Ik wil het over groei hebben. Niet mijn persoonlijke groei maar groei van onze samenleving. Het is een populaire term in kranten en op LinkedIn. Meestal bedoelen auteurs economische groei, ofwel de totale hoeveelheid geld die we - bedrijven en burgers - meer zijn gaan verdienen. Wat mij betreft gaan we het over een ánder soort groei hebben: Goede Groei.

We weten al heel lang dat de economische groei alleen meet wat makkelijk in cijfers te vatten is. Het is misschien zo populair omdat we het kunnen zien en vaak zelfs vastpakken. Er zijn meer en grotere auto’s. We verdienen meer. Bedrijven produceren meer. We hebben duurdere mobiele telefoons. En e-bikes nemen de fietspaden over. Allemaal spullen die er eerst niet waren en steeds meer kunnen. Wordt het niet tijd om de groei van ons eigen welbevinden of welzijn te meten?

Volgens het Centraal Planbureau groeit de Nederlandse economie dit jaar over de € 1000 miljard heen. Iets om een feestje te vieren? Nee, niet echt. Economische groei, meestal uitgedrukt in de groei van het Bruto Nationaal Product, staat steeds meer ter discussie. De kritiek is dat groei ook negatieve kanten heeft als verwoesting van de natuur, het veroorzaken van klimaatverandering en de toenemende  inkomensongelijkheid tussen mensen. Wordt het niet tijd om economische groei te begrenzen?

Zien we een duurzamere samenleving voor ons dan gaat het al snel over minder groei of zelfs krimp. Minder consumeren, minder vliegen, minder vlees. In het rijkere westen zullen we zeker die kant op moeten. We consumeren tenslotte veel meer dan de grenzen van de aarde toelaat. Tegelijk zijn er veel armere landen waar mensen dromen van een auto voor de deur of eten op het bord.

“Een groot deel van ons geld, ook dat van jou en mij, stuurt aan op groei die schadelijk is.”

Piet Sprengers

Duurzaamheidsexpert ASN Bank

Groei is er altijd en is overal aanwezig. Het is een natuurlijk proces, net zoals krimp of afsterving overigens. Het komt en gaat. En niets groeit eindeloos door. Mijn vermoeden is dat we als mens deep down behoefte hebben aan groei. Om ergens beter in te worden, om grenzen te verleggen, om iets ten goede te veranderen, om meer kwaliteit van leven te hebben. Een toekomstvisie gebaseerd op minder, op krimp, gaat daarom niet op veel steun of enthousiasme rekenen denk ik. Voor anti-groei krijg je de handen niet massaal op elkaar. Ik zoek een ander frame voor een inspirerend toekomstgericht perspectief.

Een perspectief gericht op Goede Groei. Ik denk dat het helpt om een visie op de duurzame samenleving te hebben die is gebaseerd op die Goede Groei. Meer en beter onderwijs, betere zorg, gezonder voedsel, fantastisch openbaar vervoer, spullen die langer meegaan en een ruim aanbod van betaalbare huizen. Maar ook meer vrije tijd, natuur, schoon water, en musea.

Dat zal niet vanzelf gaan. Een groot deel van ons geld, ook dat van jou en mij, stuurt aan op groei die schadelijk is. Die lonen laag houdt zodat kleding spotgoedkoop is of die de natuur uitput zodat vlees voordelig is. Maar een ander deel van ons geld zorgt juist voor onderwijs, rechtsspraak, gezondheidszorg en een comfortabel dak boven je hoofd.

Tijdens een economisch congres in Boston (2015) hadden kritische economiestudenten het entreebord gehackt.

We zullen naar een omslagpunt toe moeten waarbij we meer waarde hechten aan groei van de goede dingen in plaats van de foute dingen. Dat is uiteindelijk eenvoudigweg een kwestie van keuzes. Keuzes om de dingen die we niet willen duurder te maken en dingen die we wel willen goedkoper.   

De groei-economen hebben het woord groei gekaapt en in een verkeerd daglicht gezet. De tijd is gekomen om dat woord terug te eisen. Op de manier waar we allemaal naar verlangen. Meer ontspanning, meer zorg voor elkaar, meer natuur. Kortom meer mooie dingen voor ons allemaal. Het kostte me wat moeite maar inmiddels durf ik het hardop te zeggen: ik wil meer groei!