Jaarlijks gaan er honderden windmolens met pensioen in Nederland. Het duurzaam opruimen van oude turbines is echter een hele opgave. De wieken zijn namelijk gemaakt van composiet. Dit materiaal is zo sterk als staal maar ook heel licht. Handig voor een lange levensduur maar onmogelijk om te recyclen. Hierdoor belanden afgeschreven wieken vaak op de vuilnisbelt of in de verbrandingsoven. De Nederlandse start-up Extreme Eco Solutions brengt hier nu verandering in.
1,3 kiloton aan windmolenafval
In de komende jaren gaan de helft van alle windturbines in de Flevopolder tegen de vlakte. De windmolens zijn te klein, wekken niet genoeg energie op en worden afgeschreven. De mast en fundering bestaan uit cement en metaal en kunnen gemakkelijk worden hergebruikt. De wieken zijn gemaakt van glasvezelversterkte composiet en daardoor nauwelijks recyclebaar.
De Hogeschool Windesheim schat een extra toestroom van 1,3 kiloton afgedankte windmolenwieken in 2025. Dit aantal zal naar verwachting verdubbelen in 2040. Dit probleem roept de vraag op: hoe gaan we oude windmolens recyclen?
Afgeschreven windmolenwieken vormen een groot recyclingsprobleem omdat ze gemaakt zijn van composiet
Wat is composiet?
Eerst even een snelcursus composiet, wie kent het niet. Composiet is een materiaal dat bestaat uit twee componenten: een vezel en een hars. De vezel zorgt voor de stijfheid van het materiaal en bestaat uit glas, aramide of koolstof. De hars houdt de vezels bijeen en is vaak van kunststof. Door speciale productieprocessen versterken de twee componenten elkaars krachten.
Composieten bestaan uit twee hoofdcomponenten: een versterkingsmateriaal en een hars, ook wel matrix genoemd | Foto: PerOX
De toepassingen van composiet
Windmolenwieken, aanrechten en witte tandvullingen: ze zijn allemaal gemaakt van composiet. Het materiaal is kleur- en vormloos waardoor je er van alles mee kan bouwen. Ook kan je composieten met specifieke eigenschappen maken door heel precies de juiste vezels en harsen te combineren. Voor het maken van bijvoorbeeld een vliegtuigvleugel heb je een andere samenstelling composiet nodig dan voor een aanrechtblad.
De voor- en nadelen van composiet
Composiet heeft veel verschillende voordelen ten opzicht van “traditionele” materialen zoals staal, hout of beton. Vloeibaar is het materiaal eenvoudig in vrijwel elke gewenste vorm te gieten. Eenmaal gehard is composiet zo sterk als staal maar tegelijkertijd erg licht van gewicht. De romp van de geavanceerde Boeing 787 Dreamliner van KLM bestaat bijvoorbeeld uit meer dan de helft uit composiet en niet uit aluminium, wat een gewichtbesparing van 20% oplevert.
Dit voordeel is tegelijkertijd ook het grootste nadeel van composiet. Vanwege deze stijfheid is het materiaal moeilijk te recyclen. Hierdoor wordt het restafval vaak op een niet duurzame wijze verwerkt en belandt het vaak op de vuilnisbelt of in de verbrandingsoven.
Composiet brandt alleen bij circa 1100 graden Celcius. Daarnaast blijft 60% van het schroot over. Grote afvalverwerkers hebben dus geen belang bij het verwerken van composiet | Foto: Alex Proimos via Flickr
Extreme Eco Solutions recyclet als 's werelds eerste grootschalig composiet
De Gelderse start-up Extreme Eco Solutions heeft nu een techniek ontwikkeld om composiet restafval toch te kunnen recyclen. Eerst wordt oud composiet geshred, oftewel vermalen tot kleine stukjes. Daarna wordt extra hars bijgevoegd en het geheel verwarmd. Eenmaal vloeibaar kan het weer worden hergebruikt voor nieuwe producten.
Extreme Eco Solutions maakt in samenwerking met Flexipol bijvoorbeeld dakgoten en -randen van vermalen composiet. De onderneming is hiermee het eerste bedrijf ter wereld dat grootschalig composietrestafval recyclet.
Van molenwiek naar gerecycelde stoeptegel
Deze duurzame recyclingtechniek van Extreme Eco Solutions biedt een oplossing voor de toekomstige stroom van afgedankte windturbines. In samenwerking met SUEZ gaat de Gelderse onderneming de afgedankte turbinewieken een tweede leven geven als stoeptegel. Eén turbine levert circa 300 vierkante meter aan bestrating op. Later dit jaar leggen de partners een demonstratie-pad aan.
In een interview met het Reformatorisch Dagblad legt Sebastiaan Verheijen, CEO van Extreme Eco Solutions, uit waarom zijn bedrijf zich op dit moment uitsluitend focust op het maken van gerecyclede tegels. Verheijen: "Daarmee kunnen we echt volume maken. Als we alleen wasbakjes produceren, schiet het niet op. Die tegels, gemaakt van 85 procent composiet van de turbinebladen en 15 procent ander materiaal, ogen hetzelfde als reguliere tegels maar zijn vijf keer zo licht en eindeloos recyclebaar. Dat lage gewicht maakt ze vooral interessant voor toepassing op parkeerdaken en daktuinen".
De recyclingmethode van Extreme Eco Solutions is volledig en eindeloos circulair | Foto: Thomas Lambert via Unsplash
Volledig en eindeloos circulair
De recyclingsmethode van het Gelderse bedrijf is in theorie volledig en eindeloos circulair. De stoeptegels kunnen namelijk worden teruggenomen en opnieuw worden verpulverd. Op deze wijze draagt het bedrijf bij aan een volledig circulaire economie, waarin grondstoffen steeds opnieuw in productieketens worden geïntroduceerd.
