Plastic is overal. En ‘overal’ gaat verder dan de eindeloze stroom verpakkingen in onze koelkasten, prullenbakken, en doucherekjes. Plastic tref je ook aan op plekken waar je het eigenlijk liever niet zou vinden. In onze oceanen bijvoorbeeld, maar ook als hele kleine deeltjes, microplastics, in ons drinkwater en eten. We maken zo veel van plastic, maar een fijn materiaal is het niet. Het wordt in energie-intensieve, giftige processen gemaakt uit fossiele brandstoffen, en is nauwelijks afbreekbaar als het in de natuur terecht komt.
Hoe gaan we verder met deze kennis? Want we snappen zo langzamerhand dat we wat moeten doen aan onze plasticverslaving. Wat is een waardige vervanger voor ons favoriete verpakkingsmateriaal? Hoe kunnen we slim omgaan met plastic afval? En kunnen we onze relatie met plastic opnieuw vormgeven?
De expositie Rethinking Plastic van Yksi Expo in Eindhoven geeft een platform aan kunstenaars en designers die zich precies met deze vragen bezighouden. Voor de Week van de Circulaire Economie nodigden ze vijf jonge designers uit om hun ideeën te presenteren. De vijf zijn recent afgestudeerd van designscholen in Eindhoven en kregen de kans op hun onderzoek voort te zetten voor deze expo. We stellen ze graag aan je voor.
Hier maken bezoekers kennis met de plasticalternatieven van de toekomst.
Soowon Chae - Ocragela
Soowon experimenteert met vergeten kennis over materialen. Technieken en ideeën uit het verleden zet hij vandaag in voor innovatie. Zo zijn er slechts vier simpele ingrediënten nodig voor zijn plasticalternatief: gelatine, oker, glycerine en water. En toch weet hij verschillende eigenschappen te geven aan het eindproduct ‘Ocragela’. Door in het productieproces te variëren met verhoudingen, temperatuur en techniek kan de Ocragela gaan lijken op textiel, of leer, of plastic.
In de expositie laat Soowon deze verschillende toepassingen zien met een focus op industrieel gebruik. Zo kan het materiaal bijvoorbeeld van pas komen als beschermende coating voor andere producten. Maar voordat Ocragela daadwerkelijk op industriële schaal gebruikt kan worden, is Sowoon op zoek naar manieren om het materiaal nog duurzamer en breder toepasbaar te maken.
Hard of flexibel. Draagbaar of bewandelbaar. Ocragela heeft veel mogelijke toepassingen.
Iris Bekkers - Micromorph
Iris onderzoekt samen met haar team hoe ze een duurzaam materiaal kan maken dat zich aanpast aan luchtvochtigheid. Dit is bijvoorbeeld handig om voedselverspilling tegen te gaan; het verpakkingsmateriaal verandert van vorm in reactie op eten wat zijn houdbaarheid voorbij gaat. Iris vertelt dat veel alternatieven voor plastic alsnog worden gemaakt in productieprocessen waar veel energie wordt gebruikt en met andere niet duurzame grondstoffen wordt gewerkt. Micromorph, haar ontwikkelde materiaal, wordt daarentegen volledig gemaakt door bacteriën. Zo werkt dit materiaal met de natuur in plaats van ertegenin.
Yoon Seok-Hyeon - NAMU
Yoon gebruikt houtresten en natuurlijk bindmiddel voor zijn plasticalternatief. Twee aspecten vindt hij belangrijk bij het ontwikkelen van een waardige vervanger voor plastic: het alternatief moet volgens hem licht en makkelijk vervormbaar zijn. Met dit als uitgangspunt ontstond uit zijn experimenten NAMU, naar het Koreaanse woord voor hout. Het materiaal ziet er uit als zacht kurk, maar is hard genoeg om meubels mee te maken. Nog een voordeel: het is heel makkelijk eindeloos te recyclen.
Zaagsel wordt soms al gebruikt in combinatie met chemische bindmiddelen, maar Yoon schaaft aan een duurzame toepassing.
Polina Baikina - Krapiva Zhguchaya II
Die vervelende brandnetel als grondstof van de toekomst? Polina onderzoekt het. Ze begon haar carrière als econoom in de gasindustrie, maar ze merkte dat ze liever een bijdrage wilde leveren aan een duurzame toekomst. Ze besloot op zoek te gaan naar manieren om de iconische plant uit haar jeugd in Rusland te gebruiken als duurzaam alternatief voor verschillende minder duurzame materialen. De inspiratie daarvoor was haar overgrootopa die van een brandnetel een stuk speelgoed maakte tijdens een wandeling het bos.
Inmiddels is ze in een tweede fase met de ontwikkeling van haar materiaal. Waar deze eerst alleen composteerbaar was, focust ze nu op het volledig circulair maken van het materiaal en zijn toepassingen.
Dit lichtobject kan volledig teruggebracht worden tot ruw materiaal zonder het uit elkaar te halen.
Shahar Livne - Lithoplast
Shahar maakte voor de expo geen alternatief voor plastic, maar confronteert de kijker met onze huidige relatie tot plastic. Ze vergelijkt onze obsessie met plastic met dezelfde obsessie die Andy Warhol had voor de Amerikaanse cultuur. Met haar videowerk wil ze de kijker in actie zetten om onze relatie tot plastic in nieuw licht te zien.
In haar eerdere project 'Metamorphism' kaart ze ook onze toekomstige relatie met plastic aan. Wat als alle plastic die in onze natuur is beland op een gegeven moment weer wordt gezien als een grondstof die we kunnen winnen? Dit speculatieve materiaal, Lithoplast, heeft ze inmiddels al gebruikt om een collectie sieraden voor Balenciaga te ontwikkelen.
Kan een synthetisch materiaal als plastic ooit gezien worden als natuurlijk product? Foto van Shahar Livne Design.
Terwijl we wachten op de pioniers...
Wij zijn benieuwd of we binnenkort ons vega-gehakt verpakt in Micromorph kopen, en of we NAMU stoelen bij de woonboulevard kunnen vinden. Tot die tijd is het vooral aan ons om verantwoordelijk om te gaan met ons plastic verbruik. Kies bijvoorbeeld eens voor een zero-waste alternatief voor je favoriete product, check deze tips om te voorkomen dat je te veel plastic binnen krijgt, of ga - net als de Zwerfinator - gewapend met een afvalprikker je eigen buurt in om het plastic terug te dringen.
