Je hebt netjes een aparte bak voor oud papier, plastic, en gft in huis. Batterijen en oude apparaten breng je keurig weg, versleten kleren gaan in de textielbak. Goed bezig! Maar heeft het eigenlijk wel zin?
Als je beelden ziet van enorme afvalbergen of gigantische sorteermachines voelt het misschien alsof het scheiden van je afval weinig verschil maakt. Maar een gemiddeld huishouden in Nederland produceert zo’n 453 kilo afval per jaar. Tel al die huishoudens bij elkaar op, en je komt uit op meer dan 8 miljard kilo vuilnis.
Gelukkig hoeft al dat afval niet allemaal de verbrandingsoven in. Van plastic flessen tot bananenschillen en je sokken met gaten: veel kan worden hergebruikt. Want afval bestaat eigenlijk uit waardevolle grondstoffen voor nieuwe spullen. We gebruiken met z'n allen veel meer grondstoffen dan de aarde aankan. Als iedereen zoveel spullen zou gebruiken als de Nederlanders, zouden we 4 aardes nodig hebben. Hoe meer we kunnen hergebruiken, hoe beter dus. Maar lukt dat ook goed?
Recyclen levert geld op
Afval scheiden kost misschien wat moeite: een extra ritje naar de glasbak, even twijfelen bij dat yoghurtbekertje. Maar het heeft wél effect. In Nederland wordt naar schatting zo’n 80% van het afval hergebruikt. In tegenstelling tot wat spookverhalen die rondgaan, gaat al dat gescheiden afval echt niet allemaal alsnog op één hoop. Van gft wordt compost en biogas gemaakt. Oud papier krijgt een tweede leven als krant of doos voor je pakketje. Textiel wordt isolatiemateriaal of nieuwe kleding. En de metalen uit batterijen worden weer gebruikt in bijvoorbeeld elektronica.
Behalve de milieuwinst levert al dat gescheiden afval ook geld op. Gemeenten verdienen aan de verkoop van grondstoffen. Dat kun je zelf terugzien in een lagere afvalstoffenheffing, of in sommige gemeenten via het diftar-systeem, waarbij je betaalt naar hoeveel restafval je aanbiedt. Hoe minder restafval je weggooit, hoe lager je rekening. Scheiden loont dus ook letterlijk.
Plastic fantastic
Om afval te kunnen hergebruiken, moet het wel zorgvuldig worden gescheiden. Want als er te veel afval tussen zit dat er niet thuishoort, gaat de kwaliteit van de nieuwe grondstof omlaag óf wordt een hele lading onbruikbaar. Wat niet hergebruikt kan worden beland alsnog op de afvalberg of in de verbrandingsoven. We willen alle reststromen dus zo zuiver mogelijk houden.
Vooral bij plastic gaat het vaak mis: er bestaan veel verschillende soorten plastics en die worden niet allemaal op dezelfde manier verwerkt. Een chipszak is anders dan een shampoofles, en een koffiebekertje met plastic coating hoort eigenlijk bij het restafval. Ook zijn sommige plastics niet goed te recyclen omdat ze uit verschillende materialen bestaan of omdat ze vervuild zijn. Best ingewikkeld dus. In Nederland lukt het om bijna de helft van alle kunststofverpakkingen (op gewicht) opnieuw te gebruiken. Nog niet perfect, maar wél de moeite waard.
Nascheiden?
Er zijn ook gemeenten die kiezen voor nascheiding. Dat betekent dat je zelf niets hoeft te scheiden en dat pmd pas achteraf, in de afvalcentrale, met slimme machines en sorteerlijnen uit het afval wordt gescheiden. Er is wat voor te zeggen. Het idee is: als zelf afval scheiden toch niet perfect lukt, kunnen we het beter achteraf doen. Dan kan het voor de gemeente onder aan de streep ook meer opleveren.
Maar nascheidingsmachines kunnen niet álles scheiden: textiel en gft lukken bijvoorbeeld niet. Je kunt je voorstellen dat etensresten gaan plakken aan textiel. Het beste scenario? Dat weafval thuis goed scheiden en dat de technologie tegelijkertijd steeds beter wordt in het herkennen en sorteren van afval.
Heeft afval scheiden zin?
Jazeker! Ondanks alle technologie is zelf je afval scheiden (als dat in jouw gemeente mogelijk is natuurlijk) nog altijd de beste manier. Meer dan de helft van het huishoudelijk afval wordt in Nederland nu hergebruikt, en in sommigen gemeenten ligt dat percentage zelfs op 75%. Door netjes je glas, papier en plastic te scheiden lever je dus een directe bijdrage aan minder verspilling, minder CO₂-uitstoot en een betere benutting van grondstoffen. Wel zo fijn, toch?
Eerste hulp bij scheiden
Twijfel je of een bepaald materiaal gescheiden kan worden of bij het restafval moet? Met de Afvalscheidingswijzer kun je checken in welke bak iets moet. Ook de technologie helpt een handje mee: op straat zijn er steeds meer slimme afvalbakken die feedback geven als je iets verkeerd weggooit (ja echt, ze praten terug) en de Afvalwijzer (ook als app) stuurt je meldingen wanneer je welk afval aan de straat moet zetten. En Wecycle maakt het je zo makkelijk mogelijk om bij jou in de buurt elektrische apparaten en batterijen weg te gooien.
