Vol ongeloof zag ik onlangs op het nieuws dat het kabinet van plan is om tegen de Europese natuurherstelwet te stemmen. Say whut?! In een tijd waarin de natuur overal onder druk staat,voelt deze keuze als verraad aan onze toekomst.
‘Het is toch hartstikke groen in Nederland?’ hoor ik de tegenstanders van de Natuurherstelwet denken. ‘Waarom moet er dan nog een (dure) wet komen?’ Niets is minder waar: natuurherstel is keihard nodig: in heel Europa, maar vooral in Nederland. Toen ik mij begon te verdiepen in dit onderwerp, had ik geen idee hoe slecht Nederland ervoor staat. Inmiddels weet ik beter.
Ik groeide als tiener op in de Flevopolder. In nieuwe, door de mens gemaakte natuur maakte ik er kennis met de natuurlijke wereld. Ik zie zo voor me hoe ik op zwoele zomeravonden met mijn vriendinnen door de polder fietste. Het geluid van zoemende krekels in onze oren. Eenmaal thuis spoelde ik vaak mijn mond om af te zijn van de muggen die ik onbedoeld had ingeslikt. Als ik tegenwoordig in de Flevopolder kom, is het akelig stil.
Tijdens het schrijven van mijn boek (Rechten voor de Natuur) kwam ik erachter hoe het écht gaat met de natuur in Nederland. Ondanks de groene façade van Engels raaigras is de staat van onze natuur verre van rooskleurig.
“Nederland behoort in Europa tot de landen met het meest ernstige biodiversiteitsverlies – een twijfelachtige eer.”
Auteur van Rechten voor de natuur | Lemniscaat - 2023
Ik schreef: ‘’Nederland is een modern land waarin alles schijnbaar keurig geregeld is. Het is het land van de waterwerken, kunstmatige natuureilanden en jonge bossen. Er is plek voor de natuur, al is het dan met hekken en duidelijke grenzen. Alles zal hier dan ook wel goed geregeld zijn op het gebied van natuurbescherming, zou je denken, maar niets is minder waar. Bodem, water en lucht zijn zwaar vervuild en er is bijna niets meer over van wat ooit als wilde natuur gold.’’
Tot mijn grote schrik ontdekte ik dat het Longfonds concludeerde dat jaarlijks minimaal 12.000 mensen in Nederland vroegtijdig overlijden aan de gevolgen van slechte luchtkwaliteit. En niet alleen de mens is er slecht aan toe. Een derde van de diersoorten wordt hier met uitsterven bedreigd. ‘Wij zijn bijna wereldkampioen biodiversiteitsverlies,’ waarschuwde Koos Biesmeijer (wetenschappelijk directeur van Naturalis) al in 2021. Een paar jaar later gaat het nog niet veel beter. Nederland behoort in Europa tot de landen met het meest ernstige biodiversiteitsverlies – een twijfelachtige eer.
En dan is er de Europese natuurherstelwet, een poging om het tij te keren. Hard nodig, want zo’n 80 procent van de natuurgebieden in de Europese Unie bevindt zich in slechte staat. Het doel van de wet? Herstel van zo’n 30 procent van de Europese natuur op land en in zee tegen 2030. Het is een sterk afgezwakte versie van wat toenmalig Eurocommissaris Frans Timmermans ooit presenteerde. Hij zette hoog in, maar moest concessies doen. Er worden geen resultaatverplichtingen meer genoemd, alleen inspanningsverplichtingen. Je hoeft als Europees land alleen maar je best te doen voor dit doel. Zo moeilijk is dat niet toch?
Het is heel gek om je eigen boek tegen te komen (groene kaft). Dit was een jaar geleden. Foto: Jessica den Outer
Want laten we eerlijk zijn: Nederland heeft een groot probleem als het op natuur aankomt. Dus waarom stemmen we dan tegen de Europese natuurherstelwet? De wet gaat veel geld kosten zeggen tegenstanders. Dat zal ongetwijfeld. Maar ze vergeten dat niets doen en de natuur achteruit laten hollen ook veel geld kost? Klimaatadaptatieve maatregelen en biodiversiteitsverlies gaan de samenleving miljarden euro’s kosten, maakte een coalitie van natuurorganisaties onlangs bekend.
De weerstand tegen de Natuurherstelwet lijkt voort te komen uit economische en politieke overwegingen. Boeren, een belangrijke economische groep in Nederland, vrezen dat de nieuwe regelgeving hun bedrijfsvoering zal beperken. Ze maken zich zorgen over de impact op de landbouwproductie en de bijbehorende economische gevolgen. Deze bezorgdheid is gegrond, aangezien de landbouwsector een aanzienlijke bijdrage levert aan de Nederlandse economie.
“Terwijl ik denk aan de kinderen van Nederland (en hun kinderen) zeg ik tegen onze politici: durf verder te kijken dan je neus (en je ego) lang is.”
Auteur van Rechten voor de natuur | Lemniscaat - 2023
Volgens mij is de vraag of economische belangen op korte termijn voorrang hebben milieu- en gezondheidsvoordelen op lange-termijn. Het is duidelijk dat er een evenwicht moet worden gevonden, maar het tegenwerken van de Natuurherstelwet is een stap in de verkeerde richting.
Wat ik mis in dit verhaal is een lange-termijnblik. Het korte-termijndenken moet in mijn ogen plaatsmaken voor een visie waar meerdere generaties iets aan hebben. Politici zijn misschien gebonden aan verkiezingscycli, maar de gevolgen van hun beslissingen blijven veel langer voelbaar. Een stem tegen de Natuurherstelwet is niet alleen een stem tegen de natuur, maar ook tegen de gezondheid van burgers én de toekomst van onze kinderen.
Terwijl ik denk aan de kinderen van Nederland (en hun kinderen) zeg ik tegen onze politici: durf verder te kijken dan je neus (en je ego) lang is. De natuur kan zonder ons, maar wij kunnen niet zonder de natuur. Laten we deze realiteit onder ogen zien en handelen met de urgentie die de huidige ecologische crisis vereist. Het is tijd voor actie, tijd voor verandering en, bovenal, tijd voor herstel. Ik wens demissionair Minister van der Wal heel veel wijsheid en een verre blik.
