aan te pas komen? Plantaardig leer is hét duurzame alternatief voor het gebruik van leer. Welke soorten “bio-leer” zijn er al op de markt, en wat wordt er al van gemaakt?
Nepleer? Vegan leer? Kunstleer? Wat is wat?
Bio-leer klinkt misschien als een nieuwigheid van de laatste jaren, maar nepleer werd al in de 19e eeuw gemaakt in Duitsland van bewerkt papier pulp. Tegenwoordig zijn er steeds meer soorten plantaardig leer verkrijgbaar. Wat dacht je van Piñatex, leer gemaakt van ananasbladeren! En ook de populariteit van bioleer van paddenstoelen neemt gestaag toe!
Je hebt vast veel verschillende namen voorbij zien komen: vegan leer, kunstleer, nepleer, imitatieleer, of plantenleer. Maar wat is het verschil tussen nepleer en bio-leer? Niet alle soorten zijn hetzelfde, want er is een groot verschil in het type materiaal dat gebruikt wordt en hoe duurzaam ze zijn. Veel alternatieven voor leer zijn gemaakt van PVC of polyurethane, plastic dus. Niet alleen voor tassen of schoenen, maar ook voor de bekleding van auto’s. Het blijft namelijk lang goed en heeft weinig onderhoud nodig. Maar het is niet super duurzaam, want er is petroleum nodig om het te maken én bij het productieproces komen giftige stoffen vrij die schadelijk zijn voor de mens en de natuur. Een stuk duurzamer zijn de verschillende soorten bio-leer, en die worden steeds populairder!
Biophilica maakt "groen" leer in alle kleuren van groenafval uit parken en tuinen (Foto: Biophilica)
Ananas en paddenstoelenleer
Bio-leer of plantaardig leer, is níet gemaakt van aardolie. Waarvan dan wel, dat loopt enorm uiteen. Het meest bekende voorbeeld is misschien wel Piñatex. Van de vezels uit ananasbladeren maken zij een duurzaam materiaal voor accessoires, en in 2021 brachten ze samen met Nike een sneakercollectie uit.
Sneaker uit de Happy Pineapple collectie van Nike en Pinatex (Foto: Pinatex)
Je zou het niet zo snel verwachten, maar het bio-leer dat aan populariteit begint te winnen is gemaakt van paddenstoelen. Het voordeel van dit type leer is dat er geen chroom, of andere schadelijke stoffen worden gebruikt in het productieproces. Zo is het suèdeachtige MuSkin al langer op de markt. Hiervoor wordt een speciaal type paddenstoel geoogst en gedroogd, waarna het op een milieuvriendelijke manier wordt gelooid tot lappen van zo’n 40 bij 20 cm.
En nu begint vooral mycelium steeds meer in de mode te raken. In het Nederlands wordt het ook wel zwamvlok genoemd, maar mycelium klinkt tóch wat hipper en laat je minder snel denken aan het netwerk van schimmeldraden waar het uit bestaat. Het voordeel van mycelium is dat het anders dan ander “paddenstoelleer” niet hoeft te worden samengedrukt voor een uniform en stevig eindproduct. In plaats daarvan wordt het gekweekt in een dicht weefpatroon. Zo kan je het dus laten groeien in élke vorm waarin je het wilt hebben.
Daarnaast is de productie een stuk schoner, want wist je dat er bij het traditionele looien van leer verschillende schadelijke chemicaliën vrij komen? Het zou ook een lagere voetafdruk hebben dan producten van leer omdat het groeien maar enkele weken duurt in plaats van jaren, maar precieze cijfers hierover ontbreken nog.
Waar wordt het voor gebruikt?
Het duurzame modemerk Stella McCartney werkte al samen met start-up Bolt Threads voor het gebruik van mycelium als “mushroom leather.” En ook andere modemerken beginnen geïnteresseerd te raken. Recent introduceerde luxe modemerk Hermès een tas met paddestoelenleer. En langzaamaan begint het ook gebruikt te worden door meer alledaagse merken. Begin 2021 bracht Adidas de originele witte Stan Smith schoenen op de markt, maar dan gemaakt van mycelium.
Ook het Nederlandse merk Grown.Bio maakt producten van mycelium. En mooier nog, met hun Grow it Yourself Kits kan je thuis je eigen lampenkap of bloempot laten groeien!
Kleding uit de collectie van Stella McCartney, gemaakt van Mycelium (Foto: Stella McCartney)
Van appels tot cactussen
Naast plantaardig leer uit ananasplanten en paddenstoelen, zijn er nog meer interessante soorten om in de gaten te houden.
- VEGEA maakt een plantenleer uit druiven en bracht in 2020 samen met Le Coq Sportif een paar schoenen uit van dit materiaal.
- Frumat uit Italië gebruikt appelpulp voor het maken van een leerachtig materiaal. Eerst verwerkte ze appels tot kantoorartikelen en nu maken ze er ook schoenen en tassen van.
- Het Mexicaanse bedrijf Desserto produceert plantaardig leer uit cactussen waar bijna geen water voor nodig is (164.650% minder water dan gewoon leer!) en begin 2021 introduceerde H&M schoenen gemaakt van dit bijzondere materiaal.
- Ook in Nederland wordt gewerkt aan een duurzaam alternatieven. Start-up Biophilica ontwikkelt vegan leer uit bladafval dat uit de natuur wordt verzameld. En Qurc.amsterdam ontwerpt en produceert de mooiste leerachtige schoenen van kurk!
