Een paar weken geleden kwam een van mijn allergrootste dromen uit: ik mocht spreken voor de Verenigde Naties, als een van de jongste experts op het gebied van Rechten voor de Natuur. Het was een droom waar ik als ambitieuze jonge studente naartoe werkte en die ik nu, zes jaar later, waar mocht maken als young professional. Toen het eindelijk zover was, moest ik mezelf in mijn arm knijpen om te beseffen dat dit écht gebeurde.
Vlak voor het tijd was voor mijn speech keek ik nerveus om me heen. Als een jonge vrouw met een opvallend groen pak (dat vond ik wel zo gepast, ik sprak tenslotte op de viering van de Dag van Moeder Aarde) had ik het gevoel dat ik niet helemaal thuis hoorde tussen de zwarte en grijze pakken van de oudere diplomaten. Ik schatte in dat er toch echt ruim 20 jaar zat tussen mij en de andere sprekers. Een man kwam naar me toe. ‘Ben je hier als student om het panelgesprek te volgen?’ vroeg hij vriendelijk. ‘Nee, ik ben hier om te spreken’, zei ik glunderend. Ik vatte zijn vraag maar op als een compliment: het is niet overal zo vanzelfsprekend dat jongeren een podium krijgen om hun stem te laten horen.
Ik was niet de enige jongere die mocht spreken. De groep studenten die ook aanwezig was, was heel duidelijk in hun eisen. ‘Youth demand change!’ spraken ze uit in hun speech. Het was verfrissend om hun bevlogen verhaal te horen, vol emotie en urgentie. Na het panelgesprek kwamen ze naar me toe. Ze vonden het heel fijn dat er meer jonge mensen waren uitgenodigd om deel te nemen aan dit dialoog, zeiden ze. Ik was het met ze eens. Samen vormden we het gezicht van een generatie die voorheen niet - of nauwelijks - werd uitgenodigd op dit soort plekken.
“Ik vatte zijn vraag maar op als een compliment: het is niet overal zo vanzelfsprekend dat jongeren een podium krijgen.”
Gelukkig is dat de afgelopen jaren flink aan het veranderen. Ik vond Greta Thunbergs speech voor de wereldleiders tijdens het VN Climate Action Summit in 2019 een van de meest indrukwekkende momenten ooit. De destijds 16-jarige Greta Thunberg wond er geen doekjes om:
"This is all wrong. I shouldn’t be up here. I should be back in school on the other side of the ocean. Yet you all come to us young people for hope? How dare you! You have stolen my dreams and my childhood with your empty words.’’
Het was een gepassioneerde speech die veel teweegbracht. Dat soort speeches hebben we blijkbaar meer nodig, want nog steeds doen onze wereldleiders te weinig om het tij te keren tegen gevaarlijke klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en andere ecologische crises.
“Nog steeds doen onze wereldleiders te weinig om het tij te keren tegen gevaarlijke klimaatveranderingen biodiversiteitsverlies.”
De stem van jongeren moet vaker - en op veel meer plekken - gehoord worden. Jongeren brengen een verfrissend perspectief en ze zijn vaak niet bang om politici te wijzen op de keiharde (en soms ongemakkelijke) feiten. Ze zitten nog niet vast in een systeem waar ze met allerlei belangen rekening moeten houden en lastige zaken zo diplomatiek mogelijk willen oplossen. Ze dagen ons uit om buiten de gevestigde orde te kijken naar systemische oplossingen.
Maar de belangrijkste reden om de stem van de jonge generatie een podium te bieden is omdat we het hebben over hún toekomst. Van de kleinkinderen, de achterkleinkinderen en alle toekomstige generaties die hun toekomst verloren zien gaan door politici die kiezen voor winst op korte termijn. Jongeren mogen in Nederland pas stemmen als ze 18 zijn. Des te meer reden om hen te betrekken en laten meebeslissen in besturen, invloedrijke vergaderingen en bij belangrijke besluiten. De transitie naar een duurzame samenleving is alleen mogelijk als de wensen en de behoeften van jonge en toekomstige generaties gehoord worden.
Tegelijkertijd zien we steeds meer gevallen van ‘tokenisme’. Jongeren worden uitgenodigd om mee te praten om een hokje af te vinken, maar worden niet écht gehoord. Ze zijn er voor de sier. Daar moeten we voor waken. Want we moeten niet alleen luisteren naar jongeren, maar hen ook laten meebeslissen.
“Jongeren worden uitgenodigd om mee te praten om een hokje af te vinken, maar worden niet écht gehoord. Ze zijn er voor de sier.”
Toen het mijn beurt was om te spreken bij de Verenigde Naties, schudde ik het gevoel dat ik er niet thuis hoorde van mij af. Mijn stem mocht wél gehoord worden. Jarenlang doe ik al onderzoek naar - en schrijf ik over - de Rechten voor de Natuur. Ik weet waar ik het over heb. En dat vind ik zo mooi aan m'n leeftijdsgenoten die hun stem laten horen over onderwerpen zoals natuur of klimaatrechtvaardigheid. Naast hun enorme passie, wilskracht en het vuur waarmee zij spreken, verbluffen ze politici vaak met hun enorme kennis over de wetenschappelijke feiten. Jongeren verdienen het om écht gehoord te worden - niet alleen omdat we jong zijn, maar óók omdat we verstand van zaken hebben.
