De gemiddelde tube lijm is niet recyclebaar - en als de lijm eenmaal ergens op zit, krijg je het er vaak met geen mogelijkheid meer vanaf. Onderzoekers aan een Finse universiteit vonden een oplossing voor álletwee deze problemen. Een duurzame biobased lijm, die ook nog eens zonder schade te verwijderen is. We like!
Lijm in alle soorten en maten
Voor het knutselwerkje van je kids tot het betegelen van je badkamer: er zijn ontzettend veel verschillende soorten lijm, voor allerlei verschillende toepassingen. Een van de belangrijkste ingrediënten waar de afgelopen jaren onderzoek naar is gedaan, is het bindmiddel in de lijm. Dit wordt vaak van synthetische materialen gemaakt.
Er zijn uitzonderingen, zoals lijm van zetmeel of natuurrubber, maar voor bepaalde toepassingen presteren deze niet goed genoeg. Daarnaast zit er veel verschil tussen lijm op waterbasis, of lijm met vluchtige organische stoffen (VOS). De laatste is schadelijker voor het milieu, maar lijm op waterbasis heeft een langere droogtijd.
Milieuvriendelijke lijm
Waar kun je milieuvriendelijke lijm aan herkennen? Ten eerste kun je kijken of de lijm op waterbasis is. Ecologische lijm is bovendien dampdoorlatend en bevat geen chemische bestandsdelen. Kijk dus of er geen formaldehyde of VOS in zitten. Hier zijn gelukkig alternatieven voor. Student Asal Hamarneh promoveerde in 2010 op een goedkoop alternatief voor lijm met formaldehyde, door gebruik te maken van plantaardige eiwitten uit soja en jatropha. Hoogleraar Han Wösten van de Universiteit Utrecht ontdekte dat schimmels een duurzaam bouwmateriaal mét lijm kunnen vormen.
Houd je van knutselen? Let eens op de lijm die je gebruikt!
Biobased superlijm, zonder restjes
En het onderzoek naar alternatieven voor lijm heeft niet stilgestaan. Onlangs kondigden wetenschappers van de Finse Aalto-universiteit aan dat ze een nieuwe experimentele lijm hebben ontdekt, die bestaat uit cellulose en water. Van de cellulose (dit kun je vinden in planten) maakten de wetenschappers nanokristallen. Deze nanokristallen worden extreem plakkerig als ze gemengd worden met water en vervolgens gedroogd worden.
Door de unieke vorm van de kristallen worden ze supersterk. Ze kunnen wel 90 kilogram gewicht dragen! Het verwijderen van de lijm is ook een eitje: wanneer je met je vinger de lijm via de zijkant lospulkt, laat de lijm los. Deze lijm is en flinke vondst voor toepassingen in de verpakkings- en elektronica-industrie, omdat je hier vaak lijm nodig hebt die én sterk is én weer weggehaald kan worden.
Klinkt geweldig, toch? Helaas zit er ook een keerzijde aan deze uitvinding: de productie van nanokristallen kost erg veel energie en geld.
Duurzame lijm kopen of maken
Het duurt dus waarschijnlijk nog even voordat je deze superlijm in de bouwmarkt kunt kopen. Maar gelukkig zijn er ook al andere alternatieven. Een bekend ecologisch merk 'één-componentlijm' is de lijm van 1toGLUE. Deze lijm bevat natuurlijke grondstoffen en is een geschikte vullende lijm voor hout, kurk, beton, mortel, baksteen, glas, natuursteen en metaal. Doordat de lijm dampdoorlatend is voorkomt hij ook houtrot als je hem voor de ramen gebruikt.
Voor kinderen is Ökonorm Multi Coll knutsellijm een goed alternatief. Deze is ook uitwasbaar; fijn voor de ouders van de Picasso's-in-spé. Ook kun je zelf aan de slag met het maken van knutsellijm, door een eetlepel (30 gram) maïzena te mengen met 125 ml water. Breng dit aan de kook tot het dikker wordt en voeg een theelepel azijn toe als de lijm een vaseline-achtige structuur heeft.