De impact van duurzaam bankieren
Buy now, pay later (BNPL) of Afterpay, betekent dat je iets koopt en het later pas betaalt. Meestal na 30 of 45 dagen. Handig als je éven krap bij kas zit. De groei van buy now, pay later-diensten is het grootst onder jongeren van 18-24 jaar. 19% van de jongeren gebruikt het vaak én betaalt te laat.
Dat gebeurde ook Fleur (21): 'Ik kocht een jurkje en koos voor achteraf betalen. Een paar weken later werd mijn salaris gestort. Tegen de tijd dat het salaris kwam, had ik het weer nodig voor andere dingen. Zo bleef ik het betalen uitstellen en werd het jurkje van € 20 door boetes en administratiekosten ineens een rekening van € 150.'
Pijnlijke portemonnee én hoofd
Betalen doet niet alleen pijn aan je portemonnee, maar zorgt ook voor psychologische pijn. 'We noemen ’t ook wel pain of payment’, vertelt dr. Florien Cramwinckel, gedragspsycholoog. ‘Hoe duidelijker het is dat je ergens voor betaalt, hoe meer pijn het doet. Cash afrekenen voor rondjes in de kroeg, doet meer pijn dan je Netflix-abonnement laten afschrijven. Als je een product nu al krijgt, terwijl je er pas later voor betaalt, heb je minder pain of payment.'
Fleur herkent dit: 'Ik koop heel vaak kleding die ik nu nog niet hoef te betalen. Vaak kan ik het wel, maar vind ik het fijner om het even uit te stellen. Op die manier kan ik met al met mijn nieuwe outfits shinen, zonder dat ik me schuldig voel over hoeveel ’t gekost heeft.'
Betalen in termijnen
Achteraf betalen in termijnen kan prettig aanvoelen omdat het minder duidelijk is hoeveel je betaalt. Florien: 'Als je een betaling in meerdere termijnen hakt, zoals mogelijk is bij Afterpay, lijkt het alsof je minder betaalt. Drie betalingen van € 25 voelen als een minder grote uitgave dan één uitgave van € 75. In de psychologie wordt dit outflow transparency genoemd. Oftewel, hoe minder duidelijk je uitgaven zijn, hoe meer je bereid bent om uit te geven.'
Je rekening checken
Psychologisch gezien lijkt dat achteraf betalen dus een aantrekkelijke optie. Het is dan ook niet gek dat honderden Nederlandse webwinkels kopen op afbetaling aanbieden. Maar het kan er ook voor zorgen dat je geld uitgeeft wat je niet hebt. Fleur: 'Soms bestelde ik verschillende dingen met achteraf betalen. Ik raakte het overzicht kwijt en keek nooit op mijn rekening of ik het wel kon aflossen. Een probleem voor later, dacht ik dan.'
Boetes als verdienmodel
Waarom wordt achteraf betalen eigenlijk aangeboden? 'Het is goed om je te realiseren dat sommige bedrijven hier geld aan verdienen’, vertelt Florien. ‘Veel mensen kopen op afbetaling duurdere spullen dan ze anders zouden doen. Daarnaast verdienen aanbieders van kopen op afbetaling geld aan klanten die niet op tijd betalen. Dit gaat soms zelfs om 20-40% van hun totale omzet. Elke keer dat jij te laat betaalt, verdienen zij dus geld met het in rekening brengen van administratiekosten en/of aanmaningskosten'.
Van kwaad tot erger
Vooral jongvolwassenen (tot 35 jaar) zijn hier de dupe van. Zij krijgen relatief het vaakst te maken met hoge aanmaningskosten en incassobureaus. Die kosten lopen snel op. Zo kan het gebeuren dat je voor een product van € 100, wel € 40 aan incassokosten moet betalen als je te laat bent met betalen.
Dat is wat bij Fleur gebeurde: 'Bij elke herinneringsmail werd de prijs van mijn jurkje behoorlijk verhoogd. En iedere keer vond ik het minder aantrekkelijk om te betalen. Het werd zo’n hoog bedrag! Daar kon ik heel veel andere leuke dingen van doen. Toen het incassobureau zich ermee ging bemoeien, heb ik het, na een hoop slapeloze nachten, afbetaald.'
Tips voor zorgeloos achteraf betalen
Achteraf betalen kan dus voor veel problemen én stress zorgen. Hoe kun je het toch gebruiken zonder in de problemen komen?
- Check de betalingstermijnen & herinneringen. Die komen meestal alleen per mail, en als je een termijn mist moet je direct een boete betalen. Zet dus een herinnering in je telefoon voor de dag dat je moet betalen, zodat je het niet vergeet.
- Voorkom het missen van meerdere betaaltermijnen. Als je meerdere termijnen mist wordt je rekening vaak overgedragen naar een incassobureau en krijg je nóg hogere boetes.
- Houd een lijstje bij op je telefoon van je aankopen. Zo voorkom je dat je bij meerdere winkels aankopen doet terwijl je dat eigenlijk niet kunt betalen. Het zorgt er ook voor dat je minder snel vergeet te betalen.
- Retourneer artikelen die je niet wilt houden zo snel mogelijk. Zo voorkom je dat je de retourtermijn mist en alsnog moet betalen.
