Verkiezingen of geen verkiezingen, sommige tradities gaan altijd door: zo ook Prinsjesdag dit jaar. Precies een week eerder, op de eerste dinsdag van september, ging ik naar de duurzame variant van Prinsjesdag: Duurzame Dinsdag. Op deze dag worden duurzame plannen uit de samenleving gepresenteerd. Ik was onder de indruk van het grote aantal initiatieven en stel er een paar aan je voor.
Stel je voor: activisten, ambtenaren, ondernemers en politici gebroederlijk bijeen in de prachtige Max van der Stoelzaal van de Tweede kamer. Ze zijn er om duurzame initiatieven in de schijnwerper te zetten en prijzen uit te reiken aan de beste plannen om de Nederlandse samenleving te verduurzamen.
De tijd is te kort om alle geniale ideeën de revue te laten passeren. Bij de borrel werd er nog lang nagekletst en werd de behoefte aan zo’n verbindende en duurzame dag heel voelbaar. Ik mocht er dit jaar samen met drie andere klimaathelden een Duurzaam Lintje in ontvangst nemen.
Huiswerk voor Rob Jetten: 155 duurzame ideeën in een koffertje
Dit jaar kreeg Rob Jetten, demissionair minister van Klimaat en Energie, een Duurzaam koffertje met maar liefst 155 initiatieven mee naar huis. Duurzame ideeën uit alle hoeken en gaten van de samenleving. En wat blijkt? Als het om duurzaamheid gaat loopt Den Haag loopt achter en de samenleving voorop.
Je zou er zwaarmoedig van kunnen worden. De Duurzame Dinsdag bestaat al sinds 1997. Sindsdien is het gat in de ozonlaag kleiner geworden maar is tegelijkertijd de CO2-warmtedeken dikker geworden en de biodiversiteit stevig afgenomen.
“Hé nieuw kabinet! Stop met fossiele miljardensubsidies en gebruik dit geld voor duurzame initiatieven uit het Duurzame koffertje ”
Jurist & voorvechter Rechten voor de Natuur
En toch zijn er kansen genoeg om iets aan deze rampen te doen. Denk maar aan het stoppen met fossiele subsidies, het intrekken van vervuilende vergunningen en het uitbreiden van natuurgebieden. Maar steeds weer geven politici de voorkeur aan het uitstellen van deze ingrepen en het voortrekken van het bedrijfsleven op de natuur.
De ‘Duurzame Troonrede’ werd dit jaar voorgelezen door Ruud Zanders van de Caring Farmers, een organisatie die zich inzet voor natuurinclusieve kringlooplandbouw. Ruud legde zijn vinger op een zere plek: de dringende noodzaak van radicale verandering in het huidige landbouwsysteem, dat zoals het nu gaat de aarde schaadt.
Deze Nijmeegse klimaatboeren doen het al
In zijn bijdrage vertelde hij hoe je traditionele landbouwpraktijken kan vervangen door duurzamere varianten als boslandbouw, voedselbossen en regeneratieve landbouw. Ik moest denken aan Bodemzicht. Een Nijmeegs bedrijf dat laat zien dat je met een agrarisch bedrijf de grond kunt herstellen, lokale biodiversiteit kunt bevorderen én tegelijkertijd de productie kunt laten groeien. Een mooi staaltje van 'voor de politiek uit lopen'. Nijmeegse klimaatboeren doen het gewoon al terwijl de overheid treuzelt met het verplicht stellen van een regeneratieve aanpak.
De politiek doet te weinig en toch heb ik tijdens de Duurzame dinsdag weer volop hoop getankt. Ik zag slimme en innovatieve ideeën in de prijzen vallen. Van toiletpapier gemaakt van bamboo tot lokale initiatieven die mensen helpen met energiebesparende maatregelen om de energierekening binnen de perken te houden.
Wat zou het mooi zijn...
Wat zou het mooi zijn als het nieuwe groene kabinet de fossiele miljardensubsidies stopzet en het geld gebruikt voor het steunen van dit soort duurzame initiatieven. In de tussentijd hoop ik dat studenten, ondernemers, activisten en anderen met een groen hart duurzaamheid niet als een bedreiging maar als een kans zien. Een kans om de politiek te laten zien hoe het ook kan. Tot slot nog een kort bericht aan Haagse politici: terwijl jullie treuzelen, doen wij het gewoon al.
Opvallende duurzame trends van 2023
In Den Haag heb ik ook met aandacht geluisterd naar de observaties van de Utrechtse organisatie Greenwish. Rinske van Noortwijk en Ineke van Zanten – die deze organisatie in 2003 zijn gestart - willen dat het heel gemakkelijk wordt om duurzame en maatschappelijke ideeën te realiseren. Elke jaar maken ze een trendrapport voor Duurzame Dinsdag. Dit waren volgens hen een paar van de meest opvallende duurzame trends in 2023.
- De kracht van gemeenschappen wordt steeds meer gezien: van lokale voedselcoöperaties, zorggemeenschappen tot wijken met alleen maar groene energie. Lokaal ontstaat - én gebeurt - duurzaamheid.
- Ons bewustzijn van onderlinge verbondenheid met de rest van de natuur groeit. Er groeit een nieuwe overtuiging over eigendom en bezit over grond en Rechten voor de Natuur.
- Bij transities horen nieuwe organisatievormen. Greenwish ziet een niet te stoppen beweging richting een andere indeling van de samenleving, met een grote(re) rol voor gemeenschappen, regio’s, het lokale niveau, en een mondialer bewustzijn.
